اوپن نتورک (TON) چیست؟ چه آینده‌ای پیشِ روی توکن تلگرام است؟

تان کوین (TONCOIN) یا اوپن نتورک یک بلاک‌چین کاملا غیرمتمرکز است که تلگرام آن را برای استفاده میلیاردها کاربر طراحی کرده است. قابلیت جدید تلگرام یعنی اضافه کردن کیف پول تلگرام و امکان انتقال رمزارزها، کارمزدهای اندک، سرعت بالا و فضای کاربری ساده باعث شده که توجه همه به سوی این شبکه جلب شود. در این مقاله از فکت کوینز می‌خواهیم درباره تان برایتان بیشتر بگوییم.

آشنایی با اوپن نتورک (TON)

تان کوین یکی از پربحث‌ترین پروژه‌های دنیای بلاک‌چین است. این شبکه می‌تواند از تراکنش‌های بسیار سریع پشتیبانی کند و با کارمزدهای اندک، محیط ساده و کاربردوستی را به‌وجود بیاورد. هدف و چشم‌انداز این پروژه متحول‌کردن دنیای پرداخت در سطح شبکه‌های بلاک‌چینی است.

ایجاد چنین زیرساخت و امکانی در یکی از پرکاربرترین اپلیکیشن‌های دنیا یعنی تلگرام می‌تواند دنیای پرداخت‌ها را دگرگون کند. در این صورت، بیشتر از ۵۰۰ میلیون نفر از تان استفاده می‌کنند و فصل تازه‌ای در دفتر رمزارزها باز می‌شود. راه‌اندازی اوپن نتورک با تکیه بر فناوری‌هایی مانند شاردینگ‌چین (shardingchains)، الگوریتم اثبات سهام (POS) و امکان پرداخت با توکن‌های بومی توسعه پیدا کرده است.

بیشتر بخوانید: شاردینگ (Sharding) چیست؟ | راهنمای جامع برای مبتدی‌ها

تاریخچه‌ای مختصر از اوپن نتورک

تاریخچه اوپن نتورک از سال ۲۰۱۸ شروع می‌شود؛ یعنی زمانی که تک‌کرانچ (TechCrunch)، یکی از مهم‌ترین وبسایت‌های حوزه فناوری شایعاتی درباره استفاده تلگرام از رمزارزها در پیام‌رسان خود مطرح کرد. در آن زمان اطلاعاتی در خصوص پروژه هم ارائه شد و شبکه آزاد تلگرام و رمزارزش یعنی گرم (GRAM) به دنیا آمد.

عرضه اولیه توکن‌ها و امید به جمع‌آوری و استفاده از بودجه‌ای ۵۰۰ میلیون دلاری باعث توسعه پروژه تان کوین شد. با این بودجه امکان این وجود داشت که زیرساخت‌ها و ابزارهای لازم برای راه‌اندازی این شبکه و توکن آن تأمین شود. از سال ۲۰۲۱ به بعد، پروژه TON از تلگرام خارج شد و مدیریت و پیگیری‌اش را بنیاد اوپن فاندیشن (Open Foundation) به‌عهده گرفت.

شروع مشکلات پروژه

مشکلات کم‌کم خودشان را نشان دادند؛ اسکم‌ها در سطح توئیتر دست به انتشار شایعات مختلفی زدند. این زمزمه‌ها و شایعات باعث شد که پاول دورف (Pavel Durov) آنها را رد کند و به کاربران مژده بدهد که اوضاع در مسیر درستی پیش می‌رود. او اعلام کرد که به‌زودی راهی رسمی برای مشارکت در پروژه و دسترسی به عرضه اولیه تعریف خواهد شد.

در آوریل ۲۰۱۸، خریدهای خصوصی شروع شدند. مهم‌ترین خرید از سوی شرکتی چینی صورت گرفت. این شرکت ۲ میلیارد دلار توکن گرم (Gram tokens) خریداری کرد. همه‌چیز در راستای موفقیت و توسعه TON رقم می‌خورد.

فروش عمومی هم کمی بعدتر شروع شد. توافق خرید گرم به عنوان قرارداد آتی مطرح بود و به سرمایه‌گذاران اجازه می‌داد که از قوانین و محدودیت‌هایی که برای اوراق بهادار حقیقی وجود دارد، معاف شوند. سکوت کمیسیون بورس و اوراق بهادار نسبت به اقدامات تلگرام هم چراغ سبزی برای تداوم پروژه بود.

بیشتر بخوانید: بد افزار جدید تلگرامی که کیف پول کاربران را هدف قرار می‌دهد

سازمان بورس و اوراق بهادار در مقابل تلگرام

سکوت سازمان بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۹ شکست و از تلگرام خواست که موقتاً توزیع توکن‌های گرم را محدود کند. خریدوفروش توکن‌های مذکور مشکلات قانونی پیدا و پروژه دست‌اندازهایی جدی را تجربه کرد. در نهایت، در ۱۲ مه ۲۰۲۰، تلگرام پایان فعالیت خود در رابطه با بلاک‌چین TON را اعلام کرد.

رستاخیز TON و پروژه اوپن نتورک

مؤسس تلگرام که چنین سرنوشت و مسیری را پیش‌بینی می‌کرد، تون را به شکل پروژه‌ای نرم‌افزاری و منبع‌باز درآورد. کد آن هم در گیت هاب (GitHub) قابل‌دسترس بود. معنای این روند چه بود؟ یعنی هرچند که تلگرام نمی‌توانست از تون مطابق میل و برنامه‌اش رونمایی کند اما همچنان امکان شکوفایی آن را محدود نکرده بود. در ۷ مه سال ۲۰۲۰، از پروژه فری‌تان (FreeTON) رونمایی شد. و پروژه‌های دیگری از زیرمجموعه‌های اوپن نتورک شروع به فعالیت کردند.

فناوری به‌کاررفته در پروژه تون (TON)

تان کوین نه تنها پروژه‌ای برای سیستم پرداخت است بلکه زیرساختی کامل برای سرویس‌های مختلف غیرمتمرکز هم به‌شمار می‌رود. OPEN NETWORK از فناوری‌های زیر بهره می‌برد:

شاردینگ و اثبات سهم برای افزایش مقیاس‌پذیری

تون از شبکه‌ای سه‌لایه تشکیل می‌شود. در سطح نخست، مسترچین (masterchain) را داریم که براساس الگوریتم اثبات سهمی قوی کار می‌کند. برای همین شبکه پرسرعت و امن است و مقیاس‌پذیری بالایی دارد. مسترچین زنجیره اصلی شبکه تون است. هر زمان که عملیاتی در تون انجام می‌شود، در واقع در بستر مسترچین صورت می‌گیرد.

در سطح دوم، با ورک‌چینز (workchains) روبه‌رو هستیم. این‌ها زنجیرهای ثانویه‌ای هستند که به مسترچین وصل می‌شوند و می‌توانند زنجیره‌های مختلف را در خود نگه دارند. هریک از این زنجیره‌ها هم قوانین اجماعی مخصوص به خود دارند که شامل فرمت‌های مختلف آدرس حساب‌ها و تراکنش‌های گوناگون، ماشین‌های مجازی برای قراردادهای هوشمند و رمزارزهای پایه و اصلی می‌شوند.

این زنجیرها هم با یکدیگر و هم با مسترچین سازگار و در ارتباط هستند. در نهایت هم به سطح سوم می‌رسیم یعنی شاردچینز (Shardchains). شاردچین‌ها بخشی از ورک‌چین‌ها هستند و نقش‌شان آماده‌سازی آنها برای تقویت مقیاس‌پذیری است. در نتیجه، مقیاس‌پذیری TON بسیار بیشتر از سولانا و پولکادات می‌شود.

بیشتر بخوانید: هارمونی بلاکچینی برای تقویت اثبات سهام

شبکه‌ای با ویژگی خوددرمانی و بدون هاردفورک

یکی دیگر از ویژگی‌های جذاب شبکه OPEN این است که می‌تواند خودش را بازیابی کند ومکانیزمی برای روبه‌راه‌کردن اوضاعش دارد. با وجود شاردینگ (sharding)، ممکن است که به‌روزرسانی‌های شبکه با زیرمجموعه‌های آن تضاد و تداخل پیدا کنند.

در این حالت، مکانیزم خودبازیابی می‌تواند به عملکرد درست شبکه TON کمک کند و حتی به مدد آن بازنویسی بلوک‌ها برای حل مسائل شبکه هم مقدور می‌شود. بازنویسی به‌هیچ‌عنوان به معنای کنارگذاشتن بلوک قبلی نیست چون داده‌های بلوک استفاده و به بلوک تازه لینک یا همان پیوند داده می‌شوند. در این صورت، مرور اطلاعات در هر زمانی شدنی خواهد بود.

شبکه اوپن نتورک می‌تواند از خودش در مقابل رویدادها و اتفاقاتی که عملیاتش را به‌خطر می‌اندازد، به‌خوبی مراقبت کند. در ضمن از مشکلاتی که از هاردفورک نشأت می‌گیرند هم دور می‌ماند.

مسیریابی سریع داده‌ها

یکی از مشکلات اساسی بلاک‌چین‌ها رشد و توسعه شبکه‌های P2P آنها و فرستادن اطلاعات شبکه به بخش‌های مختلف آن براساس قوانین اجماع پذیرفته‌شده است. درک این مشکل بسیار ساده است: آن را شبیه بسته‌ای ببینید که قرار است به دست ۱۰۰ نفر در نقاط مختلف دنیا برسد؛ هم خیلی سریع و هم در کمال امنیت.

طراحی برنامه‌ای برای این ارسال سخت نیست اما مشکل زمانی پیچیده می‌شود که باید صدها بسته به هزاران مسیر مختلف فرستاده شوند. این دقیقا مشکلی است که تان کوین با آن روبه‌رو بود. انتقال حجم بالای اطلاعات به‌طور مؤثر در مسترچینز و ورک‌چین‌های آن هم بسیار پیچیده بود. بلاک‌چین برای رفع این مشکل، راه‌کاری معروف به IHR یا مسیریابی فوری هایپرکیوب معرفی کرد.

این پروتکل به تمام گره‌ها یا همان نودهای (NODES) تون اجازه می‌دهد که درباره عملیات و بلاک‌هایشان اطلاعاتی را با سرعت و دقت به اشتراک بگذارند. در این صورت، تمام اعضای حاضر در شبکه از عملیات و روند امور باخبر می‌شوند و سیستم شاردینگ هم کمک می‌کند که هر ۵ ثانیه، یک بلوک تازه در شبکه به‌وجود بیاید.

بیشتر بخوانید: آیا بلاک چین امن است؟ – بررسی امنیت بلاک چین

شبکه‌ای غیرمتمرکز، خصوصی و فضای ذخیره امن

یکی دیگر از فناوری‌هایی که TON در شبکه‌اش استفاده می‌کند، با عنوان TON استوریج (TON Storage) یا ذخیره تون معروف است. تون استوریج شبکه ذخیره داده‌ای است که برای نودهای شبکه استفاده می‌شود. هر یک از اعضا یا همان نودهای تون می‌توانند از فضای ذخیره داده غیرمتمرکز شبکه بهره ببرد. هدف این است که از فضای ذخیره مذکور مانند هارد-درایو بزرگی استفاده شود که امکان انتقال و توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را در شبکه می‌دهد. حتی استفاده از شبکه هم باوجود چنین فضای ذخیره‌ای مقدورتر می‌شود.

پیش‌فرض ناشناس‌بودن و حریم خصوصی

یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های اوپن نتورک بهره‌مندی از امنیت خوب و در نظرگرفتن حریم خصوصی کاربران است. برای مثال، یکی از مشکلات اساسی شبکه‌های مبتنی بر اثبات سهم این است که تمام سهام‌داران و سرمایه‌گذاران آنها باید آدرس‌هایی داشته باشند تا امکان اطلاع‌رسانی درباره تعداد کوین‌هایشان برای عموم وجود داشته باشد. اما TON برای مقابله با این موضوع، چیزی به نام TON پروکسی ابداع کرده است.

این ویژگی به کاربران اجازه تبادل اطلاعات به‌طور ناشناس می‌دهد. برای عملی‌کردن چنین امکانی، Open network از پروتکل حریم خصوصی بهره می‌برد. پروتکل مذکور با TOR رقابت می‌کند و اجازه ناشناس‌ماندن را به کاربران می‌دهد.

DNS و خدمات درون‌شبکه

دی‌ان‌اس و خدمات غیرمتمرکز دیگر هم از مزایای اوپن نتورک هستند. این ویژگی به هر کاربری اجازه می‌دهد که نام دامنه‌ای در شبکه برای خود داشته باشد. این دامنه مربوط به نشانی پرداخت یا خدمات است. نمونه‌ای از چنین امکانی را در سرویس نام اتریوم (ENS) مشاهده می‌کنید. یعنی جایی که می‌توانید نام دامنه را برای وبسایت‌های غیرمتمرکز یا آدرس‌های پرداخت رمزارزی برای شبکه اتریوم یا شبکه‌های سازگار با آن ثبت کنید.

قراردادهای هوشمند در TON

تون هم قراردادهای هوشمند را در نظر دارد. البته هنوز قراردادهایی برای مواردی مانند NFT موجود نیست. عرضه توکن‌های اختصاصی محدود به ورک‌چین‌ها می‌شود. هر ورک‌چین می‌تواند توکنی داشته باشد که معرف آن است.

بنابراین، استانداردهای توکنی مانند ERC-20 موجود نیستند و با اینکه امکان تولیدشان وجود دارد اما هنوز استانداردی برایشان تعریف نشده است. با جداشدن تلگرام از پروژه Open Network بسیاری از توسعه‌دهندگان و افراد از آن جدا شدند اما دوباره تعداد کسانی که برای توسعه شبکه علاقه نشان داده‌اند، افزایش پیدا کرده است.

TON؛ توکن بلاک‌چین

Toncoin که پیش‌تر با نام گرم (Gram) شناخته می‌شد، توکن بومی شبکه تان است. برخی از عملکردهایش شامل موارد زیر می‌شود:

• پرداخت گس یا کارمزد برای تراکنش‌ها و پیش‌برد تعاملات در قراردادهای هوشمند.
• یادتان باشد که توکن تون مسترچین است و هر ورک‌چین توکن مخصوص خودش را دارد. البته امکان تبادل این توکن‌ها با یکدیگر وجود دارد.
• برای دسترسی به منابع شبکه هم نیاز به استفاده از توکن مذکور وجود دارد. برای مثال، برای دسترسی به سیستم ذخیره شبکه، سرویس DNS یا خدمات در لایه‌های دیگر TON. در واقع، در این موارد، تان کوین ارزی است که در قبال خدمات مختلف پرداخته می‌شود.
• توسعه نودهای استیکینگ برای مسترچین یا ورک‌چین‌ها و شاردچین‌ها.
• برای حاکمیت پروتکل متمرکز هم از توکن مذکور استفاده می‌شود.

برای به گردش درآمدن توکن‌های اوپن نتورک در استخراج از اثبات کار استفاده می‌شود. دلیل استفاده از چنین سیستمی این است که تمام توکن‌ها در آغاز منتشر شده‌اند و در قرارداد هوشمندی تحت عنوان گیور (Giver) قرار گرفته‌اند. این قرارداد روزانه توکن‌ها را به عنوان پاداش در اختیار ماینرها قرار می‌دهد.

آینده اوپن نتورک

بی‌شک تان کوین پروژه عظیم و آینده‌داری است؛ چیزی در حد اتریوم، پولکادات و کاردانو. چالش‌هایی که تلگرام برای پیش‌برد این پروژه پیدا کرد در رشد آن خلل‌هایی به‌وجود آورد اما کماکان در حال رشد است و به نظر می‌رسد که آینده خوبی در انتظارش باشد. اوپن نتورک از آن بسترهایی است که جای رشد زیادی دارد و ویژگی‌های درجه‌یک آن هم ارزش دنبال‌کردن و توجه افکار عمومی را دارد.