نگاهی به رویداد ۹ ژانویه؛ آینده کسب‌وکارهای بلاک چین
دومین رویداد ۹ ژانویه از ساعت 9 و 30 دقیقه صبح روز دوشنبه 19 دی‌ماه تا ساعت 19 همان روز در تالار قلم سالن همایش‌های کتابخانه ملی ایران برگزار شد. این رویداد با حضور بیش از 500 فعال کسب‌وکاری حوزه رمزارز و بلاک چین کشور و با محور آینده این فضا، فرصتی برای بحث درباره مهمترین نیازها و بایدها و الزامات این حوزه ایجاد کرد.
طی این رویداد، فرصتی برای بحث و تبادل نظر در مورد چالش‌های اکوسیستم رمزارز ایران به وجود آمد. همچنین در خصوص اتفاقات سال ۲۰۲۲ دنیای ارزهای دیجیتال، رگولاتوری و قانون‌گذاری و مبحث آموزش به‌طور مفصل بحث شد.
این رویداد با حضور یزدان عباسی؛ مدیر کارگروه آموزش و پژوهش انجمن بلاک چین؛ مهدی فاطمیان، مدیرعامل زیبال؛ ضیاء صدر، مدرس و ترویج‌گر بیت کوین و بلاک چین؛ بابک مقدم، مدیرعامل اکسکوینو، محمدحسین امیری، مدیرعامل وینداد و جمشید عباسپور، رئیس هیئت مدیره کوینینو با مدیریت میثم سلیمانی، دبیر تحریریه سایت «راه پرداخت» برگزار شد.
پنل فراز و فرودهای رگولاتوری رمزارز در ایران
علی جهانی، هم‌بنیان‌گذار «بیت‌پین»، مهمترین اتفاق سال گذشته میلادی در ایران را محدودیت سقف واریز و برداشت از طریق صرافی‌های رمزارز عنوان کرد و گفت:
جدیدترین و مهمترین اتفاقی که اخیراً افتاد، بحث محدودیت سقف واریز با هر کد ملی به میزان ۲۵ میلیون تومان و سقف برداشت تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان در صرافی‌های رمزارز بود که باعث شد فعالیت برای صرافی‌ها و همچنین مردم سخت‌تر و محدودتر شود.
او در پاسخ به این سؤال که این محدودیت برای واریز و برداشت تاکنون چه تأثیری روی کارشان داشته است، توضیح داد:
شاید در نگاه اول تأثیر چندانی نداشته باشد، چون مهم این است که برایمان کاربر بیاید و آنها معاملات‌شان را از طریق ما انجام دهند. در واقع این محدودیت روی کاربران عادی تأثیر نمی‌گذارد و تأثیر منفی آن روی کاربرانی است که می‌خواهند فعالیت عمده انجام دهند. این محدودیت آنها را به سمت بازار غیررسمی و سیاه مانند کانال‌های تلگرامی می‌برد.
او در پاسخ به این سؤال که چرا اعتراض‌ها به جایی نمی‌رسد، گفت:
«دولت فهمیده که نمی‌تواند این حوزه را در فضای خاکستری نگه دارد؛ چراکه ۱۰ هزار نفر در این حوزه فعال هستند و هزاران میلیارد تومان سرمایه در این بازار جابه‌جا می‌شود، بنابراین نمی‌تواند به‌راحتی این فعالان را از بازار حذف کند و روی می‌آورد به مقررات‌گذاری‌های محدودکننده‌ای که این بازار را کوچک کند و در نهایت بازار خودش فراموش شود.»
سعید عبادتی، مدیرعامل «اکسبیتو» در ادامه با اشاره به تعاملات کسبوکارها با رگولاتور در رویداد ۹ ژانویه توضیح داد:
ما به دنبال تفاهم بودیم و حتی نظر کسبوکارها پرسیده شد و سندی تنظیم شد، اما سرنوشت آن نامعلوم است. مشخص است که بانک مرکزی نمی‌خواهد زیر بار این ماجرا برود و وزارت اقتصاد هم نتوانسته آن را مجاب کند. ما باید بپذیریم حوزه فناوری به‌سرعت تغییر می‌کند و نمی‌توان قانونی برای آن گذاشت که هرگز تغییر نکند؛ چراکه مخاطب آن ضرر می‌بیند. کل تعامل کسبوکارها هم در این راستاست. سقف ۲۵ میلیون تومان کاملاً از سمت رمزارزی‌ها رعایت شده و کسبوکارها تمامی مقرراتی را که رعایت آن منجر به تفاهم می‌شود، رعایت کرده‌اند.
محمدمهدی باریده، هم‌بنیان‌گذار «پی‌پینگ» در پاسخ به این پرسش که چرا این مذاکرات در فضای رسمی و علنی مطرح نمی‌شود، گفت:
ما در سال ۹۱ کنفرانسی برگزار کردیم و هر کسی در دانشگاه علم‌وصنعت جدیدترین فناوری‌ها را معرفی می‌کرد. استاد ما در این کنفرانس گفت در ایران یک اکوسیستم تا شهید ندهد، به آن توجهی نمی‌شود. من یک سال و نیم بررسی کردم که چطور می‌توانیم خودمان را در این فضا تثبیت کنیم. زمانی که فیلتر شدیم یک هفته پشت در دادستانی بودیم و او به من گفت: «کاری ندارید که اینجا هستید؟!» گفتم: «شما کار ما را از ما گرفتید.» ما می‌خواهیم این شغل و حرفه ما به رسمیت شناخته شود. عملاً این نقل‌وانتقالات زیاد از سوی صرافی‌ها اگر در قالب رمزارز انجام شود، می‌تواند به شفافیت هم کمک کند. اما تصمیم‌گیری‌ها در بانک مرکزی متأسفانه غیرعقلانی و در لحظه انجام می‌شود.
پنل نقش آموزش، شبکه‌سازی و فرهنگ‌سازی در توسعه اکوسیستم‌های رمزارزی
محمدحسین امیری، مدیرعامل وینداد به‌عنوان سخنران این پنل در رویداد ۹ ژانویه درباره ضرورت آموزش در این حوزه و وظایف فعالان صنعت بلاک چین اظهار داشت:
یکی از موارد مهمی که در حوزه بلاک چین و رمزارز نادیده گرفته شده، آگاهی مشتریان و فعالان این حوزه است؛ در حالی که مصرف‌کننده نهایی و کسب‌وکارهای این حوزه از حقوق خود آگاهی ندارند که این موضوع چالش‌هایی ازجمله کلاهبرداری، فیشینگ و… ایجاد کرده است.
به گفته یزدان عباسی:
در شرایط کنونی بار آموزش بر دوش صرافی‌های رمزارزی است و باید نقش مهمی در این باره ایفا کنند. در سراسر دنیا هم شرایط به همین صورت است. آکادمی بایننس ۷.۳ میلیون دلار صرف آموزش کرده و هشت‌و‌نیم سال برای جذب افراد، محتوا آماده کرده است.
ضیاء صدر، مدرس و ترویج‌گر بیت کوین و بلاک چین نیز معتقد است طبقات آموزش برای کاربران متفاوت است و برای همین وجود متولی آموزش ضروری نیست. او می‌گوید:
از روز اولی که به حوزه آموزش قدم گذاشتم، تعداد سرمایه‌گذاران بیشتر شده و این موضوع نشان می‌دهد آموزش تأثیر خود را داشته است.
به اعتقاد صدر، این‌طور نیست که موضوع آموزش در ایران ضعیف باشد، اما همراه با پیشرفت جامعه، کلاهبرداران و سارقان هم راهکارهای جدیدی پیدا می‌کنند.
جمشید عباسپور، رئیس هیئتمدیره کوینینو نیز با اشاره به نقش صرافی‌ها در آموزش به مشتریان و فعالان حوزه رمزارز و بلاک چین اظهار کرد:
با این موضوع که صرافی‌ها باید نقش آموزش در این حوزه را برعهده بگیرند، مخالف هستم. در بحث آموزش با طیف‌های متفاوتی مواجه هستیم و آموزش به برنامه‌نویس، صرافی و مشتری این حوزه با یکدیگر متفاوت است و هر یک از این گروه‌ها باید آموزش متناسب با فعالیت خود را دریافت کنند. وظیفه همه نهادهاست که به موضوع آموزش در حوزه بلاک چین و رمزارز ورود کنند. صرافی در نهایت یک بنگاه اقتصادی است و باید بین میزان ورودی خود و حفظ کاربر تعادل برقرار کند.
پنل بلاک چین و وب ۳؛ همه تحولات سال ۲۰۲۲ در رویداد ۹ ژانویه
زهیر سیفعلی، مدیرعامل «اکسیر» در ابتدای این پنل درباره تحولات بلاکچین در سال ۲۰۲۲ و آینده آن گفت:
بازار رمزارز و کوین‌های مختلف در جهان یک بازار نوپا و کوچک است. هر روز افراد جدیدی وارد این بازار می‌شوند و فعالیت خود را شروع می‌کنند که از دید من این بازار همیشه یک بازار تازه است.
او درباره آینده بازار رمزارز در ایران گفت:
نوع همکاری و روابط ما به‌عنوان فعالان این صنعت با نهادهای مختلف در این زمینه حائز اهمیت است. در خیلی از موارد نهادهای مختلف فعالیت خود را با ما همسو نمی‌دانند و این نگاه را دارند که بازار اقتصاد ایران را از بین برده‌ایم و باعث شده‌ایم سرمایه‌های مردم از بین برود. بنابراین، مهمترین موضوع درباره آینده بازار رمزارز در ایران این است که نگاه نهادها و سیاستمداران به این صنعت تغییر کند.
جواد بهره، رئیس هیئتمدیره «بیت‌مکس» نیز درباره نقاط مثبت و منفی سال ۲۰۲۲ در رویداد ۹ ژانویه گفت:
۲۰۲۲ سالی پر از فرازونشیب برای بازار رمزارز بود. اعلام ورشکستگی صرافی بزرگ اف‌تی‌ایکس از جمله مهمترین اتفاقات تأثیرگذار بر این صنعت بود و از دیگر اتفاقات، سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیارد دلاری شرکت‌ها در سال ۲۰۲۲ بود که این سرمایه‌گذاری تقریباً مشابه سال قبل بود و نشان داد شرکت‌های سرمایه‌گذاری به بازار خوش‌بین هستند.
زهیر سیفعلی، مدیرعامل اکسیر در مورد بلاک چین و وب ۳ و تحولاتی که می‌تواند در سال ۲۰۳۳ ایجاد کند، گفت:
آینده به خودی خود رقم خواهد خورد؛ بدون اینکه ما در آن دخل‌وتصرفی داشته باشیم. نظر من این است که بلاک چین‌های جدید که سرعت و امنیت را تأمین کنند، می‌توانند نقش بسزایی در سال ۲۰۲۳ و ترغیب مردم به سرمایه‌گذاری در این بازار و بالا بردن این بازار داشته باشند.
جواد بهره، رئیس هیئتمدیره «بیت‌مکس» در پاسخ به این سؤال که در سال ۲۰۲۳ باید در این حوزه منتظر چه چیزی باشیم، گفت:
معمولاً کسانی برنده هستند که در این رکود روی زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. به نظر من سال ۲۰۲۳ سالی است که باید توجه کنیم چه پروژه‌هایی قرار است با وب ۲ و زندگی واقعی ما گره بخورد.
سید بردیا احمدنیا مدیرعامل والکس اعلام کرد مواقع ریزش بازار، بهترین زمان ساختاردهی شرکت‌ها و حاکمیت است:
اواخر زمستان صحبت از ورود بیت‌کوین به کانال صدهزار دلاری بود؛ اما بیت‌کوین در شیب نزولی قرار گرفت این اتفاق بسیار مهم است و بهترین زمان ورود بازیگران حوزه بلاکچین رمزارز برای ساختاردهی رگولاتوری است.» به گفته او، موضوع دیگری باید به آن توجه شود موضوع مدیریت ریسک هنگام سرمایه‌گذاری است. عمده مواقع بازیگران و سرمایه‌گذاران هنگام سرمایه‌گذاری به هزینه‌ای که متحمل می‌شوند توجهی نمی‌کنند و بعد از ریزش بازار به این ابعاد توجه می‌کنند.
او در پایان صحبت‌هایش به موضوع دیفای اشاره کرد و گفت:
باید دیفای را به سی‌دیفای تبدیل کنیم و با این رویکرد چنین مباحث را غیرمتمرکز بدانیم و آنها را پیش ببریم. بلوغ هر موضوعی به بلوغ نیاز دارد و ما ابتدای راهیم هرچندکه سریع هم باشیم.
هاجر سعیدی‌نژاد، مدیرعامل «آرتانیوم» در این پنل عنوان کرد:
هرچند امسال سال خرسی داشتیم و اتفاقات بدی برای صرافی‌ها رخ داد، اما واقعیت این است که در بحث وب ۳ اتفاق بدی رخ نداد؛ چراکه شاهد بودیم در سال ۲۰۲۲ حدود چهار میلیارد دلار بیشتر از سال گذشته سرمایه‌گذاری در این حوزه صورت گرفت و ۳۴۸ استارتاپ در این زمینه توانستند سرمایه جذب کنند و بیشتر این سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه NFT بوده است.
پنل آخرین الزامات حقوقی و قانونی رمزارز و بلاک چین در رویداد ۹ ژانویه
مجتبی توانگر، رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس در پنل «آخرین الزامات حقوقی و قانونی رمزارز و بلاکچین در ایران» خبر از ارسال نسخه‌ای از سمت دولت به مجلس داد که بر اساس آن قرار است مقررات‌گذاری و قانون‌گذاری برای حوزه رمزارز صورت بگیرد. به گفته او در همین زمینه ستادی به نام «ستاد ملی رمزارزش‌ها» با حضور نمایندگان دولت، مجلس و مرکز ملی فضای مجازی تشکیل شده تا مقررات‌گذاری و قانون‌گذاری در این حوزه مشخص شود.
به گفته توانگر:
قانون‌گذاری در حوزه فضای مجازی باید به‌صورت متمرکز و دقیق انجام شود و نمی‌توان برای این حوزه ضربتی، چکشی و بدون انعطاف‌پذیری قانون‌گذاری کرد. او همچنین از اکوسیستم خواست که با اجزای تصمیم‌گیر در ارتباط باشند تا در جریان اتفاق‌ها قرار گیرند.
امیرحسین راد، مدیرعامل صرافی نوبیتکس در این خصوص گفت:
معضل چند سال گذشته حوزه رمزارز این است که هر نهاد مرتبط و بی‌ربط، یک بند قانونی به حوزه رمزارز اضافه می‌کند. یکی از قوانین، قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و دیگری قانون جدید بانکداری است. انتقادی که در این زمینه به قانون‌گذاران وارد است، این است که در زمان تدوین قوانین، نظرات صاحب‌نظران را جویا نمی‌شوند.
راد با اشاره به محدودیت‌های اینترنت در ماه‌های اخیر توضیح داد:
بیش از چهار ماه است که محدودیت‌های اینترنت ادامه دارد و حدود یک میلیارد دلار به کسبوکارها آسیب زده و بسیاری از کسبوکارها مجبور به ترک فعالیت خود شده‌اند و باقی کسبوکارها نیز به سختی در حال ادامه دادن هستند که امیدوارم یک اقدام عاجل در این زمینه از سوی دولت صورت بگیرد.
به گفته راد، تنها خواسته حداقلی فعالان صنعت رمزارز این است که حداقل‌ترین مشروعیتی که برای سایر کسبوکارها تعریف شده برای آنها هم تعریف شود و با تهدید بستن درگاه‌های پرداخت مواجه نشوند.
حسن هاشمی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور در این پنل اعلام کرد که نهادهای تصمیم‌گیر، از بانک مرکزی گرفته تا وزارت اقتصاد، می‌خواهند این حوزه در فضای خاکستری باقی بماند. او در این مورد گفت:
مشکل ما در نوع نگاه است. در سال ۱۳۹۷ شورای عالی فضای مجازی تکلیفی را به بانک مرکزی داد که بروند و برای این حوزه مقررات‌گذاری کنند. تا این لحظه این اتفاق نیفتاده و حالا این حوزه بیش از پنج میلیون کاربر دارد و در واقع بازار بدون قانون شکل گرفته و تازه دوستان می‌خواهند برای این بخش مقررات‌گذاری کنند.
رضا باقری اصل، جانشین رئیس کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال هم در این پنل به اقدامات این کارگروه در حوزه مقررات‌گذاری برای رمزارز اشاره کرد و از آماده شدن سند رمزارز در کارگروه اقتصاد دیجیتال خبر داد.
باقری اصل از آماده شدن سند رمزارز خبر داد و بیان کرد: «جلسه اول بررسی این سند فردا برگزار خواهد شد. این سند سه بخش دارد و شامل مصوبه هیئت وزیران، قانون برنامه و قانون‌گذاری است. خروجی‌های جلسه فردا به تصویب کارگروه اقتصاد دیجیتال خواهد رسید.»
در ادامه پنل مهدی شریعتمدار، رئیس سابق هیئتمدیره انجمن فین‌تک ایران، مصوبه اول هیئت وزیران با موضوع ماینینگ و رمزارز در سال ۱۳۹۸ را هوشمندانه‌ترین و بهترین اتفاق در این صنعت عنوان کرد.
حسین خسروپور، نماینده مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست‌جمهوری از دیگر حاضران رویداد ۹ ژانویه بود که اعلام کرد یکی از ابزارهایی که می‌تواند حوزه رمزارز را مقررات‌گذاری کند، استفاده از سندباکس است.
او درباره سندباکس گفت: «در حوزه رمزارزها باید به چهار موضوع توجه شود که این موضوعات شامل استخراج رمزارز، تبادل، نگهداشت و خدمات پرداخت‌هاست. در دنیا یک تغییر رویکردی در رگولیشن در حوزه‌ها رمزارزها صورت گرفته است.»
خسروپور درباره آخرین وضعیت سندباکس‌ها در دولت گفت: «سندباکسی که در وزارت اقتصاد مورد بررسی قرار می‌گرفت، در فضای تست قرار دارد. مجوزهای سندباکس مربوط به بازار سرمایه و رمزارز و پرداخت‌یارها نهایی شده است.»
جمع‌بندی
در شرایط فعلی، حضور مداوم یک کسب‌وکار بدون کمک گرفتن و همفکری با مدیران سایر شرکت‌ها دشوار به نظر می‌رسد. در حقیقت، کسب و کارها در کنار یکدیگر می‌توانند حتی در مقابل رگولاتوری‌های نادرست نیز بایستند. این مورد و موارد دیگری مانند همه نکات مهمی که در بالا مطرح شد، اهمیت وجود رویدادهایی مانند رویداد ۹ ژانویه را مشخص می‌کند.
