استیبل کوین الگوریتمی (Algorithmic Stablecoins) چیست؟

بدون شک به عنوان یک کاربر حوزه ارز دیجیتال، نام استیبل کوین به گوشتان خورده است که در اصطلاح یک ارز دیجیتال با قیمت پایدار و ثابت است. در این مقالۀ فکت کوینز به معرفی یکی از انواع این ارزها به نام استیبل کوین الگوریتمی پرداخته و مطالب مفیدی را در موردش بیان کرده‌ایم. بهتر است آن را از دست ندهید!

آیا درست است که استیبل کوین‌ها همیشه با نسبت یک به یک (1:1) پشتیبانی می‌شوند؟ خیر! همیشه این‌طور نیست. اگر  این اتفاق بیفتد، عواقبی جدی خواهد داشت.

- Advertisement -

بیشتر وقت‌ها، استیبل کوین‌ها از افزایش و کاهش شدید قیمت‌ که در اکثر رمز ارزها مشاهده می‌کنیم، در امان می‌مانند. هدف از وجودشان نیز همین است. اما این قانون یک استثنا دارد و آن هم استیبل کوین الگوریتمی است؛ حال استیبل کوین الگوریتمی چیست و چرا یک دارایی پرریسک است؟

استیبل کوین الگوریتمی چیست؟

تصور می‌شود که نوعی دارایی واقعی جهانی مانند یک ارز ملی یا فلزی گران‌بها یک استیبل کوین را پشتیبانی می‌کند. این موضوع برای استیبل کوین‌های معمولی مانند کوین USDT، تتر گولد (Tether Gold) و BUSD صدق می‌کند. این که سایر دارایی‌ها از این رمز ارز پشتیبانی می‌کنند یعنی احتمال افت شدید آنها بسیار پایین‌تر است. این استیبل کوین ها می‌توانند سرمایه‌گذاران را به خود جذب کنند، افرادی که به دلیل نوسانات ارزهای دیجیتال، در مورد سرمایه‌‌گذاری در آنها چندان مطمئن نیستند.

به‌هرحال برخی از استیبل کوین‌ها هیچ پشتوانه‌ای ندارند؛ آنها استیبل کوین الگوریتمی هستند.

همان‌طور که از نامش پیداست، در این نوع استیبل کوین برای حفظ ثبا قیمت از الگوریتم استفاده شده است. این الگوریتم‌ها به طور معمول دو ارز را به هم پیوند داده و پس از آن، قیمتشان را بر اساس عرضه و تقاضای سرمایه‌گذاران تنظیم می‌کنند. درحالی‌که قیمت استیبل کوین الگوریتمیک به قیمت یک دارایی واقعی وابسته است، اما توسط آن پشتیبانی نمی‌شود.

مطلب مفید: راه‌اندازی نخستین استیبل کوین در شبکه فانتوم؛ قیمت FTM افزایش یافت

انواع استیبل کوین الگوریتمی

استیبل کوین الگوریتمی چندین نوع دارد و سه نوع اصلی آن عبارت‌اند از:

• ر‌ی‌بیس (rebase)
• سینیورژ (seigniorage)
• فرکشنال الگوریتمیک (fractional-algorithmic)

هر کدام از این استیبل‌کوین‌ها برای حفظ ارزش خود از نوعی الگوریتم استفاده می‌کنند.

• استیبل‌کوین ریبیس برای حفظ ارزش خود عرضۀ یک کوین را کنترل می‌کند. امپل فورس (Ampleforth) نمونه‌ای از استیبل کوین الگوریتمی ریبیس است.
  
• در نوع سینیورژ از ساختار Burn-mint و Multicoin استفاده می‌شود که در آن یک کوین برای کنترل قیمت استیبل‌کوین تولید (mint) یا سوزانده می‌‎شود. Luna و UST نمونه‌هایی از این استیبل‌کوین‌ها بودند.
  
• استیبل کوین الگوریتمیک فرکشنال تا حدی وثیقه‌ای هستند، به این معنی که تا حدودی با یک دارایی در دنیای واقعی پشتیبانی می‌شوند. فراکس (Frax) نمونه‌ای از این مدل استیبل کوین است.

در برخی موارد، استیبل کوین الگوریتمیک می‌تواند بسیار مفید باشد. این کوین‌ها برای باثبات ماندن به شرکت شخص ثالث نیاز ندارند و بسته به تقاضا می‌توانند تعداد کوین‌های در گردش را به‌طوری کارآمد تنظیم کنند. امروزه در بازار چندین نوع از این استیبل کوین‌ها وجود دارد، مانند بیسیس کش (Basis Cash) و امپتی ست دلار (Empty Set Dollar). این نوع استیبل کوین های الگوریتمیک برای بسیاری از کاربران نمونه بارزی از عملکرد بلاک چین هستند، فضایی که کدها کنترل امور را به دست دارند و انسان ها هیچ دخالتی در فرآیند ندارند.

تا همین چند وقت اخیر، رایج‌ترین استیبل کوین الگوریتمی TerraUSD یا UST بود. حال در این قسمت از مقاله عملکرد ترا و TerraUSD را بررسی می‌کنیم تا با استیبل کوین الگوریتمی بیشتر آشنا شوید.

ارتباط ترا لونا (Terra Luna)/UST

LUNA یک نوع رمز ارز است و UST یک استیبل کوین الگوریتمی. UST با LUNA پشتیبانی می‌شود. بااین‌حال، LUNA یک دارایی فیزیکی نیست و یک رمز ارز پر نوسان است.

این دو توکن رابطه‌ای بسیار نزدیک به هم دارند که در آن، ارزش یکی بر دیگری تأثیر می‌گذارد. برای مثال، اگر قیمت UST از یک دلار فراتر رود (چون همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، به ارزش دلار وابسته است)، ممکن است بخشی از آن بسوزد که در اصل یعنی کلا نابود می‌شوند. از سوی دیگر، اگر قیمت ترا USD اندکی از دلار کمتر شود، بخشی از توکن‌های LUNA سوزانده خواهند شد. درعین‌حال، هر بار که LUNA تولید شود، یک UST سوزانده می‌شود و بالعکس.

علاوه بر این، به سرمایه‌گذاران UST این امکان داده شد تا وجوه خود را در حسابی در پروتکل اَنکِر (Anchor Protocol) نگهداری کنند که به آنها وعدۀ سود 20 درصدی از UST سپرده‌گذاری شده را می‌داد. این نرخ وسوسه‌انگیز به‌عنوان یک انگیزه بزرگ عمل کرد و تقاضا برای UST را افزایش داد.

اما زمانی که انکر تصمیم گرفت این سود را به نرخی متغیر تبدیل کند که تا 15 درصد هم می‌توانست پایین بیاید، سرمایه‌گذاران به‌تدریج شروع به فروش UST خود کردند، چون  به نظر می‌رسید این حالت دیگر برایشان ارزشی ندارد. این امر بر UST اثرگذار بود و بر قیمت آن هم تأثیر مخربی گذاشت. قیمت توکن بومی پروتکل انکر یعنی ANC نیز به دلیل این تصمیم‌گیری بسیار افت کرد که ظرف فقط چند روز ارزش بسیاری را از دست داد.

سقوط ارزش LUNA و UST

LUNA و UST در ماه می ۲۰۲۲ به دلیل این عوامل به میزان زیادی سقوط کردند و هر دو اکنون فقط کسری از ارزش قبلی خود را دارند. به طور خلاصه، پیوند UST با دلار ضعیف‌تر شد، و الگوریتمی که این دو را به هم پیوند می‌داد، این موضوع را تشخیص داده و باعث افزایش تولید توکن های لونا شد. تولید بیشتر Luna باعث کاهش قیمت این رمزارز شد، زیرا مردم سریعا آن را کنار گذاشتند و باعث فشار نزولی بیشتر بر UST شده و وضعیت را پیچیده‌تر کرد.

در طول این سقوط، تعداد توکن‌های در گردش LUNA ظرف چند روز از 350 میلیون به 1 میلیارد و 400 میلیون رسید. یک هفته بعد با تعدادی بیش از 6 میلیارد توکن در گردش متوقف شد که این افت قیمت عملاً جبران‌ناپذیر است. افت قیمت LUNA و UST مفهوم استیبل کوین الگوریتمی را کاملاً زیر سؤال برد و  اکنون آنها یک سرمایه‌گذاری پرخطر تلقی می‌شوند؛ پس دقیقاً چه چیزی آنها را تا این حد متزلزل می‌کند؟

مطلب مفید: بنیاد لونا به منظور حفظ ثبات استیبل کوین ترا 1.5 میلیارد دلار بیت کوین و UST وام می‌دهد

چرا استیبل کوین الگوریتمی پرریسک است؟

این مدل رمزارزها بسیار پرریسک هستند، چون با دارایی واقعی پشتیبانی نمی‌شوند. آنها هیچ وثیقه‌ای ندارند، یعنی ثبات قیمتشان آن‌طور که فکر می‌کنید مطمئن نیست.

این مدل از کوین‌ها مانند بسیاری از کریپتوکارنسی‌های دیگر برای حفظ ارزش نیاز به تقاضا دارند. همه می‌دانیم که چگونه تقاضا برای یک کوین در صنعت کریپتو می‌تواند بسیار متغیر باشد و این موضوع به‌تنهایی هنوز یک نقطه‌ضعف بزرگ ست.

افزون بر این، افت ارزش یک کوین در جفت الگوریتمی، بسته به نوع استیبل کوین الگوریتمی موردبحث می‌تواند یک اثر دنباله‌دار داشته باشد. این اتفاق را در فاجعۀ LUNA//UST مشاهده کردیم؛ بنابراین، به طور خلاصه، این نوع استیبل کوین در صورت بروز چنین اتفاقی مشکل مضاعف ایجاد خواهد کرد.

سخن پایانی

ایدۀ استیبل کوین الگوریتمی بدون شک مزایایی هم دارد، بااین‌حال، هنوز فاکتورهای زیادی وجود دارند که می‌توانند به‌راحتی بر ارزش آنها مؤثر بوده و ضرر مالی زیادی را به همراه داشته باشند؛ بنابراین، پیش از سرمایه‌گذاری در هر استیبل کوینی، ابتدا الگوریتمی بودن یا نبودن آن را بررسی کنید تا بدانید پول خود را در چه چیزی سرمایه‌گذاری می‌کنید.