اکوسیستم ترالونا چگونه کار می‌کند؟

ارزهای دیجیتال با اهداف متنوعی پا عرصه گذاشتند که یکی از مهمترین آنها سهولت در روش پرداخت و انتقال ارزش بود. اما نوسان قیمت همیشگی این بازار یک چالش مهم به شمار می‌رفت. به همین جهت استیبل‌کوین‌ها طراحی شدند تا به واسطه پشتوانه‌هایی از قبیل ارزهای فیات یا کالا، علاوه بر حفظ امنیت و حریم خصوصی، قیمت ارز هم ثابت بماند. بلاکچین ترا با همین هدف آغاز به کار کرد اما با ایده‌ای نوین بحث استیبل کوین‌های الگوریتمی را مطرح ساخت. در این مقاله از اکوسیستم ترالونا به بحث در مورد چگونگی فعالین این پروژه خواهیم پرداخت، اگر چه لونا به تازگی به عنوان پروژه ای شکست خورده تلقی میشود، اما ما به آن دسته از عزیزانی که به سازو کار این اکوسیستم واقف نیستند، پیشنهاد میکنیم این مطلب را تا انتها مطالعه کنند.

استیبل کوین UST شبکه ترا بر خلاف سایر استیبل کوین‌ها به ارزهای فیات متکی نیست. در این مکانیزم در ازای سوزانده شدن توکن دیگر شبکه ترا به نام لونا (LUNA) استیبل کوین UST مینت می‌شود و بر حسب نیاز و برای تعادل قیمت سوزاندن و مینت توکن انجام می‌شود. با فکت کوینز و آشنایی بیشتر با اکوسیستم ترالونا ( Terra) و استیبل کوین UST همراه باشید.

معرفی شبکه ترا (Terra)

شبکه ترا (Terra) یک پروژه مبتنی بر بلاکچین است که توسط ترا لبز (Terra Labs) مستقر در کره راه‌اندازی شده است. لونا (LUNA) و ترا یو‌اس‌دی (UST) دو توکن بومی این شبکه هستند. اکوسیستم ترالونا روی شبکه Cosmos SDK راه‌اندازی شده و شرایطی را برای توسعه‌دهندگان فراهم کرده تا بتوانند بلاکچین‌های سفارشی و نرم‌افزارهای غیرمتمرکز موردنظرشان را با کاربردهای متنوع روی شبکه ترا بسازند.

در حال حاضر، بیش از 100 پروژه بومی در اکوسیستم ترالونا وجود دارد که حوزه‌های مختلفی از قبیل؛ مجموعه توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)، پلتفرم‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و نرم افزارهای وب 3 (Web3.0) را شامل می‌شود.

دو کوان (Do Kwon) دانش‌آموخته علوم کامپیوتر دانشگاه استنفورد و یکی از تاثیرگذارترین افراد فهرست کوین دسک (CoinDesk) در سال 2021، پروژه ترا را راه اندازی کرد. این اکوسیستم از آن زمان تا الان پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. ارزش بازار UST که در ابتدا برابر با 180 میلیون دلار بود تا مارس 2022 به 15 میلیارد دلار رسید و قیمت لونا (LUNA) در این بازه زمانی 138 برابر شد.

تیم ملی بیسبال واشنگتن اعلام کرده که در قراردادی 5 ساله و به ارزش 40 میلیون دلار، اسپانسر سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) اکوسیستم ترالونا شده است. ظاهرا قرار است این تیم، توکن UST را به عنوان گزینه پرداخت بپذیرد.  

مطلب مفید: وب 3 و دنیای کریپتو ؛ چرا این رابطه مهم است؟

معرفی توکن لونا (LUNA)

طبق اطلاعات منتشر شده در وایت پیپر ترا، هدف بنیانگذاران این پروژه به سرانجام رساندن هدف اولیه شبکه بیت کوین یعنی ایجاد یک سیستم الکترونیک نقدی همتا به همتا بود. به همین جهت ترا تصمیم گرفت یک سیستم استیبل کوین را پیاده سازی و اجرا کند. در این سیستم، ارزش رمزارزها وابسته به دارایی‌های مختلفی از قبیل کالا یا ارزهای فیات است.

در حال حاضر UST محبوبترین استیبل کوین شبکه ترا است که پشتوانه دلاری آن از طریق اکوسیستم توکن دیگری به نام لونا (LUNA) شکل گرفته و ارزش هر واحد UST معادل با یک دلار ایالات متحده است. لونا نقش مهمی در حفظ ثبات قیمت استیبل کوین‌های شبکه ترا دارد و نوسان‌های بازار را کاهش می‌دهد.

در سال گذشته، قیمت لونا رشد حیرت آوری را تجربه کرد. در ابتدای سال 2021 لونا با قیمت 0.66 دلار معامله می‌شد، در انتهای همان سال به 89 دلار رسید و در نهم مارس 2022 و همزمان با بحران حمله به اوکراین که سایر بازارهای جهانی سرمایه در روند نزولی قرارگرفتند، لونا موفق شد یک سقف تاریخی را در سطح 104.58دلار ثبت کند. UST پس از استیبل‌کوین‌های مطرح بازار یعنی تتر (USDT) ، یواس‌دی کوین (USDC) و بایننس یواس‌دی (BUSD) چهارمین استیبل کوین مطرح بازار ارزهای دیجیتال است.

مطلب مفید: استیبل کوین (Stablecoin) چیست؟ استیبل کوین ها چه فایده ای دارند؟

معرفی استیبل کوین UST و نحوه عملکرد آن

استیبل‌کوین‌ها، نوع خاصی از ارزهای دیجیتال هستند که قیمت آنها وابسته به کالا یا ارزهای فیات است. معمولا پشتوانه این دسته از رمزارزها، دلار ایالات متحده است. اما آنچه موجب تمایز استیبل کوین شبکه ترا شده، روش و مکانیزم مورد استفاده است.

USDC و USDT برای حفظ ثبات ارزش‌شان به پشتوانه ذخیره دارایی وابسته هستند در حالی که UST یک کوین استیبل کوین الگوریتمی است. در این سیستم از یک الگوریتم مبتنی بر قرارداد هوشمند استفاده شده و برای اینکه قیمت ترایواس‌دی معادل یک دلار ثابت بماند باید در ازای مینت یک توکن جدید UST، تیک توکن لونا سوزانده شود.

نحوه عملکرد استیبل کوین UST مبتنی بر استراتژی آربیتراژ (Arbitrage) است. در این استراتژی، سرمایه‌گذار دارایی را از یک صرافی می‌خرد و با اختلاف قیمت جزئی در یک صرافی دیگر می‌فروشد. به این ترتیب، سرمایه گذار در ازای اختلاف قیمت صرافی‌های مختلف، سود به دست می‌آورد. اما در مورد لونا و UST این مکانیزم اندکی متفاوت است.

مطلب مفید: بنیانگذار ترا طرح نجات استیبل کوین UST را منتشر کرد

در اکوسیستم ترالونا، کاربران می‌توانند توکن‌های لونا را با UST به ارزش یک دلار و صرف‌نظر از قیمت بازار، سواپ کنند. این نکته از آن جهت مهم است که اگر تقاضا برای UST افزایش پیدا کند، قیمت آن بالاتر از یک دلار می‌رود و هولدرهای لونا می‎توانند با استفاده از سواپ توکن لونا به ارزش یک دلار، یک توکن UST ایجاد کنند. در پروسه سواپ، درصدی از توکن لونا سوزانده می‌شود (در حقیقت، از چرخه حذف می‌شود) و مابقی آن به خزانه اکوسیستم واریز می‌شود. از ذخایر موجود در خزانه برای سرمایه‌گذاری روی نرم‌افزارها و سرویس‌های توسعه دهنده اکوسیستم ترالونا استفاده می‌شود.

با سوزاندن توکن‌های لونا، تعداد کل توکن‌ها باقی مانده در شبکه کاهش می‌یابد و به این ترتیب، نایاب‌تر شدن توکن موجب افزایش قیمت می‌شود. هرچه توکن‌های UST بیشتری مینت شود، توکن‌های موجود در چرخه بیشتر می‌شوند و قیمت توکن به یک دلار برمی‌گردد. به همین ترتیب، در صورتی که تقاضای UST کاهش پیدا کند و قیمت کمتر از یک دلار شود، دارندگان توکن‌های UST می‌توانند توکن‌هایشان را با نسبت 1 به 1 با توکن LUNA مبادله کنند.

درحالی که استیبل کوین UST بیشترین کاربرد را در اکوسیستم ترالونا دارد اما تعداد دیگری از استیبل کوین‌های ترا با سایر پشتوانه‌های فیات عبارتند از:

• TerraCNY ( یوان چین)
• TerraEUR (یورو)
• TerraBGP (پوند انگلیس)
• TerraJPY (ین ژاپن)
• TerraKWR ( وون کره جنوبی)
• TerraSDR (صندوق بین المللی پول)

در میان استیبل کوین‌هایی که در بالا اشاره شد، TerraSDR با بقیه متفاوت است زیرا کاربران نمی‌توانند به طور روزانه به این ارز دسترسی داشته باشند و برای خرید یا سایر موارد استفاده کنند. TerraSDR یک واحد حساب ویژه است و از آن به عنوان دارایی ذخیره بین المللی استفاده می‌شود. سبدی از ارزهای فیات مختلف که متعلق به بزرگترین اقتصادهای جهان هستند، ارزش استیبل کوین SDR را تعیین می‌کنند.

اکوسیستم ترالونا از TerraSDR استفاده می‌کند تا اولا نوسان ارزهای مختلف را به حداقل برساند و ثانیا کارمزد تراکنش‌ها، پاداش‌ها و مشوق‌های مربوط به بلاکچین را تعیین کند. به هرحال، در مقایسه با یک ارز واحد که اثر پذیری بیشتری از نوسان‌ها دارد، ایجاد سبدی از ارزهای مختلف موجب کاهش ریسک می‌شود. این موضوع در تعیین نرخ کارمزد ثابت و پاداش‌ها بسیار مفید است.

شبکه ترا چگونه کار می‌کند؟

پلتفرم قرارداد هوشمند ترا روی Cosmos SDK ساخته شده که به تعامل میان زنجیره‌ها معروف است. از آنجا که ترا به سایر بلاکچین‌ها مانند؛ اتریوم (ETH) بایننس اسمارت چین (BSC) هارمونی (Harmony)  و (Osmosis) پل زده است بنابراین، انتقال یکپارچه داده و توکن میان اکوسیستم‌های غیربومی را امکان‌پذیر می‌کند.

اکوسیستم ترالونا از یک پروتکل مکانیزم اثبات سهام نیابتی (Delegated Proof of Stake) به نام تندرمینت (Tendermint) می‌کند. در این مکانیزم، دارندگان توکن می‌توانند برای افزایش امنیت شبکه و افزودن تراکنش‌های جدید به بلاکچین، سرمایه هایشان را به اعتبارسنج‌های شبکه (افراد یا گروه‌هایی که مسئول ایجاد بلاک‌های جدید هستند) واگذار کنند.

این مکانیزم شبیه به مجلس نمایندگان یا پارلمان است. هولدرهای توکن لونا (در نقش شهروندان) کوین‌هایشان را به اعتبارسنج‌ها (نمایندگان) واگذارمی‌کنند. هرچه کوین‌های واگذار شده به یک اعتبار سنج (آراء انتخاباتی یک نماینده) بیشتر باشد، این اعتبار سنج قدرت بیشتری برای ایجاد بلاک جدید دارد و نقش پررنگ‌تری هم در حاکمیت بلاکچین خواهد داشت.

اعتبارسنج‌ها، مسئول اجرای شبکه ترا با برنامه‌ای به نام فول نود (full node) هستند که به تراکنش‌ها و بلاک‌های بلاکچین اعتبار می‌دهد. نرم‌افزار مورد استفاده، نرم افزاری به نام (Terra Core) است و اعتبارسنج‌های فول نود باید آخرین نسخه آن را اجرا کنند. به علاوه، اعتبارسنج‌ها با آربیتراژ کردن انحراف قیمت از پشتوانه، موجب ثابت ماندن استیبل کوین می‌شوند و می‌توانند در آراء پروپزال‌های مربوط به توسعه شبکه مشارکت داشته باشند.

قدرت رای اعتبار‌سنج مطابق با تعداد کوین‌هایی که برای استیک به آنها واگذار شده، تعیین می‌شود. البته در این محاسبه تعداد کوین‌های متعلق به خود اعتبار‌سنج هم اهمیت دارد. به عبارت دیگر، اعتبارسنج‌هایی که استخر استیک بزرگتری دارند، شانس بیشتری برای افزودن بلاک جدید به زنجیره دارند.

کوین‌های لونا (LUNA) در سه حالت وجود دارند:

• Bonded: کوین‌های استیک شده یا واگذار شده به استخرهای استیک. سرمایه‌گذار در ازای قفل کردن این دسته از کوین‌ها، پاداش به دست می‌آورد اما نمی‌تواند آنها را ترید کند.
  
• Unbonded: کوین‌هایی که قابلیت ترید دارند اما به استخرهای استیک تعلق نمی‌گیرند.
  
• Unbonding: کوین‌هایی که از استخرهای استیک برداشت می‌شوند. تکمیل این پروسه 21 روز زمان می‌برد و در بازه انتظار، امکان لغو پروسه وجود ندارد.

چه مزیت‌های شبکه ترا برای سرمایه‌گذاران

شبکه ترا با هدف تبدیل به یک شبکه جهانی و پلتفرمی کاربر پسند برای امور مالی الکترونیک شکل گرفت. در وهله نخست، موفق شد در پلتفرم‌های تجارت الکترونیک کره جنوبی جایگاه خوبی را به دست بیاورد چراکه نسبت به شرکت کارت‌های اعتباری و پردازشگرهای پرداخت، کارمزد تراکنش کمتری ارائه می‌داد.

همه تراکنش‌ها متحمل کارمزد محاسباتی هستند که معمولا کمتر از یک درصد ارزش سرمایه منتقل شده است و به عنوان پاداش به اعتبارسنج تعلیق می‌گیرد. کاربران می‌توانند به طور یکپارچه از استیبل کوین ترا استفاده کنند و صاحبان صنایع می‌توانند برای کاهش هزینه‌ها از استیبل کوین ترا به عنوان روش پرداخت استفاده کنند. اخیرا علاوه بر پرداخت، کاربردهای دیگری نیز برای استیبل کوین ترا فراهم شده است:

• اسقراض
• وام دهی
• بیمه
• سرمایه‌گذاری
• امور خیریه

معرفی نرم‌افزارهای ساخته شده بر بستر بلاکچین ترالونا

در ادامه به معرفی اپلیکیشن‌هایی می‌پردازیم که بر بستر بلاچین ترا ایجاد شده‌اند:

انکر پروتکل (Anchor Protocol)

انکر (Anchor) یک بازار پولی غیرمتمرکز است که بر بستر بلاکچین ترا ایجاد شده است. این پروتکل به دلیل ارائه سود سالانه 20 درصدی به هولدرهای UST محبوب شد. هولدرهای توکن UST در ازای قفل کردن توکن در انکر پروتکل، سالانه 20 درصد سود دریافت می‌کنند. این مکانیزم شبیه به یک حساب بانکی عادی است. کاربران در قبال واریز سرمایه، سود دریافت می‌کنند و می‌توانند از پلتفرم وام بگیرند. سود حاصل از پرداخت‌ها و پاداش‌های استیک میان استیک‌کننده‌های توکن توزیع می‌شود.

مطلب مفید: Anchor Protocol؛ یک پروتکل ذخیره با سود سالیانه بالای 20 درصد!

چای (Chai) یک اپلیکیشن پرداخت در شبکه ترا است که امکان ارسال و دریافت UST را برای کاربران و صاحبان صنایع به وجود می‌آورد. نرم‌افزار Chai با هدف حذف واسطه‌ها و کارمزد پایین‌تر تراکنش‌ها ایجاد شده است. این نرم افزار پرداخت یک کارت اعتباری با نام (Chai Card) دارد که کاربران می‌توانند با استفاده از این کارت اعتباری امتیاز جمع کنند. این نرم افزار پرداخت در ژوئن 2019 در کره جنوبی راه اندازی شد و اکنون میلیون‌ها کاربر دارد.

میرور پروتکل (Mirror Protocol) یک پلتفرم امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است که ایجاد و ترید «mirrored asset» یا «mAsset» را امکان‌پذیر می‌کند. این دسته از دارایی‌ها هم قیمتِ دارایی‌های موجود در بازار سهام هستند و عملکرد آنها مشابه با محصولات مشتقه است. به عبارت دیگر، کاربر یا سرمایه‌گذار بدون خرید سهام دارایی واقعی در بازارهای سهام بین المللی، می‌تواند عملکرد قیمت همان دارایی را ردیابی کند.

سایر اپلیکیشن‌های ایجاد شده بر بستر Terra عبارتند از؛

• Ozone: یک پروتکل بیمه غیرمتمرکز
• Pylon: پلتفرم پرداخت و پس‌انداز
• Valkyire: سرویس بازاریابی ریفرال آنچین
• دلیل محبوبیت LUNA و UST

مطلب مفید: معرفی پروتکل Mirror؛ راهی برای دستیابی به سهام شرکت های جهانی

سرنوشت کوین‌های LUNA و UST مستقیما به حفظ ثبات ارزش پشتوانه‌های این استیبل کوین در شرایط نوسانی بازار وابسته است. روند نزولی بازار در پایان سال 2021 تست خوبی برای این استیبل کوین الگوریتمی بود. در این دوره نزولی، جفت ارز UST/Luna عملکرد خوبی داشتند و در محدوده 0.998 تا 1.006 معامله شدند. UST به عنوان یک استیبل کوین غیرمتمرکز که نیازی به سازمان حاکمیت متمرکز ندارد، توانست اعتماد جامعه امور مالی غیرمتمرکز را به دست بیاورد. استیبل کوین‌ها از طریق استیکینگ (Staking)، مدیریت نقدینگی و تولید سود نقش مهمی را در دیفای (DeFi) بازی می‌کنند.

گفتنی است که استیبل کوین‌ها رقبای اصلی ذخایر یا پشتوانه‌های خود هستند اما در مورد UST این طور نیست چراکه اکوسیستم ترالونا برای جذب و دفع نوسان‌ها، در ازای سوزاندن UST ، توکن لونا را مینت می‌کند. بر اساس داده‌های CoinGecko، این استیبل کوین نوامبر 2021 را با یک شروع انفجاری و ارزش بازار کمتر از 3 میلیارد دلار شروع کرد و در نهایت تا مارس 2022 به بیش از 15 میلیارد دلار رسید.

ورود اپلیکیشن‌ها و کاربران جدید به شبکه موجب افزایش رشد UST شد. به طور مثال؛ داده‌های DefiLIama نشان می‌دهد که ارزش کل قفل شده (TVL) پروتکل انکر در طول یک سال به بیش از 15 میلیارد دلار رسید. کاربران اپلیکیشن Chai نیز تا ژانویه 2021 بالغ بر 2.5 میلیون کاربر شدند و به همین جهت تعداد تراکنش‌ها با استیبل کوین شبکه ترا نیز افزایش یافت.  

مطلب مفید: استیک بهتر است یا کشت سود؟ تفاوت این دو در چیست؟

بررسی ریسک‌های مرتبط با توکن‌های LUNA و UST

استیبل کوین‌های الگوریتمی، روش نسبتا جدیدی برای تبدیل ارزهای فیات به پشتوانه ارزهای دیجیتال است و به همین دلیل هنوز باید منتظر واکنش آن‌ها نسبت به شوک‌های بازار بمانیم. در یک مقاله تحقیقاتی منتشر شده توسط دانشگاه Calgray نشان داده شده که استیبل کوین‌های الگوریتمی «ذاتا شکننده و غیر پایدار نیستند اما در شرایط آسیب‌پذیری دائمی قرار دارند» تحقیق‌های بانک فدرال رزرو در مورد استیبل‌ کوین‌ها نشان می‌دهد که ممکن است نقص‌های موجود در طراحی استیبل‌کوین‌ها منجر به قطع ارتباط کوین و پشتوانه‌اش شود و استیبل کوین الگوریتمی Fei که در آوریل 2021 لانچ شد نمونه‌ای از این دست است.  

موضوع مورد بحث در مورد استیبل کوین‌ها این است که آیا وثیقه کافی برای حفظ پشتوانه قیمت دارند و آیا دارایی‌های پشتوانه، ارزش آنها را تضمین خواهد کرد؟ اما طراحی استیبل کوین‌های الگوریتمی به گونه‌ای است که نیازی به وثیقه ندارند. در واقع، وثیقه آنها همان توکن‌های حاکمیتی اکوسیستم است که برای حفظ ثبات قیمت و بر حسب نیاز مینت یا سوزانده می‌شوند. عملکرد ناموفق این طرح برای استیبل‌کوین‌های الگوریتمی منجر به سقوط بدون توقف ارزش آن می‌شود.

مطلب مفید: بنیاد لونا به منظور حفظ ثبات استیبل کوین ترا 1.5 میلیارد دلار بیت کوین و UST وام می‌دهد

بنیاد لونا مستقر در سنگاپور که یک سازمان غیرانتفاعی برای توسعه اکوسیستم ترالونا است با اضافه کردن بیت کوین به ارزش یک میلیارد دلار به دارایی‌های ذخیره، نگرانی‌های مطرح در مورد پشتوانه UST را برطرف کرده است.

 گفتنی است که موضوع استیبل کوین‎ها و امور مالی غیرمتمرکز هنوز در به طور رسمی در جهان پذیرفته نشده است. تصمیم دولت‌ها برای این بخش از بازار کریپتو و صدور قوانین مربوطه احتمالا مخاطراتی را برای سرمایه‌گذاران به وجود می‌آورد. به طور مثال، کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده، دو کوان (Do Kwon) مدیر عامل اکوسیستم Terra را در ارتباط با پروتکل Mirror به دلیل ارائه مشتقات سهامی مانند اپل (Apple) و تسلا (Tesla) بازخواست کرد.