ارزهای دیجیتال با هدف تغییر سیستم‌های سنتی امور مالی به وجود آمدند. سپس استیبل کوین‌ها طراحی شدند تا علاوه بر دو ویژگی سرعت و تمرکززدایی، ارزش ارز دیجیتال ثابت بماند. اما ظاهرا این ایده جدید هم با مشکلاتی مواجه شد و فروپاشی بلاکچین ترا (Terra) و سرنوشت ارز لونا نکات بسیاری را در مورد عملکرد استیبل کوین‌ها و امکان خطای توسعه‌دهندگان نشان داد.
[aparat id=”U8hvi”]
بعد از فروکش کردن حمام خون ماه گذشته بازار ارزهای دیجیتال، شبکه ترا عملاً به یک شبکه شکست خورده تبدیل شد. دو کوان (Do Kwon) بنیانگذار شبکه ترا برای بازگرداندن شکوه و رونق سابق از هیچ تلاشی دریغ نکرد و پروپزال‌های متعددی را ارائه داد. سرانجام، ترا تصمیم گرفت از طریق هاردفورک و با یک ارز دیجیتال متفاوت، شروع دوباره‌ای داشته باشد. اما هیچ تضمینی برای بازیابی و برگداندن پول سرمایه‌گذاران متضرر شبکه ترالونا وجود ندارد. با فکت کوینز همراه باشید تا علاوه بر مروری بر اتفاقات اکوسیستم ترالونا نکات آموزنده سرنوشت ارز لونا را با هم بررسی کنیم.
اتفاقات اخیر شبکه ترا
با توجه به شرایط موجود، شانسی برای بهبود اوضاع ترا یو اس دی (UST) و توکن حاکمیتی لونا (LUNA) وجود ندارد. استیبل کوین UST نسبت به پشتوانه یک دلاری‌اش تقریباً 90 درصد کاهش داشته و توکن لونا رکورد ناگهانی‌ترین سقوط تاریخ ارزهای دیجیتال را به نام خودش ثبت کرد. سقوط مالی با این حجم و مقیاس تقریباً در همه بازارهای مالی و حتی کریپتو بی‌سابقه بوده است.
چگونه ممکن است میلیاردها دلار که به عنوان پشتوانه یک ارز (آن هم با نام استیبل کوین) ذخیره شده است تنها در عرض یک هفته بر باد برود. با توجه با اتفاقات ماه گذشتۀ شبکه ترا و استیبل کوین UST، اکنون زمان خوبی است تا کل جامعه کریپتو دیدگاه و تصوراتشان را نسبت به استیبل کوین‌ها، توسعه دهندگان پروتکل‌ها و سرمایه گذاری در پروژه‌های کریپتویی بازنگری کنند. در ادامه، چهار نکته مهم از سرنوشت ارز لونا و شبکه ترا را بررسی می‌کنیم:
دارایی‌های استیبل باید ذخیره استیبل داشته باشند
هدف از طراحی استیبل کوین‌ها، ارائه همزمان مزیت‌های بازار مالی سنتی و بازار مالی نوین بود. در واقع، استیبل کوین‌ها می‌خواستند علاوه بر دو ویژگی سرعت و تمرکززدایی ارزهای دیجیتال مانند ارزهای فیات ارزش ثابت داشته باشند.
اما در حال حاضر، حتی موفق‌ترین استیبل کوین‌ها مدل کاملاً «غیرمتمرکز» ندارند. به طور مثال؛ شبکه تتر، ارزش استیبل کوین USDT را از طریق دارایی‌هایی تأمین می‌کند که پایدار و غیرمتمرکز هستند و نقدینگی بالایی دارند مثل: اوراق قرضه، اسناد و … . برای اطمینان از پشتوانه USDT و قابلیت تبدیل آن، شرکت‌های خصوصی به طور منظم دارایی‌های ذخیره شبکه را حسابرسی می‌کنند.
اما ترا یو اس دی (TerraUSD) یک استیبل کوین الگوریتمی بود و از یک مدل جایگزین استفاده می‌کرد. در این مدل، به جای پشتوانه ارزهای فیات مانند دلار از یک ارز دیجیتال دیگر به نام لونا (LUNA) استفاده می‌شد.
هر کاربری که UST داشت می‌توانست در هر زمانی و فارغ از قیمت بازار، استیبل کوین UST را با لونا به ارزش یک دلار بازخرید کند. بالعکس، دارندگان لونا هم هر زمان که مایل بودند می‌توانستند در ازای سوزاندن لونا، استیبل کوین UST بگیرند، البته ارزش دلاری هر دو باید مساوی میبود. این مکانیزم یک آربیتراژ ثابت و مشابه با مکانیزم USDT را به وجود آورد تا قیمت استیبل کوین شبکه ترا همیشه روی یک دلار باقی بماند.
اما بر خلاف استیبل کوین شبکه تتر (USDT)، استیبل کوین شبکه ترا (UST) نه ثابت ماند و نه مانند دلار نقدشوندگی داشت. به عبارت دیگر، زمانی که تعداد زیادی از دارندگان UST خواستند به یکباره دارایی‌هایشان را به فروش برسانند، به دلیل افزایش عرضه، ارزش لونا به طورقابل توجهی کاهش یافت.
متاسفانه این سناریویی بود که در ماه‌های اخیر اتفاق افتاد و هولدرهای بزرگ UST آغاز کننده یک حمله ناگهانی بودند. با موج ایجاد شده، سایر سرمایه‌گذاران هم برای فروشUST در ازای LUNA اقدام کردند و از این رو عرضه مازاد ایجاد شد. در نهایت، در یک گرداب مرگ، ارزش و اعتبار هر دو ارز دیجیتال UST و LUNA بر باد رفت. اگر پشتوانه UST، جایگاه بهتری در بازار داشت یا می‌توانست تحت تأثیر نوسان‌ها ارزشش را حفظ کند، احتمالاً از وقوع چنین حادثه‌ای جلوگیری می‌شد.
در بازار ارز دیجیتال به دنبال ارزهای ارزشمند باشید
اگر ارزی در بازار ارزهای دیجیتال، ارزش بازار بالایی داشته باشد به معنای یک گزینه خوب برای سرمایه‌گذاری نیست. سرمایه‌گذارهوشمند نباید دنبال جریان‌های ایجاد شده حرکت کند بلکه باید خودش تحقیق و بررسی داشته باشد.
به طور مثال؛ سقوط شبکه ترا در سال‌های گذشته به دلیل ضعف در مکانیسم ثبات پشتوانه، می‌توانست نشانه‌ای باشد که مدل‌های استیبل قبلی هم تجربه شکست داشتند. به علاوه، سود غیرمعمول بالای 20 درصد پروتکل انکر (Anchor Protocol) به دارندگان استیبل کوین UST می‌توانست دلیل دیگری برای دقت بیشتر و سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌تر باشد.
البته میلیاردرهای بازار کریپتو هم بدون بررسی‌های دقیق و همه جانبه، جذب شبکه ترا شدند و ورود آنها الهام بخش سرمایه‌گذاران خرد شد. مایک نووگراتز (Mike Novogratz) سرمایه‌گذار مطرح و حامی شبکه ترا بعد از فروپاشی شبکه ترا در توییتی با نشان دادن طرح تتوی ارز دیجیتال لونا روی دستش، «صبوری در سرمایه‌گذاری» را به دنبال‌کننده‌هایش یادآور شد.
این رویدادها نشان می‌دهد که حتی سرمایه‌گذاران با تجربه، اطلاعات کافی و لازم در مورد امنیت ارزهای دیجیتال ندارند و نباید به آنها اعتماد کرد. به قول بیتکوینرها:
«اعتماد نکنید، اعتبار سنجی کنید.»
دنیای کریپتو هنوز کاملاً غیرمتمرکز نیست
شعار توسعه دهندگان شبکه ترا «پول غیرمتمرکز برای اقتصاد غیرمتمرکز» بود و تبلیغات زیادی در این مورد به راه انداختند. اما زمانی که شبکه ترا در شرایط سخت قرار گرفت، زیرساخت حاکمیت متمرکز و غیرشفاف آن نمایان شد. قطعاً در میان دو کوان، ترا فورم لبز و بنیاد لونا، کابران معمولی هیچ نقشی در لحظات سرنوشت ساز ترا نداشتند. همه مقامات و نهادهای یاد شده برای احیای ترا تصمیم‌های عجولانه‌ای گرفتند که هیچ کدامشان اثر مثبتی نداشت.
به طور مثال؛ در نهم ماه مه، دو کوان و شش عضو بنیاد لونا به استفاده از 1.5 میلیادر دلار از استخر ذخیره برای نجات ارزش UST رأی دادند. بعد از آن خبری از بنیاد لونا نبود تا بالاخره در 16 می اعلام کرد که تقریباً تمام دارایی ذخیره یعنی 80 هزار بیت کوین بنیاد لونا فروخته شده است.
در 12 ماه مه، ترافورم لبز با همکاری توسعه دهندگان و بدون هشدار قبلی بلاکچین ترا را مسدود کرد. این اقدام بدون رضایت جامعه ترا صورت گرفت و ظاهراً هدف آن «جلوگیری از حملات حاکمیت» اعلام شد. زنجیره ترا، فقط 130 اعتبار دهنده دارد.
حتی خود دوکوان با بازنشر توییتی اعلام کرد که بنیاد لونا یک سیستم متمرکز است و قصد داشته این بنیاد را ترک کند. در موضوع «تمرکززدایی» دو بحث متفاوت «نخواستن» و «نتوانستن» وجود دارد. اگر شخص یا نهادی هرچند کوچک بتواند کنترل شبکه را در مواقع لزوم به دست بگیرد، آیا این شبکه واقعاً غیرمتمرکز است؟
در بازار کریپتو صبور باشید حتی اگر ثروتمند هستید
ماجرای ماه گذشته شبکه ترا دو روی سکه دارد؛ از طرفی لگد زدن به مردی که در حال سقوط و شکست است و به ویژه حالا که با دعوای قضایی و جریمه چند میلیون دلاری دست و پنجه نرم می‌کند، کار درستی نیست. از طرف دیگر، تماشای مرگ شرکت‌ها بازی سرگرم‌کننده‌ای است، به ویژه شرکت‌هایی که زمانی ادعای زیادی داشتند. به طور مثال؛ دو کوان چند روز قبل از فروپاشی ترا در مصاحبه‌ای با موضوع صنعت کریپتو گفته بود: «تماشای مرگ 95 درصد از استارت‌آپ‌ها در طول زمان سرگرمی جذابی است.»
این یک شوخی ساده نبود، بلکه نمایش قدرت، اعتماد به نفس و نادیده گرفتن رقبا و منتقدان محسوب می‌شد. زمانی که چندین نفر به دوکوان در مورد نقص‌های امنیتی این پروتکل هشدار دادند، نمایش قدرت او در حمله علنی به این افراد آشکارتر شد.
او در توییت‌های متعددی زیرسوال بردن پشتوانه UST را مورد خطاب قرار می‌داد و معتقد بود از بین رفتن پشتوانه این استیبل کوین هرگز اتفاق نمی‌افتد. بدترین واکنش دوکوان در اوج بازار صعودی کریپتو در ماه نوامبر بود. یکی از کاربران در توییتی پیش بینی کرد احتمال سقوط شبکه ترا با یک حمله کوچک وجود دارد. دو کوان، این کاربر را «احمق» و توییت او را یکی از «عقب افتاده‌ترین» رشته توییت‌های این دهه خطاب کرد. سپس، او از دنبال کننده‌های میلیاردر خودش برای آزمایش این حمله دعوت کرد.
دلایل از دست رفتن اعتبار دو کوان و سرنوشت سیاه ارز لونا
اگر فروپاشی ترا واقعاً یک رویداد قوی سیاه بود، دو کوان می‌توانست شهرت و آبروی از دست رفته‌اش را از بقایای آن برگرداند. اما متاسفانه به دلیل رفتار تمسخر آمیز او با منتقدان، دعوت از نهنگها برای حمله کوتاه به شبکه و باختن شرط 200 میلیون دلاری در مورد مرگ لونا، عدم حمایت و همدردی دنبال کننده‌ها جای تعجبی ندارد!
به هر حال خوب یا بد، دو کوان بزرگ‌ترین رهبر شبکه ترا بود و مسئولیت هدایت جامعه در این بحران بر دوش او است. متاسفانه به دلیل اعتبار از دست رفته او، جامعه کریپتو تمایلی به حمایت از طرح هارد فورک برای احیای لونا ندارد. حتی برخی به مشروعیت رأی گیری اعتماد ندارند و معتقدند در رأی گیری تقلب شده است.
گرچه اثبات چنین ادعاهایی فرصت دیگری را می‌طلبد اما اعتماد سازی در صنعت کریپتو آن هم صنعتی که مملو از کلاهبرداری و تقلب است کار چندان ساده‌ای نیست. به دست آوردن اعتماد در دنیای کریپتو به اندازه یک نبردِ دشوار، سخت و طاقت فرسا است و از دست دادن آن به آسانی نشر چند توییت احمقانه!
کلام پایانی سرنوشت ارز لونا
دنیای کریپتو، از طرفی زادگاه انقلاب و نوآوری‌های مالی است و از طرف دیگر از فقدان شدید مقررات و اموری مانند؛ دستکاری بازار، هک، سرقت، ناشناس بودن، عدم شفافیت و فرهنگ ترس و طمع رنج می‌برد. در این بازار حتی سرمایه گذاران کلانی که شما غبطه انها را می‌خورید، اطلاعات کافی در مورد بازار و امنیت ارزهای دیجیتال ندارند. توسعه دهندگانی که به شما اطمینان خاطر می‌دهند همه چیز تحت کنترل است، حتی نمی‌توانند کنترل بازار استیبل کوین خودشان را در دست بگیرند.
از شکست و سرنوشت ارز لونا درس بگیرید، آیا می‌توانید درک بهتری از عملکرد سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال داشته باشید؟ هیچ کس مسئول آموزش و نجات شما از پروژه‌های ناموفق نیست. فراموش نکنید که آموزش ارزهای دیجیتال اولین گام سرمایه‌گذاری در دنیای ارزهای دیجیتال است و در این مسیر پرفراز و نشیب، فکت کوینز راه شما را هموارتر می‌کند.
