بازار ارز دیجیتال پیش‌بینی‌ناپذیر و بی‌ثبات است و به همین دلیل محیطی پر ریسک برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود. نوسانات ارزهای دیجیتال ناشی از تنها یک عامل نیست و فاکتورهای متعددی در این میان تاثیرگذار هستند. در این مقالۀ فکت کوینز فهرستی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال را آماده کرده‌ایم تا با این بازار بیشتر آشنا شوید.
ارزهای دیجیتال پر نوسان‌ترین دارایی‌های مالی در دنیا هستند و میلیون‌ها نفر همواره این سوال را می‌پرسند که چه عواملی بر قیمت آنها اثر دارد. شاید بسیاری از تازه‌واردهای این عرصه تصور می‌کنند که هیچ قانونی بر ارز دیجیتال حکم‌فرما نیست و این بازار از هیچ الگویی پیروی نمی‌کند. در هر حال، عوامل متعددی در تعیین قیمت ارز دیجیتال دخیل بوده و در صعود و نزول یک ارز دیجیتال نقش دارند.
برخلاف سهام شرکت‌ها یا کالاها، قیمت ارزهای دیجیتال به ترکیبی از عوامل وابسته است. شما نمی‌توانید انگشت خود را فقط به‌سوی یکی از این عوامل کلیدی گرفته و بگویید که این همان عامل اثرگذار بر قیمت ارز دیجیتال است. بازار ارز دیجیتال به طرزی باورنکردنی پیچیده است و بیش از 20 هزار ارز دیجیتال فعال در آن وجود دارند. هر پروژه‌ای ویژگی‌ها، کامیونیتی، خصوصیات منحصربه‌فرد و طرح و برنامۀ خود را دارد. بسیاری از ارزهای دیجیتال آن‌قدر با دیگری تفاوت دارند که برایشان قوانین متفاوتی اعمال می‌شود. برخی پروژه‌ها به‌صورت پول الکترونیک ایجاد می‌شوند اما سایرین مشکلات خاصی را در حوزۀ فناوری حل می‌کنند.
تمام ارزهای دیجیتال یک نقطۀ اشتراک دارند: به‌دشواری می‌توانید یک عامل قطعی را تعیین کرده و آن را عامل مؤثر در قیمت ارز دیجیتال بدانید. در این مقاله، به مهم‌ترین عوامل دخیل در تعیین ارزش این ارزها خواهیم پرداخت. تمام عوامل مؤثر بر قیمت بازار ارز دیجیتال را هم بررسی می‌کنیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا شما را با عوامل مهم اثرگذار بر قیمت این ارزها و نحوۀ استفاده از این اطلاعات آشنا کنیم.
نوسان و پیش‌بینی‌ناپذیری ارزهای دیجیتال
پیش از تجزیه‌وتحلیل عواملی که بر قیمت ارزهای دیجیتال اثر دارند، باید به نوسان و پیش‌بینی‌ناپذیری آنها نگاهی بیندازیم. سهام شرکت‌ها و کالاهایی مانند طلا و نفت بازار جهانی وسیعی دارند. برای مثال، بورس اوراق بهادار نیویورک که بزرگ‌ترین بازار سهام دنیاست، ارزشی بیش از 24 تریلیون دلار دارد. در مقابل، ارزش بازار ارز دیجیتال حدود 1 تریلیون دلار است. چند دهه قبل بازار سهام به پذیرش کامل جهانی رسید، درحالی‌که بازار ارز دیجیتال در حدود 10 سال عمر دارد.
ارزهای دیجیتال کلاس دارایی کاملاً جدیدی هستند که هنوز به پذیرش وسیع جهانی نرسیده‌اند. آنها دارایی‌های پر نوسان محسوب می‌شوند، چون سرمایه‌گذاران از وضعیتشان در آینده هیچ اطلاعی ندارند. علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال مدعی هستند که آنها بدون شک به پذیرش وسیع جهانی خواهند رسید. از سویی دیگر، افراد بدبین و بسیاری از سرمایه‌گذاران امور مالی سنتی (TradFi) ادعا می‌کنند که بازار آنها سقوط کرده و هیچ‌وقت بهبود نخواهد یافت. تردیدی وجود ندارد که بازار سهام ماندگار خواهد بود و به همین دلیل سهام نوسان نسبتاً پایینی دارد. به‌ندرت پیش می‌آید که ارزش اکثر سهام شرکت سالانه چند درصد تغییر کند. نوسان چندین درصدی یا حتی بیشتر در قیمت ارزهای دیجیتال آن‌هم ظرف چند سال امری عادی است.
ارز دیجیتال بسیار پر نوسان است و به همین دلیل، سرمایه‌گذاری پر ریسکی محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاران باید عوامل دخیل در تعیین قیمت ارز دیجیتال را بشناسند. یکی از پیش‌نیازهای ضروری برای رسیدن ارز دیجیتال به پذیرش وسیع آن است که کاربران باید با عوامل مؤثر بر تعیین ارزش آنها آشنا باشند.
بیشتر بخوانید: پیش‌بینی بازار ارز دیجیتال در سال ۲۰۲۳؛ نظر بهترین کارشناسان را بخوانید!
عوامل تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال کدم‌اند؟
عوامل تأثیرگذار بر قیمت سهام ارزش شرکت‌ها مشخص‌اند. وقتی شرکتی دورۀ کسب‌وکاری پررونقی دارد، مشارکت‌های جدیدی ایجاد می‌کند و درآمدش بیشتر می‌شود و ارزش سهامش افزایش می‌یابد. به همین شکل، اگر وضع کسب‌وکار بد شود، ارزش سهام شرکت افت می‌کند.
وضعیت ارزهای دیجیتال به‌گونه‌ای دیگر است. پروژه‌ها می‌توانند مشارکت‌های کسب‌وکاری قابل‌توجه، راه‌کارهای فناورانۀ ابتکاری و یک دورۀ پررونق داشته باشند، اما ارزش توکن آنها کمتر شود. عوامل متعددی بر قیمت ارز دیجیتال تأثیر دارند. نتایج کسب‌وکار اهمیت زیادی دارند، اما عوامل دیگری در این میان وجود دارند که باید به آنها توجه شود. در اینجا فهرستی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت را گردآوری کرده‌ایم. با تمرکز روی این عوامل، آسان‌تر تشخیص خواهید داد که احتمال افزایش قیمت یک رمز ارز بیشتر است یا کاهش آن.
بیشتر بخوانید:روانشناسی بازار ارز دیجیتال چیست و چرا مهم است؟
سودمندی
سودمندی یکی از عوامل بسیار مهم تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال و پروژه است. ارائۀ خدمات پول الکترونیکی به کاربران دیگر کافی نیست. هنگامی‌که بیت کوین (BTC) در سال 2009 عرضه شد، چنین ویژگی‌هایی نوآورانه بودند. درهرحال، این روزها ارزهای دیجیتال برای جلب‌توجه سرمایه‌گذاران به موارد استفادۀ منحصربه‌فردی نیاز دارند. ارزهای دیجیتالی که مشکلات خاصی را برطرف می‌کنند، بخت بیشتری برای جلب‌توجه کاربران دارند و بنابراین، ارزش بازاری و قیمت کوین آنها بیشتر خواهد شد.
زمانی که یک پروژۀ ارز دیجیتال ارزش معتبری مانند ویژگی‌های دیفای (DeFi)، ذخیره‌سازی داده یا امکانات NFT را برای کاربران فراهم کند، می‌تواند سرمایه‌گذاران را به خود جلب کند. برای مثال، برخی از برترین پروژه‌های ارز دیجیتال در بازار چارچوبی برای راه‌اندازی اَپ‌های غیرمتمرکز (dapps) را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کنند. تمام کوین‌های پررونق بازار کاربردهایی دارند. بیت کوین اولین ارز دیجیتال پول الکترونیک است. اتریوم (ETH) اکوسیستم پیشتاز برای راه‌اندازی dappها است. تتر (USDT) بزرگ‌ترین استیبل کوین و پوششی در برابر ریسک نوسان است.
اگر ارز دیجیتال مشکل خاصی را برطرف نکند یا ارزش دقیقی را به کاربران ارائه ندهد، سودمندی نخواهد داشت. کوین‌های بدون سودمندی در بازار ارزش چندانی نخواهند داشت، مگر به‌عنوان دارایی‌های سوداگرانه برای معامله گران تا از نوسانهای قیمت سود ببرند.
بیشتر بخوانید:دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟
نقشۀ راه (Roadmap): از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال
هر پروژۀ مشهوری یک تیم و یک نقشه راه شفاف برای توسعه دارد. این نقشۀ راه برنامۀ توسعۀ ارز دیجیتال در آینده است. هنگامی‌که تیم توسعه‌دهنده ارز دیجیتالی را راه‌اندازی می‌کند، پروژه در مراحل اولیۀ توسعه است. این تیم باید در مورد اهدافی که قرار است برآورده کنند و ویژگی‌هایی که عرضه می‌شوند، اطلاعات دقیقی داشته باشد. نقشۀ راه باید واقع‌بینانه بوده و مسیر پیشرفت پروژه را نشان دهد. اگر تیم توسعه ارز دیجیتالی را ایجاد کند و بدون داشتن نقشه راه مفصل آن را در بازار به قیمت ارزانی بفروشد، نمی‌تواند توجه کاربران را به خود جلب کند.
علاقه‌مندان به ارزهای دیجیتال، برای سرمایه‌گذاری روی یک پروژۀ معین به دلایل قاطع نیاز دارند. آنها می‌خواهند بدانند که مسیر پروژه کدام است، چه کسی تیم را می‌گرداند و تیم می‌تواند به وعده‌های خود پایبند بماند یا خیر. اگر توسعه‌دهنده‌ای نتواند به معیاری از نقشۀ راه عمل کند، قیمت پروژه افت خواهد کرد.
زمانی که پروژه‌ها از مسیر خارج می‌شوند، سرمایه‌گذاران با کمک‌های مالی خود آن را نجات داده و کوین‌هایشان را با ارزهای دیجیتال مطمئن‌تر مبادله می‌کنند. درهرحال، اگر مشخص شود که تیم ویژگی‌های ذکرشده در نقشۀ راه پروژه را با موفقیت ارائه می‌دهد، سرمایه‌گذاران به سمت پروژه هجوم خواهند برد. این امر برای پروژه‌هایی که مسائل مهمی مانند تراکنش‌های سریع، مقیاس‌پذیری بالا و ویژگی‌های دیفای را در نظر داشته باشند نیز صدق می‌کند.
بیشتر بخوانید: 91 درصد از ارزهای دیجیتال راه‌اندازی شده در سال 2014، اکنون نابود شده‌اند
کامیونیتی پروژه ارز دیجیتال
وجود کامیونیتی برای موفقیت پروژه امری حیاتی است و جزء فاکتورهای تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال محسوب می‌شود. اجتماع ارزهای دیجیتال برای پروژه‌های خود عمدتاً از توییتر و دیسکورد به‌عنوان کانال‌های ارتباطی مهم استفاده می‌کنند. ارزهای دیجیتالِ دارایِ اجتماع‌های بزرگ و هیجان‌زده توجه زیادی را به خود جلب می‌کنند که این امر به افزایش تعداد کاربران و ارزش بازاری‌شان کمک خواهد کرد.
هر ارز دیجیتال برای داشتن ارتباط با اجتماع و انتشار منظم اخبار پروژه به یک تیم اختصاصی رسانه اجتماعی محتاج است. پروژه‌های رمزنگاری از طریق رسانه‌های اجتماعی به بخش بزرگی از کاربران خود دسترس خواهند داشت. در رسانه‌های اجتماعی، پروژه‌ها تمام اخبار مربوط به توسعه، مشارکت، نقاط عطف و تلاش‌های تجاری خود را منتشر می‌کنند. قیمت و محبوبیت پروژه‌ها در اجتماع‌های بزرگ و اختصاصی ارز دیجیتال افزایش خواهد یافت.
بااین‌حال، قدرت اجتماع ارز دیجیتال می‌تواند به هر دو این راه‌ها برود. اگر توسعه‌دهندگان نتوانند به وعده‌های داده‌شده در نقشۀ راه عمل کرده و اجتماع‌های خود را ناامید کنند، کاربران دلخور شده و در مورد پروژه تبلیغات منفی می‌کنند.چنین رویدادهایی به‌سرعت باعث افت پایگاه کاربری پروژه شده و بر قیمت کوین تأثیر هنگفتی می‌گذارند.
بیشتر بخوانید: معرفی موقعیت‌های شغلی حوزه فین‌تک (FinTech) یا فناوری مالی
احساسات بازار
احساسات بازار بر قیمت ارزهای دیجیتال تأثیر بسیار زیادی دارد. شاخص ترس و طمع که شش نشانگر دارد، احساسات بازار ارز دیجیتال را می‌سنجد. وقتی ترس زیاد باشد، قیمت‌ها روندی نزولی دارند درحالی‌که با بالا رفتن سطح طمع، قیمت‌ها بیشتر می‌شوند.
هرگاه بازار تحت سلطه ترس یا طمع باشد، قیمت ارزهای دیجیتال روند نزولی یا صعودی خواهد داشت. بازار در چرخه‌های گاوی و خرسی قرار می‌گیرد که این امر تحت تأثیر اوضاع اقتصادی عمومی است. تریدرها در حین بازار گاوی خوش‌بین بوده و قیمت ارزهای دیجیتال را بالا می‌برند. از سوی دیگر، بسیاری از کاربران در طول بازارهای خرسی استراتژی تریدینگ محافظه‌کارانه دارند.
احساسات بازار از کنترل ارزهای دیجیتال خاص خارج است و به عوامل کلان (macro) فراتر از بازار ارز دیجیتال بستگی دارد. این احساسات فاکتوری حیاتی و از عوامل تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال است.
بیشتر بخوانید: شاخص ترس و طمع چیست؛ چه کاربردی در تحلیل قیمت رمز ارزها دارد؟
پوشش رسانه‌ای؛ یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال
در خلال چند سال گذشته، درنتیجۀ رشد تصاعدی بازار ارز دیجیتال، رسانه‌ها موضوعات مربوط به ارزهای دیجیتال را پوشش داده‌اند. پوشش رسانه‌ای اهمیت زیای دارد، چون باعث می‌شود ارز دیجیتال به کاربران بیشتری دست یابد. درهرحال، محتوای این پوشش رسانه‌ای هم اهمیت زیادی دارد. هنگامی‌که رسانه‌های خبری بزرگ پروژه‌های رمزنگاری را به‌صورت مطلوبی پوشش داده و ویژگی‌هایشان را تحسین می‌کنند، این پروژه‌ها سرمایه‌گذاران جدیدی را جذب می‌کنند. پوشش رسانه‌ای می‌تواند ارزش بازار و حجم معاملات پروژه را افزایش دهد.
از سوی دیگر، پوشش منفی مشکلات بسیار بزرگی را برای ارزهای دیجیتال ایجاد خواهد کرد، چون باعث فراری دادن برخی سرمایه‌گذاران می‌شود. زمانی که احساسات بازار منفی باشد، پروژه‌های ارز دیجیتال با رسانه‌ها به مشکل خواهند خورد. رسانه‌ها تمایل دارند که هنگام افت بازار در مورد آن اخبار بدبینانه منتشر کنند که این امر باعث کاهش بیشتر قیمت‌ها می‌شود.
رسانه‌های خبری نیز به عنوان عوامل تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال در این حوزه تأثیر زیادی دارند، چون به اخبار مربوط به پیشرفت پروژه‌های خاص می‌پردازند. آنها کانال رسانه‌ای اصلی برای جذب کاربران جدید از میان اجتماع عمومی ارز دیجیتال هستند.
پذیرش ارز دیجیتال
میزان پذیرش کلی ارز دیجیتال و میزان پذیرش یک پروژۀ خاص از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال هستند. از آنجا که خرده‌فروشان و نهادهای بیشتری در سرتاسر جهان به حوزۀ ارز دیجیتال وارد می‌شوند، بازار رشد کرده و کاربران بیشتری را جذب خواهد کرد. هر پروژه ارز دیجیتال تمایل دارد که تا حد امکان مشارکت‌های زیادی داشته باشد. هدف اصلی این مشارکت‌ها ادغام قابلیت‌های پروژه‌های دیگر است. تمام این موارد به اهداف پروژۀ ارز دیجیتال بستگی دارند.
برای مثال، پروژه‌های پول الکترونیک به دنبال مشارکت با خرده‌فروشان، سرویس‌های پرداخت و نهادهای مالی هستند. اکوسیستم‌های توسعۀ دی اپ (dApp) به دنبال مقبولیت در میان توسعه‌دهندگان و شرکت‌های نرم‌افزاری هستند. هرچقدر کسب‌وکارهای بیشتری بتوانند ارز دیجیتال خاصی را انتخاب کنند، کاربران آن ارز به همان‌قدر افزایش می‌یابند و ارزش آن پروژه هم بالاتر می‌رود. پروژه‌های دارای میزان پذیرش ثابت هنگام افزایش ارزش روزگار سختی خواهند داشت.
بیشتر بخوانید: تجارت شستشو (Wash Trading) چیست؟ قیمت ارزهای دیجیتال چطور دست‌کاری می‌شود؟
فاکتورهای تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال؛ عرضه و تقاضا
وقتی دارایی‌ای کمیاب باشد و ویژگی‌هایی داشته باشد که آن را ارزشمند می‌کنند، به دلیل تقاضای بالا قیمتش بیشتر خواهد شد.
به‌طور مشابه، اگر عرضۀ یک دارایی تورم بالایی داشته باشد اما در بازار تقاضا نداشته باشد، ارزشش افزایش نخواهد یافت. اگر یک ارز دیجیتال تقاضای بازار زیادی داشته و ایمن باشد، احتمالاً ارزشش بالاتر خواهد رفت. برای مثال، ارزهای دیجیتال که مشکلات مهمی را حل می‌کنند و عرضه محدودی داشته باشند، باعث افزایش تقاضای کاربر می‌شوند. پروژه‌های ارز دیجیتال یک هارد کپ (Hard cap) دارند که حداکثر میزان عرضۀ آن کوین است. عرضه و تقاضای یک ارز دیجیتال نقش مهمی در تعیین ارزش بازار آن دارد. ارزی که سودمندی بالا اما عرضۀ بسیار زیادی داشته باشد، قیمتش نسبتاً پایین خواهد ماند.
بیشتر بخوانید: معرفی انواع پیا‌م‌رسان بلاک چین؛ امن‌ترین جایگزین واتس‌اپ!
موجودیت و دسترس‌پذیری
ارز دیجیتال باید به‌طوری وسیع و به‌آسانی در دسترس باشد تا به کاربران انبوه دست یابد. اگر مانع بزرگی بر سر راه کاربرام وجود داشته باشد که دسترسی کاربران را مشکل می‌کند، پروژه مورد نظر به‌دشواری می‌تواند مشهور شود.
کاربران باید بتوانند این ارزها را در پلتفرم‌های صرافی متعددی خریده و در کیف‌های پول چند ارزی خود ذخیره کنند. به همین دلیل، تیم‌های توسعه می‌کوشند تا جایی که می‌توانند توکن خود را در صرافی‌های بیشتری لیست کنند. اگر کاربران بتوانند یک کوین خاص را در صرافی‌های فراوانی بیابند، برای خریدنش به زمان زیادی نیاز نخواهند داشت. این امر موانع ورود را کمتر می‌کند، چون تمام کاربران به یک حساب صرافی و کیف پول ارز دیجیتال محتاج‌اند.
پروژه‌هایی که دسترس‌پذیری وسیع‌تری داشته باشند، کاربران بیشتری را جذب خواهند کرد و این امر قیمتشان را بیشتر خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: پیش‌بینی قیمت بیت کوین بر اساس وضعیت اقتصاد جهانی
رخدادهای دنیای واقعی
علاوه بر عوامل متعدد متمرکز بر بازار ارز دیجیتال، رویدادهای دنیای واقعی نیز در زمرۀ برترین فاکتورهای تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال قرار دارند. این مورد را به بهترین شکل می‌توانیم در چرخۀ بازار خرسی فعلی ببینیم که آشفتگی سیاسی جهانی و بحران‌های اقتصادی واقع‌شده در اکثر قسمت‌های دنیا بر آن اثر می‌گذارند. هرگاه رویدادهای زمان واقعی محیطی پر ریسک را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند، احتمالاً قیمت‌های ارز دیجیتال افت می‌کنند. در خلال این دوران، کل بازار افت می‌کند. در چنین اوضاعی سرمایه‌گذاران تمایل دارند که ارز دیجیتال خود را به پول نقد تبدیل کرده و در دارایی‌های باثبات بیشتر ازجمله سهام، کالا و املاک سرمایه‌گذاری کنند.
درهرحال، هنگامی‌که اقتصاد جهانی و اوضاع سیاسی رو به بهبود می‌گذارد، این بهبودی نیز بر بازار ارز دیجیتال اثرگذار بوده و قیمت‌ها بالاتر می‌روند.
جمع‌بندی؛عوامل تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال
ارزهای دیجیتال از سهام و کالا بسیار پر نوسان‌تر هستند. درهرحال، اگر با عوامل مؤثر بر ارزش و قیمت ارزها آشنا باشید، می‌توانید تجزیه‌وتحلیل پروژه‌های ارز دیجیتال و تغییر قیمت آنها را بشناسید.
عوامل تعیین‌کننده قیمت ارز دیجیتال که در این مقاله توضیح دادیم، همگی بر قیمت دارایی‌های ارز دیجیتال مؤثر هستند. عواملی مانند سودمندی، نقشۀ راه پروژه، کامیونیتی، میزان پذیرش، پوشش رسانه‌ای، عرضه و تقاضا هنگام تجزیه‌وتحلیل قیمت ارزهای دیجیتال خاص مفید هستند. درعین‌حال، رویدادهای دنیای واقعی و احساسات بازار عوامل کلانی هستند که بر بازار کلی ارز دیجیتال اثر گذاشته و به افزایش یا کاهش کلی قیمت آنها کمک می‌کنند.
سوالات متداول
یکی از عواملی که بر قیمت‌ها تأثیر می‌گذارد عرضه و تقاضا است که از جمله عوامل اصلی هستند.
مشابه بیشتر دارایی‌ها، افزایش تقاضا می‌تواند قیمت‌ها را بالا ببرد و کمبود عرضه را افزایش دهد. عوامل دیگر شامل مقررات، رویدادهای سیاسی و فضای اقتصادی و همچنین مسائل مربوط به نقشه راه پروژه و موارد استفاده از هر رمزارز است.
قیمت‌ها می‌تواند بر اساس طیف وسیعی از عوامل مانند احساسات بازار و افزایش تقاضا افزایش یابد.
در نهایت، هر خبر خوب می‌تواند علاقه به یک حوزه خاص را افزایش دهد و با مشارکت بیشتر مردم، قیمت‌ها را بالا ببرد.
