فی پروتکل (Fei protocol) چیست؟ آشنایی با توکن فی (FEI)
فی پروتکل (Fei protocol) یک ارز دیجیتال منحصربهفرد است که توانسته بدون هیچ تیم توسعهدهندهای، در میان ۱۰۰ پروژه برتر بازار قرار بگیرد. بازار ارزهای دیجیتال بازاری پرنوسان است و پروژههایی مانند فی پروتکل با انتشار استیبل کوینها، ثبات نسبی را در اختیار کاربران قرار میدهند.
در واقع قیمت رمز ارزها در یک بازه زمانی کوتاهمدت، شدیداً نوسان میکند و طبیعی است که پروژههای پیشروی این بازار همچون بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH)، در یک روز چند درصد تغییر قیمت داشته باشند. این در حالی است که در آلت کوینهای با محبوبیت کمتر، نوسانات قیمت ممکن است حتی بیشتر نیز باشد.
اساساً بازار رمز ارزها بسیار بی ثباتتر از بازار سهام است. بهطور متوسط، قیمت سهام شرکتها در یک سال چند درصد تغییر میکند. این در حالی است که نوسانات بالای رمز ارزها، فرصتهای فوقالعادهای را برای سرمایهگذاران و معاملهگران به همراه دارد. با این حال، نوسانات ارزهای دیجیتال، جدا از فرصتهای سودآوری، خطرات زیادی را به همراه خواهد داشت.
برای مثال، اگر قیمت یک رمز ارز بهطور ناگهانی شروع به سقوط کند، ارزش سرمایهگذاری فرد ممکن است بهسرعت به سمت صفر میل کند. به همین دلیل، استیبل کوینها یک نوع ارز دیجیتال ارزشمند محسوب میشوند و استیبل کوین FeiUSD) FEI) نیز جدای از این قابلیتها، نوآوریهای هیجانانگیزی را در این حوزه معرفی میکند.
بیشتر بخوانید : پلتفرم Immutable X چیست و چه کمکی به حوزه NFT میکند؟
در این مطلب از فکت کوینز به هک پروتکل FEI در آوریل 2022 و جزئیات این اتفاق نیز خواهیم پرداخت. علاوه بر این، متوجه این موضوع نیز خواهیم شد که چرا پروتکل فی حتی با اینکه دیگر یک پروژه درحالتوسعه نیست، کماکان رمز ارزی محبوب باقی مانده است.
فی پروتکل چیست؟
فی پروتکل یا پروتکل فی (Fei) در آوریل ۲۰۲۱ فعالیت خود را آغاز کرد. با این حال، فرآیند توسعه پروژه در سال ۲۰۲۰ و زمانی که تیمی از علاقهمندان به ارزهای دیجیتال ایده یک استیبل کوین الگوریتمی نوآورانه را مطرح کردند، آغاز شد. شرکتی که پشت این پروژه قرار دارد، فی لبز (Fei Labs) نام دارد و محصول کلیدی این شرکت، استیبل کوین FEI است.
علاوه بر این، توکن ترایب (TRIBE) نیز توکن حاکمیتی این پروژه است که توسط سازمان خودمختار غیرمتمرکز ترایب (Tribe DAO) صادر شده است. توکن FEI یک استیبل کوین کاملاً غیرمتمرکز است که خصوصیاتی دارد که آن را از بسیاری از رقبا متمایز میکند. بیشتر استیبل کوینها برای حفظ پیوند خود با ارز پایه (عمدتاً دلار امریکا)، بهشدت متکی به متمرکز بودن هستند.
بیشتر بخوانید: DAO چیست؟ “ترند بزرگ بعدی” در بازار کریپتو
جدای از توکن FEI و توکن TRIBE، اپلیکیشن غیرمتمرکز فی پروتکل یکی دیگر از عناصر حیاتی پروژه فی است. در واقع کاربران میتوانند با اتصال کیف پولهای دیجیتال خود به این اپلیکیشن غیرمتمرکز٫ از دو قابلیت منحصربهفرد آن بره ببرند. اولین قابلیت، گزینه ضرب کردن یا مینت (Mint) است که به کاربران اجازه میدهد تا استیبلکوین دای (DAI) را با توکن FEI مبادله کرده و توکن های جدید FEI را ضرب کنند.
قابلیت دیگر نیز، گزینه Redeem یا بازخرید است که به کاربران این امکان را میدهد تا توکن های FEI خود را مستقیماً تبدیل به توکن DAI کنند. این در حالی است که تا چندی پیش، این اپلیکیشن از قابلیت فارم (Farm) که به کاربران اجازه میداد تا در فرایند کشت سود این پروتکل شرکت کنند نیز پشتیبانی میکرد که امروزه دیگر این گزینه در دسترس نیست.
اگرچه FEI بهعنوان یک استیبل کوین بسیار کاربردی است، اما این پروژه مشکلات زیادی را نیز با خود به همراه داشته است که بزگترین مثال آن، هک شدن آن در آوریل ۲۰۲۲ (فروردین ۱۴۰۱) است. خوشبختانه با توجه به بازپرداختهایی که انجام شد، کاربرانی که در این هک داراییهای خود را از دست دادند، داراییهای خود را بازپس گرفتند. از طرفی این پروژه در آینده بههیچعنوان هیچگونه بهروزرسانی نرمافزاری نخواهد داشت.
علاوه بر این، جامعه Tribe DAO رأی به انحلال DAO داد. با این حال، تیم توسعهدهندگان پروتکل فی کاربران را تشویق میکند که وجوه خود را برداشت کرده و اقدام به بازخرید توکنهای FEI یا TRIBE خود کنند. با این وجود، ارزش توکن FEI در بازار کماکان بالای ۴۰۰ میلیون دلار باقی مانده و این توکن در میان ۱۰۰ رمز ارز برتر بازار قرار دارد. در حقیقت توکن FEI کماکان در بازار در گردش بوده و مکانیسم پشت این استیبل کوین، به لطف ماهیت غیرمتمرکز آن، کماکان وجهه عملیاتی دارد.
بیشتر بخوانید: پروتکل فی (Fei) مورد حمله هکرها قرار گرفت؛ 80 میلیون دلار به سرقت رفت
توکن فی (FEI) چیست؟
توکن FEI یک استیبل کوین فعال و منحصربهفرد است که در حال حاضر هیچگونه تیم توسعه دهندهای ندارد. درواقع، این پروژه از نظر حاکمیت و به روز رسانیها بهنوعی مرده بهحساب میآید، اما کماکان کار میکند. همچنین کماکان امکانخرید و فروش توکن FEI در صرافیهای مختلف ارز دیجیتال وجود دارد.
با این وجود، یکی از دلایل اصلی که این توکن علیرغم نبود یک تیم توسعهدهنده، توانسته در بازار باقی بماند این است که مکانیزم عملیاتی قدرتمندی دارد. درواقع فی پروتک از یک معماری الگوریتمی غیرمتمرکز استفاده میکند، به این صورت که از یک الگوریتم کامپیوتری بهره میبرد که قادر است تا میزان توکن FEI را تنظیم کند. در حقیقت این الگوریتم تضمین میکند که توکن تا حد امکان به قیمت دلار آمریکا مرتبط و وابسته بماند.
با این حال، این مکانیسم حتی در روزهای اول پیدایش FEI که این توکن در تلاش برای حفظ تعادل خود با دلار بود، بهنوعی مشکلساز بود. به طور کلی ارزش هر توکن FEI چیزی بین ۰٫۹۸ تا ۰٫۹۹ USD است. باوجوداینکه هیچ تیم توسعه دهندهای پشت FEI وجود ندارد، کماکان شاهد این هستیم که ارزش این توکن ثابت باقی مانده. در حقیقت این الگوریتم بهطور مستقل کار میکند و هدف آن، حفظ ارزش توکن FEI در نزدیکی دلار آمریکا است.
هیچ محدودیتی برای کل توکنهای FEI که میتواند وارد گردش بازار شود وجود ندارد. در واقع الگوریتم فی پروتکل تقاضای بازار برای این توکن را از طریق یک منحنی پیوند (Bonding Curve)، ردیابی میکند. لازم به ذکر است که منحنی پیوند (Bonding Curve) یک ابزار محاسبات ریاضی جهت ردیابی عرضه و تقاضای یک دارایی (در اینجا توکن FEI) است.
نتیجتاً اینکه مکانیزم منحنی پیوند قیمت FEI را بر روی یک دلار ثابت نگه میدارد. همانطور که از تاریخچه قیمت FEI قابلمشاهده است، این توکن دائماً جهت دستیابی به این قیمت در تقلا است. با این وجود، ارزش این توکن بسیار نزدیک به دلار آمریکا است.
بیشتر بخوانید: کانوکس فایننس (Convex Finance) چیست؟ آشنایی با توکن CVX
توکن حاکمیتی Tribe
توکن TRIBE، توکن حاکمیتی سازمان خودگردان غیرمتمرکز ترایب (Tribe DAO) بود. لازم به ذکر است که Tribe DAO نهادی بود که نقش اداره و مدیریت فی پروتکل بود. انجمن Tribe DAO در اواخر سال ۲۰۲۲، پس از تصویب رأی جهت بازپرداخت داراییهای کاربرانی که تحت تأثیر هک ۸۰ میلیون دلاری پروتکل Fei در آوریل همان سال قرار گرفتند، تصمیم گرفت تا این سازمان را منحل کند.
در طول دوره فعال Tribe DAO، کاربران با استفاده از توکنهای TRIBE خود میتوانند به پیشنهادات پروتکل Fei رأی دهند. از طرفی، پیشنهادهایی در راستای تغییر مکانیک الگوریتم FEI یا مشارکت با دیگر پروژههای فعال در بازار همچون Olympus DAO (OHM) نیز وجود داشت.
نهایتاً اینکه پس از انحلال Tribe DAO، در حال حاضر هیچ نهاد حاکمیتی برای پروتکل Fei وجود ندارد. درنتیجه استیبل کوین FEI در حال حاضر کاملاً به نسخه فعلی الگوریتم خود و شرایط بازار وابسته است.
بیشتر بخوانید: چین پروتکل (Chain Protocol) و توکن XCN چیست؟
فی پروتکل چگونه کار میکند؟
این پروژه از مدل ارزش کنترل شده توسط پروتکل (PCV) بهجای مکانیسم استاندارد ارزش کل قفلشده (TVL) استفاده کرد. در حقیقت پروژههایی که از مدل TVL استفاده میکنند، کاربران را ملزم میکنند تا توکنهای خود را به خزانهداری پلتفرم واریز کرده و در ازای این تامین نقدینگی، پاداش دریافت کنند. از طرفی، در این مدل کاربران میتوانند هر زمان که تمایل داشته باشند، وجوه واریزی خود را به همراه جوایز متعلقه، برداشت کنند.
اما اگر پروژه دیگری وعده نقدینگی بالاتری برای ارائه پاداش به کاربران ارائه دهد، کاربران در صورت تمایل میتوانند وجوه خود را به آن پروژه منتقل کنند. به طور کلی، از این مدل بهعنوان نقدینگی تشویقی (Incentivized Liquidity) یاد میشود و سرمایهای که از آن حاصل میشود نیز اصطلاحاً سرمایه خریدنی (Mercenary Capital) نامیده میشود. درواقع این نام برگرفته از کاربرانی است که داراییهای خود را به پروژهای با بهترین نرخ پاداش منتقل میکنند.
بیشتر بخوانید: نقدینگی متعلق به پروتکل (Protocol Owned Liquidity) چیست؟
اساساً مدل PCV از قراردادهای هوشمند جهت قفلکردن داراییها پس از واریز توسط کاربران استفاده میکند. درواقع این داراییها حکم مالکیت پلتفرم را داشته و نهاد حاکمیتی تصمیم میگیرد که چگونه آنها را مدیریت کند. البته در فی پروتکل ، دارندگان توکن Tribe DAO بودند که این وجوه را مدیریت میکردند.
بهطورکلی ایده این بود که Tribe DAO بتواند وجوه PCV را در پروژهها و طرحهایی سرمایهگذاری کند که با اکثریت دیدگاههای جامعه کاربران همسو باشد. این مدل در عمل به خوبی کار کرد، زیرا امکان کنترل مستقیم وجوه فی پروتکل را در اختیار کاربران قرار میداد. ازجمله برخی از این سرمایهگذاریها میتوانیم به مشارکت با پروتکل Rari، سرمایهگذاری وجوه در استخرهای نقدینگی توکن FEI در سوشی سواپ (SushiSwap) و سایر پروژهها بود.
لازم به ذکر است که نقدینگی پروتکل Fei، از الگوریتم منحنی پیوند که وجوه را در استخر نقدینگی ETH/FEI در یونی سواپ (UniSwap) ذخیره میکرد، بهدست آمد. البته این استخر امروز نیز فعال بوده و UniSwap نیز بزرگترین بازار فعال فعلی برای توکنهای FEI و TRIBE بهحساب میآید.
نتیجتاً اینکه کاربران میتوانند از طریق این صرافی، توکن های FEI را با DAI و TRIBE مبادله کنند. ناگفته نماند، دادهها نشان میدهد که بیش از ۸۰ درصد از حجم معاملات توکن FEI، در صرافی یونی سواپ انجام میشود و این موضوع بهخودیخود نشاندهنده محبوبیت استیبل کوین FEI است.
بیشتر بخوانید: صرافی یونی سواپ چیست و چطور میتوان از خدماتش بهره برد؟
کاربردهای استیبل کوین FEI
استیبل کوینها عموماً به دلیل پیوندی که با یک ارز فیات دارند، قادر هستند تا از قیمت در برابر نوسانات بازار محافظت میکنند. با این وجود، توکن FEI پیوند خود با دلار آمریکا را از دست داد اما همچنان به قیمت این دارایی بسیار نزدیک است. در حقیقت یکی از دلایلی که باعث شده تا توکن FEI کماکان در گردش باقی بماند این است که از مکانیزم خودکار و غیرمتمرکز استفاده میکند.
در واقع هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد که عرضه FEI را کنترل کند؛ این بدین معنی است که هیچکس نمیتواند قیمت FEI را دستکاری کند. نتیجتاً اینکه تریدرها میتوانند از FEI جهت ایمنسازی بخشی از داراییهای دیجیتال خود در برابر نوسانات بازار استفاده کنند. اما این واقعیت که هیچ تیم توسعه دهندهای برای این رمز ارز وجود ندارد برای بسیاری از کاربران دلسردکننده خواهد بود.
جدای از این، زمانی که این پروژه در فاز فعال خود قرار داشت، کاربران میتوانستند با استفاده از استخرهای نقدینگی موجود در پلتفرم، از توکن FEI بهره ببرند. اما این استخرها در حال حاضر منحل شده و کاربران نمیتوانند از این طریق پاداشی دریافت کنند.
بیشتر بخوانید: استخر لیکوئیدیتی(Liquidity Pools) یا نقدینگی چیست؟
جریان هک فی پروتکل چه بود؟
هک شدن پروتکل Fei در آوریل ۲۰۲۲ (فروردینماه ۱۴۰۱) یکی از دلایل کلیدی بود که انجمن فی درنهایت Tribe DAO و توسعه توکن Fei را رسماً تعطیل کرد. این هک باعث شد تا مسائل امنیتی حیاتی پروتکل Fei بیش از پیش نمایان شود و نشان داد که علیرغم نوآوریهای آن، این پروتکل چندان هم ایمن نیست. دقت داشته باشید که توکنهای FEI، توکنهای ERC-20 مبتنی بر بلاک چین اتریوم هستند.
جدا از این، این شبکه از یک ساختار قرارداد هوشمند از پروتکل Compound استفاده میکند. با این حال، این قرارداد هوشمند یک نسخه از Compound است که چندین آسیبپذیری مختلف دارد. اما جامعه این پروژه از این آسیبپذیریها که منجر به هک گسترده ۸۰ میلیون دلاری فی پروتکل شد، آگاه نبود و هکر یا تیم هکری موفق شد تا با یک حمله مجدد، چیزی نزدیک به ۸۰ میلیون دلار توکن FEI را از این پروتکل به سرقت ببرد.
بهعلاوه اینکه قرارداد هوشمند فی پروتکل در الگوی چک-اثر-تعامل (check-effect-interaction)، آسیبپذیریهایی داشت. در حقیقت قراردادهای هوشمند از چنین الگوهایی جهت کسب اطمینان از مشروع بودن تراکنشهای رمزنگاری استفاده میکنند.
بااینحال، هکر فی پروتکل، با یافتن یک حفره امنیتی در قرارداد هوشمند این پروتکل، توانست تا به خوبی از این آسیبپذیری سوءاستفاده کرده و با یک حمله موفق و ورود مجدد به پروتکل، بهنوعی از سد مکانیسم امنیتی قرارداد هوشمند عبور کند.
نکته جالبتوجه در این بین این است که قرارداد هوشمند این پروتکل پیش از اینکه تیم توسعهدهندگان پروژه از آن برای پروتکل خود استفاده کنند نیز دارای آسیبپذیریهایی بود. غفلت تیم توسعهدهندگان از این آسیبپذیریها در کدهای قرارداد هوشمند بود که باعث شد تا آنها مسئول اصلی رخ دادن چنین هکی در پروژه باشند.
بیشتر بخوانید : بازی متاورس Traverse چیست ؟آشنایی با توکن GHX
بیشتر بخوانید : Space ID چیست؟ بررسی اسپیس آی دی و توکن ID
بیشتر بخوانید: ناظر قرارداد هوشمند (Auditor) کیست؟ معرفی شغلی پردرآمد در بلاک چین
سرنوشت پروتکل و توکن Fei چه خواهد شد؟
پس از رخ دادن هکی که در بالا به آن اشاره کردیم، وضعیت پروتکل Fei رو به وخامت گذاشت. درواقع پس از این اتفاق، Tribe DAO رأی به بازپرداخت کامل تمامی داراییهای قربانیان این هک از محل بودجه PCV داد. نکته جالبتوجه در خصوصی رأی گیری صورت گرفته در بین اکثریت جامعه Tribe DAO این است که، بخش بزرگی از قربانیانی که رأی به بازپرداخت داراییهای به سرقت رفته به کاربران دادند، درواقع خود اعضای جامعه Tribe DAO بودند.
بیشتر بخوانید : فوتبال فانتزی Sorare سوراره: بازی مبتنی بر اتریوم
این موضوع درست زمانی بود که توسعهدهندگان پروتکل Fei، اقدام به برگزاری رأی گیری دوم کردند. درواقع در بیانیهای که تیم توسعهدهندگان فی پروتکل دادند، اعلام شد که رأیگیری اولیه یک عکسالعمل فوری بوده و نیاز است تا یک رأی گیری مجدد انجام شود. در نتیجه اینکه پروتکل Fei تصمیم گرفت تا تنها ۱۰٪ از وجوه سرقت شده را بازپرداخت کند. علاوه بر این، جامعه تصمیم به تعطیلی Tribe DAO گرفت.
در ادامه و پس از کشوقوس فراوان، Tribe DAO به فعالیتهای خود ادامه داد و درنهایت، تیم توسعهدهندگان این پروژه تصمیم گرفتند تا به تصمیمهای جامعه این پروژه تن دهند. درنتیجه، رأی نهایی باعث رفع بن بست های موجود شده و تمامی قربانیان، توکن های Fei خود را دریافت کردند.
با این تفاسیر، درنتیجه اختلافات بین توسعهدهندگان و جامعه، تیم توسعهدهنده از فی پروتکل خارج شده و Tribe DAO عملاً دیگر وجود خارجی نداشت. با این حال، تمامی اپلیکیشنهای Fei Protocol، بهغیراز استخرهای نقدینگی، کماکان کار میکنند. علاوه بر این، در حال حاضر بیش از چهارصد میلیون دلار از توکن های FEI در گردش بوده و کاربران به شکل فعالانه از این توکن استفاده میکنند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با بلاک چین یومی (Umee)؛ توکن Umee چیست؟
سخن پایانی
فی پروتکل یک مورد منحصربهفرد از یک ارز دیجیتال است که توانسته تا بدون هیچگونه تیمی از توسعهدهندگان، در میان ۱۰۰ پروژه برتر (بر اساس ارزش بازار) این حوزه قرار بگیرد. در واقع علیرغم اینکه فی پروتکل یک پروژه کاملاً مرده بهحساب میآید، کماکان بین کاربران و فعالان بازار محبوب است و حجم معاملات روزانه قابلتوجهی نیز دارد.
این در حالی است که بدون وجود مکانیسم الگوریتمی غیرمتمرکز، FEI احتمالاً ارزش خود را از دست میداد. بااینوجود، این مکانیسم و تقاضای بازار برای FEI، باعث شده تا این توکن کماکان حفظ شود. در آخر نیز زمان نشان خواهد داد که توکن FEI و فی پروتکل برای چه مدت میتواند به این صورت به فعالیت خود ادامه دهد.
بیشتر بخوانید : شبکه Casper و توکن CSPR چیست؟
سوالات متداول
Fei یک استیبل کوین در امور مالی غیرمتمرکز اتریوم (DeFi) است. استیبل کوینها نوعی توکن هستند که با پیوند دادن ارزش توکن به دلار آمریکا، به حفظ بازار نقدینگی کمک میکنند. Fei قادر است از طریق مکانیسم های پایداری مختلف به این ثبات قیمت دست یابد.
فی از مدل ارزش کنترلشده توسط پروتکل (PCV) بهجای مکانیسم استاندارد ارزش کل قفلشده (TVL) استفاده کرد. در حقیقت پروژههایی که از مدل TVL استفاده میکنند، کاربران را ملزم میکنند تا توکنهای خود را به خزانهداری پلتفرم واریز کرده و در ازای این تامین نقدینگی، پاداش دریافت کنند. از طرفی، در این مدل کاربران میتوانند هر زمان که تمایل داشته باشند، وجوه واریزی خود را به همراه جوایز متعلقه، برداشت کنند.
فکت کوینز مرجع خبر،تحلیل،آموزش رمز ارز
برای دیدن آموزش های رایگان بیشتر،عضو شوید
آخرین اخبار
- لیست شدن دوج کیلر (LEASH) در صرافی کوینکس
- لیست شدن سولچت (Chat) در صرافی کوینکس!
- تأثیر انتخابات مجلس سنای ایالات متحده بر آیندهی ارزهای دیجیتال
- مهمترین پیش بینیهای قیمت کاردانو: رشد 10 دلاری ADA
- رونمایی از سیستم پرداخت بریکس جهت مقابله با دلار آمریکا
- ارزهای SNS و PANDORA در صرافی کوینکس لیست شدند
- افزایش 50 درصدی قیمت شیبا اینو (SHIB) در یک روز
- ارزش بازار تتر از 100 میلیارد دلار گذشت: بررسی جزئیات
- چارلز هاسکینسون در برابر مجلس سنای ایالات متحده
- رالی عظیم ADA:آیا قیمت کاردانو به 10 دلارخواهد رسید؟