همه افرادی که به حوزه ارزهای دیجیتال وارد میشوند قطعاً در ابتدا برایشان این سؤال پیش می آید که تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز چیست؟ و یا اینکه از خود میپرسند مگر صرافی هم با صرافی فرق میکند؟ با ما همراه باشید تا تفاوت این دو را به خوبی درک کنید . چرا که صرافی ها در بازار رمزارز نقش پر رنگی ایفا میکنند.
صرافی ها جزء جدایی ناپذیر بازار ارزهای دیجیتال هستند. آنها واسطه ای هستتند که به سرمایه گذاران و کاربران کمک میکنند راحت تر به دارایی های دیجتال دسترسی پیدا کنند. در این پلتفرم ها امکان خرید و فروش بیت کوین با ارز فیات یا دیگر آلتکوین ها فراهم است. اما کلاً صرافی ها به دو دسته متمرکز (Centralized) و غیر متمرکز (Decentralized) تقسیم میشوند. هرچند بسیاری از افراد هنوز هم در صرافی های متمرکزی همچون بایننس، پولو، بیترکس و این قبیل پلتفرم ها به معامله مشغول هستند.
پلتفرم معاملاتی متمرکز (CEX) چیست؟
پیش ازاینکه تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را بدانیم گفتنیست که اساسا صرافی متمرکز به یک بستر معاملاتی گفته میشود که توسط یک سازمان یا کمپانی خاص مدیریت میشود. همه دارایی هایی که شما در آنجا دارید توسط این شرکت خاص اداره میشود. در بیشتر موارد انتقال وجه از طریق واریز بانکی بسیار امن تر از حمل پول توسط فرد است. تدابیر امنیتی بانک ها برای نگهداری از دارایی هایتان بسیار زیاد است. به علاوه آنها برای مشتریان خود سرویس های ویژه ای مثل وام را در نظر گرفتند . چرا که مقادیر زیادی پول دارند و رابطه آنها با مشتریانشان بر اساس اعتماد است.
در این مورد ، صرافی های متمرکز شبیه به بانک ها هستند. شما میتوانید دارایی خود را در صرافی نگه داشته و به یک شخص ثالث اعتماد کنید. این شخص ثالث همان کمپانی یا سازمانیست که صرافی را اداره میکند. از میان صرافی های متمرکز میتوان به بایننس، کوین بیس و اکثر صرافی های ایرانی نظیر نوبیتکس، والکس و غیره اشاره کرد.
پلتفرم معاملاتی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟
از طرف دیگر صرافی غیر متمرکز به یک بازار معاملاتی گفته میشود که برای نگهداری و اداره دارایی های مشتری به هیچ سرویس واسطه ای متکی نیست.در عوض، تراکنش ها از طریق یک شبکه همتا به همتا و کاملاً اتوماتیک مستقیماً بین کاربران آن صرافی انجام میشود.
به عبارت دیگر ،این پلتفرم های غیر متمرکز کنترل دارایی ها و تراکنش ها را به دست کاربران میسپارند و از این طریق واسطه ها را حذف میکنند. بنابراین ، با حذف واسطه ها احتمال وقوع مشکلاتی همچون هک هم کمتر میشود. به علاوه در این گونه پلتفرم ها به سرمایه تریدرها هیچ گونه مالیاتی تعلق نمیگیرد. حذف واسطه ها به حذف حملاتی همچون فیشینگ و هک و پیشبرد امنیت کمک خواهد کرد.
تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز
تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز در 3 جنبه خلاصه میشود. که در ادامه مقاله به صورت کامل آنها را توضیح خواهیم داد.
مدیریت سرمایه
در صرافی متمرکز ،سرمایه کاربران توسط واسطه ای کنترل میشود. این امر بدین معناست که اوردر بوک ها و هم چنین قوانین حفاظتی در کنترل پلتفرم های متمرکز است.
اما در صرافی های غیر متمرکز ، کاربران بدون وجود هیچ واسطه ای با یکدیگر در ارتباطند. هیچ سرویس واسطه ای در این میان وجود ندارد که اوردر بوک و قوانینش را کنترل کند. بنابراین کنترل سرمایه به دست خود کاربران است.
ناشناس بودن
در برخی از پلتفرم های متمرکز کاربران میتوانند به صورت ناشناس در آن پلتفرم ها فعالیت داشته باشند.البته اخیراً قوانینی وضع شده که طبق آنها همه صرافی ها موظفند قبل از صدور مجوز برای فعالیت تریدرها از آنها مشخصات کاملی دریافت کنند. و از آنها بخواهند فرآیند احراز هویت را تکمیل نمایند.
بنابراین تریدرها در صرافی های متمرکز به ندرت میتوانند به صورت ناشناس فعالیت کنند .اما در مقابل امکان ادامه فعالیت این چنینی در صرافی های غیر متمرکز امکانپذیر است.
صحت و اعتبار
کاربران صرافی متمرکز برای تأیید تراکنش ها و تأیید معاملات خود به آن بستر معاملاتی نیاز دارند. به نوعی ، این پلتفرم شخص ثالث واسطه ایست که به کاربران خود خدمات امن معامله رمزارز را ارائه میدهد. در صرافی های غیر متمرکز هیچ واسطه یا مرجع خاصی وجود ندارد و شما به سیستمی تکیه میکنید که متشکل از چندین گره (نود) میباشد.
دلیل جایگزینی تدریجی CEX و DEX
از میان دلایل برتری صرافی غیرمتمرکز نسبت به متمرکز میتوان به پردازش سریع ، کارمزد اندک، انجام آسان و سریع تراکنش ها اشاره کرد. حذف رابط های تأیید کننده به طور قابل توجهی کارمزدها و تاخیرهای زمانی را قبل از پردازش سفارش خرید / فروش کاهش می دهد.
1. امنیت بیشتر
صرافی های غیر متمرکز وجوه مشتریان را نزد خود نگه نمی دارد و البته هیچ سازمانی در این فرآیند دخالت ندارد. بنابراین هک کردن این صرافی بسیار مشکل خواهد بود.تا این زمان گزارشات زیادی مبنی بر تعرض به صرافی های متمرکز همچون بیتفینکس، بیترکس ثبت شده است.
2. ادغام با کیف پول سخت افزاری ایمن
این ویژگی مزیت عمده صرافی های غیرمتمرکز است. بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز به منظور ارائه بستر معاملاتی امن تر ادغام با کیف پول های سخت افزاری معروفی مانند Ledger Nano S یا Trezor را برای کاربران خود فراهم کرده اند.
کاربران می توانند کوین های خود را مستقیماً از کیف پول سخت افزاری خود به قراردادهای هوشمند بسیاری از صرافی های غیرمتمرکز ارسال کنند. در صرافی های متمرکز ، هیچ راهی برای کاربران وجود ندارد تا با استفاده از کلید خصوصی خود کوین هایشان را از کیف پول سخت افزاری به صرافی منتقل کنند. زیرا اگر این کار را انجام دهند ، احتمال تقلب یا ردیابی صفحه کلید بسیار زیاد خواهد بود.
3. کنترل کامل سرمایه توسط خود کاربران
این کاربران یک صرافی غیرمتمرکز هستند که پلتفرم را اداره میکنند. چرا که هیچ مرجع و واسطه ای در این میان وجود ندارد که حق نگهداری و ذخیره سرمایه های آنها را داشته باشد.به لطف شبکه همتا به همتا کنترل سرمایه در دستان کاربران است.تراکنش ها از طریق قراردادهای هوشمند شبکه بین طرفین اجرا میشوند. و این اقدام تنها توسط کلیدهای خصوصی طرفین شرکت کننده در فرآیند عملی میشود. بنابراین کاربران مدام در حال مدیریت کلیدهای خصوصی و سرمایه خود میباشند.
معایب صرافی غیرمتمرکز
1. پشتیبانی محدود
در حال حاضر محبوب ترین پلتفرم برای صرافی های غیر متمرکز که از تراکنش ها پشتیبانی میکند، اتریوم و برخی از توکن های ERC-20 است. احتمالاً در آینده نزدیک برخی از پلتفرم های اصلی همچون NEO هم از طرف صرافی های غیر متمرکز حمایت خواهند شد.
2. دشواری در کاربرد
به همین دلیل صرافی هایی مانند Binance یا Huobi محبوب هستند. فقط به این دلیل که استفاده از آنها آسان است. کاربرد برخی از قراردادهای هوشمند در صرافی های غیر متمرکز از ضروریات است . قراردادهای هوشمندی که کاربرد آنها حتی برای کاربران حرفه ای هم آنقدرها آسان نیست. پس این بخش میتواند بسیار سخت و گیج کننده باشد. جدا از همه این مسائل، رابط کاربری صرافی های متمرکز بسیار آسانتر است. چرا که از لحاظ بصری سازمان یافته اند و شروع فعالیت در آنها اصلاً کار دشواری نیست.
3. فقدان قابلیت های مهم
در اکثر صرافی های غیر متمرکز امکان اجرای عملیات حرفه ای فراهم نیست. و آنها تنها از برخی عملیات معاملاتی اولیه پشتیبانی میکنند. منظور از این قابلیت ها امکان استفاده از اوردرهای حد ضرر و حد سود، قراردادها ی مارجین است که در صرافی های غیر متمرکز خبری از آنها نیست. و احتمالاً این مسئله تنها دلیلیست که باعث شده این صرافیها تا کنون نتوانند جایی بین تریدرها باز کنند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم به صورت کامل و جامع تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را برایتان توضیح دهیم. به صورت خلاصه صرافی متمرکز پلتفرم آنلاینی است که در آن یک شخص ثالث به عنوان واسطه بین فروشنده و خریدار عمل میکند و عملکردی شبیه به بانک دارد. در مقابل صرافی غیرمتمرکز به کاربران اجازه میدهد معاملات خود را به‌صورت همتا به همتا و بدون واسطه و هیچ شخص ثالثی انجام دهند. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
