راه حل‌ میان زنجیره‌ ای (Cross-chain)

راه حل‌ میان زنجیره‌ ای، نوعی ارتباط بین بلاک چینی است که این امکان را فراهم می سازد تا داده یا رمز ارزها را بین بلاک چین های مختلف جابجا کرد.

در چند سال اخیر شاهد نوآوری های بسیاری در عرصه ارزهای دیجیتال و علی الخصوص حوزه امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) بوده ایم. در حالی که شبکه اتریوم، بلاک چین غالب اقتصاد دیفای بحساب می آید، بسیاری از بلاک چین های دیگر نیز امروزه بدنبال ایجاد سیستم های رقابتی با دیفای هستند که از جمله آنها می توانیم به الگورند (Algorand)، آوالانچ (Avalanche)، کازموس (Cosmos)، پولکادات (Polkadot)، تزوس (Tezos)، سولانا (Solana) و … اشاره کنیم.

با وجود اینکه نمونه های فوق، مواردی هستند که بدنبال ایجاد یک اکوسیستم دیفای موازی با اتریوم هستند، اما شاهد این هستیم تعداد بلاک چین های جدیدی که در کنار ظهور این اکوسیستم ها راه اندازی شده اند نیز افزایش یافته است. در واقع این بلاکچین ها عبارتند از زنجیره های جانبی (side-chains)، پروتکل های لایه 2، شاردینگ (sharding)، پاراچین ها (parachains) یا بلاک چین های سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) که عمدتاً در راستای ارائه راه حل های مقیاس پذیری است که طراحی شده اند. از جمله این موارد می توانیم به آربیتروم (Arbitrum)، زنجیره هوشمند بایننس (BSC یا Binance Smart Chain) و پالیگان یا ماتیک (Matic – Polygon) اشاره داشته باشیم.

به نظر می رسد که با تعداد رو به رشد شبکه های لایه 1 و پروتکل های زنجیره جانبی لایه 2، آینده دیفای در یک شبکه میان زنجیره ای (Cross-chain) باشد که شبکه های مختلف را به یه یکدیگر متصل کرده و امور مالی غیرمتمرکز را در اختیار عموم مردم قرار دهد. اما سوال اساسی که در این بین وجود دارد این است که چرا به پل های بین بلاک چین ها نیاز داریم؟ پل ها یا راه حل‌ میان زنجیره‌ ای چه هستند و تبادل یا سواپ (Swap) میان زنجیره ای به چه شکل کار می کند؟

در این مطلب از فکت کوینز قصد داریم تا به بررسی مفهوم راه حل‌ میان زنجیره‌ ای پرداخته و در خلال آن به پرسش های فوق نیز پاسخ دهیم.

اتصال بلاک چین ها به یکدیگر یا پل زدن (Bridging)

به علت گسترش روز افزون تعداد بلاک چین ‌ها پل ‌های میان زنجیره‌ ای در حال تبدیل شدن به بخش مهمی از اکوسیستم دیفای هستند. در حقیقت این گسترش در تعداد بلاک چین های موجود به این معنی خواهد بود که ارزش کماکان، در بین بلاک چین های مختلف تقسیم خواهد شد.

اساساً هر بلاک چین، شبکه ای منحصر به فرد است که ویژگی ها و عملکردهای خاص خود را دارد. جدا از این، اغلب بلاک چین ها در محیطی ایزوله توسعه یافته اند و تحت الگوریتم های اجماع (Consensus Algorithm) متفاوتی عمل می کنند. از این رو، هیچ راهی برای ارتباط با سایر بلاک چین ها ندارند.

اما هم اکنون پل ها قادر هستند تا شکاف های بین اکوسیستم های بلاک چینی مختلف را پوشش داده تا بدین ترتیب، رشد و گسترش تنها محدود به یک زنجیره بخصوص نباشد. در حقیقت، پل ها نه تنها فرصت رشد را در اختیار دیگر بلاک چین ‌ها قرار می دهند، بلکه مقیاس ‌پذیری گسترده ای را فراهم ساخته و سطح جدیدی از قابلیت کاربردی بودن را در اختیار اپلیکیشن ها و زیرساخت ‌های دیفای قرار می دهند. در نتیجه، همین موارد باعث خواهد شد تا ارزش کلیه اکوسیستم‌ های بلاک چینی در کنار یکدیگر افزایش پیدا کند.

بعنوان مثال، یک پل در بلاک چین را مثل یک پل در دنیای واقعی تصور کنید. اساساً پل ‌های دنیای واقعی به سادگی دو مکان و اجتماع متمایز را به هم متصل می‌ کنند تا مردم بتوانند به این طرف و آن طرف سفر کرده و منابع نیز آزادانه با یکدیگر مبادله شوند. به همین ترتیب، با استفاده از پل های بلاک چین، کاربران می توانند به راحتی توکن ها و سایر دارایی های رمزنگاری شده خود را بین دو یا چند شبکه بلاک چینی انتقال دهند.

در واقع، قابلیت همکاری میان زنجیره ای یا راه حل‌ میان زنجیره‌ ای، راهی است که بوسیله آن می توان حداکثر امکانات بلاک چین های مختلف را تنها در یک بلاک چین واحد، در اختیار کاربران قرار داد. از طرفی، اطمینان از مقیاس ‌پذیری و اتصال صحیح با اکوسیستم DeFi، نیاز به اتصال بلاک چین ها به یکدیگر، امری حیاتی است.

بنابراین سوال این است که انتقال رمز ارزها بین 2 بلاک چین مختلف، چگونه رخ داده و به چه شکل 2 بلاک چین لایه 1 و لایه 2 می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند؟ همانطور که گفتیم، اینجا است که پل ها وارد صحنه شده و نقش اساسی خود را ایفا می کنند.

بیشتر بخوانید: راه حل مقیاس پذیری لایه 2 اتریوم

بررسی مفهوم پل های بلاک چین؛ راه حل‌ میان زنجیره‌ ای

پل های میان زنجیره ای چه هستند و چرا وجود آنها برای موجودیت اکوسیستم دیفای تا این اندازه مهم است؟ اساساً هرچقدر وب 3 به گسترش خود ادامه می دهد، وجود پل ها نیز با اتصال اکوسیستم های مختلف به یکدیگر، حیاتی تر می شود.

همچنین بخوانید: وب 3 و دنیای کریپتو ؛ چرا این رابطه مهم است؟

بصورت کلی، پل بلاک چین که از آن به عنوان پل میان زنجیره ای (Cross-chain Bridge) نیز نام برده می شود، ارتباطی بین بلاک چینی است که به کاربران این امکان را می دهد تا توکن ها، دارایی ها یا داده های دلخواه خود را از یک زنجیره بلاکی به زنجیره ای دیگر منتقل کنند.

در حال حاضر اکوسیستم های زیادی در حوزه دیفای وجود دارند که از برترین های آنها می توانیم به اتریوم (Ethereum)، پولکادات (Polkadot)، آوالانچ (Avalanche)، کازموس (Cosmos)، فانتوم (Fantom)، پالیگان (Polygon)، ترا یا لونا (Terra-Luna)، هارمونی (Harmony)، نیر (Near)، آپتیمیزم (Optimism) و… اشاره داشته باشیم.

هر یک از این پلتفرم ها پروتکل های متفاوتی دارند و از قوانین و مدل های حکومتی متفاوتی نیز برخوردار هستند. از طرفی با توجه به ویژگی های متمایز آنها، بسیاری از کاربران DeFi بدنبال این هستند تا به سادگی دارایی های دیجیتال خود را از یک زنجیره به زنجیره ای دیگر منتقل کنند.

همچنین بخوانید: رقیب جدید اتریوم؛ ارزش کل قفل شده فانتوم از سولانا و آوالانچ عبور کرد

به بیانی دیگر کاربران بدنبال این هستند تا این اتصال بین اکوسیستم ها به شکلی باشد که قادر باشند تا به جای جابجایی بین اکوسیستم های مختلف، از اپلیکیشن های غیرمتمرکزی استفاده کنند که کارایی این اکوسیستم ها را با هم ادغام کرده و خدمات حوزه دیفای را به شکلی موثرتر در اختیار آنها قرار دهد.

با این حال، حتی اگر هر بلاک چین نیز تحت الگوریتم اجماع متفاوتی اجرا شود، پل ها قادر خواهند بود تا با ایجاد یک پیوند داخلی و به هم پیوسته، ارتباط و تعامل بین دو شبکه مجزا را امکان پذیر سازند. در نتیجه، در چنین شرایطی کاربران و توسعه‌دهندگان می‌ توانند نه فقط رمزارزها، بلکه هر نوع داده ‌ای را (از جمله شناسه‌ های غیرمتمرکز، تماس‌ های قراردادهای هوشمند و اطلاعات خارج از زنجیره مثل قیمت‌ های لحظه ای بازار سهام از طریق اوراکل ‌ها) بین بلاک چین های مختلف جابه‌جا کنند.

مزایای استفاده از راه حل‌ میان زنجیره‌ ای در دیفای

اساساً این موضوع در حال حاضر ثابت شده است که پل های بلاک چینی، از ارزش بخصوصی در اکوسیستم دیفای برخوردار هستند. در حقیقت این پل ها نه تنها برای کاربران مفید بحساب می آیند، بلکه برای تمامی اکوسیستم ارزهای دیجیتال نیز جزء آیتم های ارزشمند هستند. حال در ادامه قصد داریم تا مزایای این پل ها را با هم مورد بررسی قرار دهیم.

انعطاف پذیری بوسیله راه حل‌ میان زنجیره‌ ای

این مزیت کاربران را قادر می ‌سازد تا دارایی‌ ها و داده ‌های ارزشمند خود را از یک بلاک چین به بلاک چینی دیگر منتقل کنند. در حقیقت این خصوصیت به کاربران این اجازه را می دهد تا به صورت یکجا به مزایای فناوری های مختلف بلاک چین دسترسی داشته و تنها به قابلیت های یک بلاک چین خاص محدود نشوند.

وثیقه میان زنجیره ای

با استفاده از پل ها یا راه حل‌ میان زنجیره‌ ای، کاربران به راحتی قادر خواهند بود تا از مزایای تمامی بلاک چین ها بهره‌مند شوند. در حقیقت یکی از محبوب ترین سناریوها، بهره مندی کاربران بیت کوین از قابلیت های دیفای در بلاک چین اتریوم است. این یعنی در این حال، بیت‌کوین در اتریوم، به رپد بیت‌ کوین (WBTC) تبدیل شود. در واقع WBTC یک توکن با استاندارد ERC20 است که دارندگان بیت کوین می ‌توانند آنرا در اکوسیستم دیفای معامله کرده و از پاداش‌ های این اکوسیستم بهره مند شوند.

قابلیت همکاری بین بلاک چین ها

پل های بلاک چین نه تنها قابلیت همکاری بین بلاک چین های تکی را فراهم می کنند، بلکه بین زنجیره های اصلی یا L1 (بلاک چین های والدین) و زنجیره های L2  یا زنجیره کودک (Child Chain) نیز ارتباط برقرار می کنند. در نتیجه، این قابلیت این امکان را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می ‌دهد تا اپلیکیشن های غیرمتمرکز (DApp‌s) را در پلتفرم‌ های دیفای (مثل جمع رول آپ ها (rollups) ایجاد شده بر بستر بلاک چین اتریوم) پیاده ‌سازی و اجرا کنند. از طرفی قابلیت همکاری بین بلاک چین ها، باعث می شود تا پذیرش بلاک چین ها بین عموم کاربران نیز به سادگی افزایش پیدا کند.

مقیاس پذیری توسط راه حل‌ میان زنجیره‌ ای

پل ها قادر هستند تا در بستر دیفای، مقیاس پذیری شبکه را تا حد زیادی ارتقاء دهند. از آنجایی که پل های بلاک چین قادر هستند تا ارتباط بین زنجیره اصلی و زنجیره ثانویه (زنجیره کودک) را امکان پذیر سازند، می توانند بار تراکنش های انجام شده را بصورت یکسان، بین اکوسیستم های آنها توزیع کنند.

همچنین بخوانید: لایه ۲ اتریوم، این شبکه را نجات نخواهد داد!

از طرفی این تقسیم بار تراکنش ها، بدون هیچگونه تاثیر بر روی نقدینگی شبکه و همچنین ایجاد اثرات مخرب بر روی شبکه انجام می پذیرد. در حقیقت، ایجاد امکان پخش شدن حجم ترافیک تراکنش ها بین بلاک چین ها و لایه ها، در زمانی که حجم تراکنش های شبکه ها بسیار بالا است، شدیداً مفید خواهد بود؛ این موضوع زمانی بیشتر بروز پیدا می کند که زنجیره اصلی بسیار شلوغ باشد.

کارایی

با استفاده از پل های بلاک چین، کاربران می ‌توانند دارایی‌ های خود را از یک بلاک چین غیر مقیاس‌ پذیر به زنجیره‌ ای با کارایی بالا منتقل کرده و در نتیجه این انتقال، از کارمزدهای گس (Gas Fee) پایین زنجیره دوم، بهره مند شوند. از طرفی، با چنین انتقالی، کاربران می توانند در عین حال از قابلیت ‌های قراردادهای هوشمند اتریوم نیز استفاده کنند.

جدا از این، در چنین شرایطی، کاربران قادر خواهند بود تا با سرعتی بالا و بدون نگرانی در مورد کارمزدهای بالای تراکنش ها، اقدام به انجام تراکنش‌ های کوچک بر روی زنجیره دوم کنند. نتیجتاً اینکه امکان انجام معاملات سریع و کارمزد پایین تراکنش ها، باعث خواهد شد تا تجربه استفاده از دیفای و اپلیکیشن های غیرمتمرکز به سادگی در اختیار کاربران قرار گیرد.

حال که با مزایای استفاده از پل های بلاک چین آشنا شدیم، نوبت می رسد به اینکه ببینیم تبادل یا سواپ (Swap) میان زنجیره ای به چه شکل کار می کند. در مقاله بعدی به تفضیل در ارتباط با تبادل میان زنجیره ای برایتان خواهیم گفت، پس با ما همراه باشید.