مصرف برق بیت کوین چقدر است؟ تاثیر بیت کوین بر منابع انرژی

امروزه مصرف برق بیت کوین به‌اندازه مصرف برق یک کشور کوچک است. این موضوع طبیعتاً باعث بروز نگرانی‌هایی شده است، ولی واقعیت کمی پیچیده‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. در این مطلب قصد داریم تا چندین تصور رایج غلط پیرامون بحث پایداری بیت کوین را بررسی کرده و درنهایت به این نتیجه‌گیری برسیم که این به جامعه ارزهای دیجیتال بستگی خواهد داشت که نگرانی‌های زیست‌محیطی مربوط به این رمز ارز را پذیرفته، آنها را برطرف کند و نهایتاً نشان دهد که ارزش اجتماعی که بیت کوین تولید می‌کند، به اثرات زیست‌محیطی مخرب آن می‌ارزد.

حق مصرف برق بیت کوین یا یک صنعت منحصربه‌فرد مشابه چه میزان است؟

در حال حاضر سازمان‌های مرتبط در سراسر جهان با فشارهایی که وارد می‌کنند قصد محدود کردن مصرف منابع انرژی تجدید ناپذیر و انتشار کربن در جو کره زمین را دارند. اما نکته اصلی پی بردن به این نکته است که اساساً چه میزان از مصرف برق را می‌توان «زیاد» تلقی کرد. به‌هرحال محاسبه اینکه کدام کالاها و خدمات ارزش این میزان مصرف برق را دارند، یک مسئله بسیار مهم است.

ازآنجاکه ارزهای دیجیتال و به‌ویژه بیت کوین، روز به روز در حال رشد هستند، استفاده از انرژی به نکته‌ای مهم در بحثی گسترده‌تر تحت عنوان اینکه «ارزهای دیجیتال برای چه موارد و افرادی مفید هستند» بدل گشته است.

در ظاهر قضیه، سؤال در مورد مصرف انرژی رمز ارزها یک سؤال منطقی است. به گفته مرکز امور مالی کمبریج (CCAF)، میزان مصرف برق بیت کوین در حال حاضر حدود ۱۱۰ تراوات بر ساعت در سال است که این رقم معادل ۰٫۵۵ درصد از تولید جهانی برق یا تقریباً معادل مصرف انرژی سالانه کشورهایی کوچک همچون مالزی یا سوئد است. این رقم مطمئناً انرژی زیادی است، ولی سؤال اصلی این است که اساساً یک سیستم پولی باید چه میزان انرژی (برق) مصرف کند؟

نحوه پاسخگویی به این سؤال احتمالاً به تفکر هر فرد در مورد بیت کوین بستگی خواهد داشت. در حقیقت اگر شما بر این باور هستید که این ارز دیجیتال هیچ‌گونه کاربردی فراتر از یک طرح پانزی یا ابزاری جهت پول‌شویی ندارد، پس منطقی است که نتیجه‌گیری کنید که مصرف هر میزان از انرژی برای همچنین سیستمی، اتلاف انرژی خواهد بود.

اما اگر شما نیز یکی از ده‌ها میلیون نفر در سراسر جهان هستید که از بیت کوین به‌عنوان ابزاری جهت فرار از سرکوب‌های پولی، تورم یا کنترل سرمایه افراد استفاده می‌کنید، به‌احتمال‌زیاد تصور می‌کنید که این انرژی درراه بسیار مطلوبی مصرف می‌شود. درواقع این‌که تصور کنید که این رمز ارز در مسیر صحیحی از این منابع و انرژی استفاده می‌کند، به این بستگی خواهد داشت که تا چه حد به ارزش آوری اجتماعی بیت کوین معتقد باشید.

به‌طور کلی اگر بخواهیم این بحث را به جمع‌بندی مطلوبی برسانیم، در ابتدا باید در مورد نحوه مصرف برق بیت کوین به درکی روشن برسیم. اساساً درک میزان مصرف برق توسط این ارز دیجیتال شاید به سؤالاتی پیرامون مفید یا مضر بودن آن پاسخ ندهد، اما می‌تواند به درک چهارچوب کلی که طرفداران این رمز ارز در قالب آن از این رمز ارز دفاع می‌کنند، کمک کند. ازاین‌رو اساساً چند باور غلط کلی دراین‌باره وجود دارد که بایستی به آنها بپردازیم.

مصرف برق بیت کوین صرفاً به معنای انتشار کربن در جو کره زمین نیست

در وهله نخست، تفاوت مهمی که میان میزان انرژی مصرفی یک سیستم و میزان کربن منتشرشده در جو کره زمین وجود دارد را موردبحث قرار می‌دهیم. به‌طور کلی تعیین میزان مصرف برق بیت کوین کار نسبتاً ساده‌ای است، ولی شما نمی‌توانید میزان انتشار کربن در جو را بدون اطلاع از ترکیب دقیق آن انرژی (منظور ترکیب منابع مختلف انرژی که به‌وسیله سیستم‌های مایننیگ بیت کوین استفاده می‌شود) برآورد کنید. به‌عنوان‌مثال، یک واحد انرژی آبی نسبت به همان واحد انرژی زغال‌سنگی، تأثیر زیست‌محیطی مخرب بسیار کمتری خواهد داشت.

همان‌طور که گفتیم تخمین میزان انرژی مصرفی این ارز دیجیتال کاری نسبتاً آسان است. در حقیقت شما می‌توانید تنها با محاسبه هش ریت شبکه بیت کوین (مجموع قدرت محاسباتی مورداستفاده جهت استخراج این رمز ارز و پردازش معاملات شبکه آن) و میزان مصرف انرژی‌های دیگر همچون خنک کردن سخت‌افزارهای ماینینگ و …، این میزان انرژی مصرفی را تخمین بزنید. اما به‌طور کلی تعیین میزان کربن انتشاریافته در جو کره زمین توسط ماینرهای بیت کوین فرایند بسیار دشوارتری است.

دقت داشته باشید که فرایند ماینینگ بیت کوین، کاری به‌شدت رقابتی است و ماینرها تمایلی به انتشار جزئیات عملیات خود ندارند. در این حال بهترین برآورد از میزان مصرف برق بیت کوین را CCAF به‌دست آورده است. این مرکز توانسته تا با همکاری برخی استخرهای اصلی استخراج این رمز ارز، به اطلاعاتی محدود ولی مهمی در این زمینه دست پیدا کند.

بر اساس این داده‌ها، CCAF توانسته تا حدس‌هایی را در مورد منابع انرژی ماینرها بر اساس کشور قرارگیری آنها و در برخی از موارد، شهرهای سکونت آنها نیز بزند. ولی این مجموعه از داده‌ها شامل همه استخرهای استخراج بیت کوین نبوده و به‌نوعی کماکان ما را در مورد میزان کربن انتشاریافته در جو کره زمین در سردرگمی نگه می‌دارد. علاوه بر این، این داده‌ها بسیاری از تحلیل‌های انجام‌گرفته پیرامون مصرف انرژی در سطح کشورها را شامل نمی‌شود و به‌نوعی منجر به ایجاد تصویری نادرست از کشورهایی مثل چین می‌شود که از منابع انرژی تجدید پذیر جهت انجام این کار استفاده می‌کنند.

درنتیجه، برآورد این‌که حقیقتاً چند درصد از ماینرهای بیت کوین از انرژی تجدید پذیر استفاده می‌کند، بسیار دشوار خواهد بود. بر اساس یک گزارش منتشرشده در دسامبر ۲۰۱۹ (شهریورماه ۱۳۹۸)، ۷۳ درصد از مصرف برق بیت کوین جهت استخراج این ارز دیجیتال، هیچ‌گونه اثر زیست‌محیطی مخربی نداشته که این موضوع عمدتاً به دلیل فراوانی برق ایجادشده توسط نیروگاه های آبی مستقر در مناطق جنوب غربی چین و کشورهای اسکاندیناوی است. از سوی دیگر، CCAF در سپتامبر ۲۰۲۰ تخمین زد که این رقم نزدیک به ۳۹ درصد است. ولی حتی اگر عدد دوم نیز صحیح باشد، این مقدار تقریباً دو برابر آمار ایالات‌متحده است. در حقیقت این آمار نشان می‌دهد که تنها با بررسی مصرف انرژی استخراج بیت کوین، به‌سختی می‌توان به میزان انتشار کربن حاصل از استخراج این رمز ارز در جو کره زمین دست‌یافت.

بیت کوین قادر است تا برخلاف دیگر صنایع، از نوعی انرژی بخصوص استفاده کند

یکی دیگر از عوامل کلیدی که مصرف برق بیت کوین را از سایر صنایع متمایز می‌کند این است که این ارز دیجیتال در هر مکانی قابل‌استخراج است. در حقیقت تقریباً تمام انرژی مورداستفاده در سراسر جهان، باید تا حدودی در نزدیکی مصرف‌کنندگان آن انرژی تولید شوند؛ این در حالی است که بیت کوین چنین محدودیتی را ندارد و این امر به ماینرهای آن این امکان را می‌دهد تا از منابع مختلفی از انرژی استفاده کنند که برای اکثر صنایع دیگر غیرقابل‌دسترس هستند.

Hydro (انرژی حاصل از رطوبت) را می‌توان مشهورترین مثال در این زمینه دانست. در حقیقت در فصول مرطوب سال و در استان‌هایی مثل سیچوان و یوننان، سالانه شاهد هدر رفت مقادیر بسیار زیادی از انرژی تجدید پذیر آبی هستیم. درواقع در این مناطق، ظرفیت تولید به‌مراتب بیشتر از میزان تقاضای ساکنین محلی است و فناوری ذخیره‌سازی نیز در آنجا آن‌قدری پیشرفته نیست که ذخیره و انتقال انرژی از این مناطق روستایی به مراکز شهری موردنیاز را به‌صرفه سازد.

ازاین‌رو این مناطق احتمالاً دارای بزرگ‌ترین منبع انرژی زنجیره‌ای بر روی کره زمین هستند. پس تصادفی نیست که این استان‌ها به محل موردعلاقه و بعضاً مکان‌های تجمع ماینرها در چین بدل گشته که تقریباً ده درصد از استخراج جهانی بیت کوین در فصول خشک و همچنین پنجاه درصد نیز در فصول مرطوب سال مربوط به این مناطق است.

از طرفی یکی دیگر از راه‌های امیدوارکننده جهت استخراج بیت کوین بدون انتشار کربن در جو کره زمین، استفاده از گاز طبیعی شعله‌ور است. فرآیند استخراج نفت امروزه باعث آزاد شدن میزان قابل‌توجهی از گاز طبیعی به‌عنوان یک محصول جانبی می‌شود. درواقع گاز طبیعی انرژی‌ای است که بدون آنکه به شبکه مصرف کنندگان برسد، باعث آلودگی محیط‌زیست خواهد شد.

ازآنجاکه این منبع انرژی تنها محدود به معادن نفت است، بیشتر برنامه‌های سنتی ازلحاظ تاریخی نتوانسته‌اند به‌طور مؤثر از این انرژی استفاده کنند. اما ماینرهای این ارز دیحیتال ساکن داکوتای شمالی تا سیبری، از این فرصت جهت کسب درآمد از این منابع هدررفته استفاده کرده و برخی از شرکت‌ها حتی در حال بررسی راه‌کارهایی جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای (توسط احتراق کنترل‌شده این گاز) هستند.

البته این انرژی در حوزه استخراج بیت کوین یک بازیگر بسیار جزئی به‌حساب می‌آید و نقش بسیارکمی رنگی را از درصدهای کلی در اختیار دارد، اما محاسبات نشان می‌دهد که در ایالات‌متحده و کانادا به‌اندازه‌ای گاز طبیعی شعله‌ور وجود دارد که این میزان به‌تنهایی برای اداره تمامی شبکه این رمز ارز کافی باشد.

اگر بخواهیم صادقانه صحبت کنیم، استفاده از گاز طبیعی مازاد جهت استخراج بیت کوین نیز باعث انتشار گازهای گلخانه‌ای در جو کره زمین خواهد شد. دراین‌بین برخی معتقد هستند که این عمل حتی به‌عنوان یارانه به صنعت سوخت‌های فسیلی کمک می‌کند و شرکت‌های تولید انرژی را تشویق می‌کند تا بیش ازآنچه ممکن است در استخراج نفت سرمایه‌گذاری کنند.

ولی در چند سال اخیر درآمد ماینرهای این رمز ارز در مقایسه با تقاضای دیگر صنایع که به سوخت‌های فسیلی متکی هستند کاهش‌یافته و بعید است که این حجم از تقاضا به این زودی از بین برود. حال با توجه به این واقعیت که استخراج نفت در آینده‌ای قابل پیش‌بینی، کماکان انجام خواهد گرفت، بهره‌برداری از یک محصول جانبی طبیعی حاصل از این فرآیند، به‌طور کلی برآیند مثبتی خواهد داشت.

جالب است بدانید که صنعت ذوب آلومینیوم نیز یک شباهت شگفت‌انگیز با این مورد دارد. در حقیقت فرآیند تبدیل سنگ معدن بوکسیت طبیعی به آلومینیوم قابل‌استفاده، بسیار انرژی بر بوده و هزینه‌های حمل آلومینیوم نیز بسیار گزاف هستند. ازاین‌رو بسیاری از کشورها از این انرژی مازاد، جهت استفاده در کارخانه‌های ذوب بهره می‌برند. درواقع مناطقی با ظرفیت تولید انرژی‌ای بیشتر ازآنچه می‌توان در محل مصرف کرد همچون ایسلند، سیچوان و یوننان، از طریق آلومینیوم به صادرکنندگان خالص انرژی تبدیل‌شده‌اند.

از طرفی امروزه همان شرایطی که باعث تشویق آنها به سرمایه‌گذاری بر روی ذوب‌آهن شده است، باعث شده تا این مکان‌ها به گزینه‌ای محبوب برای ماینرهای بیت کوین بدل گردند. جالب است بدانید که حتی تعدادی از کارخانه‌های ذوب آلومینیوم مانند کارخانه هیدرو آلکوآ در ماسنای نیویورک نیز وجود دارند که مستقیماً از این انرژی مازاد خود جهت ماینینگ این رمز ارز استفاده می‌کنند.

مصرف برق بیت کوین در فرایند استخراج آن بسیار بیشتر از دیگر موارد است

نحوه تولید انرژی را می‌توان قطعه‌ای از یک پازل در نظر گرفت. اما موضوعی که تصورات غلط بسیاری در مورد آن وجود دارد، نحوه مصرف برق بیت کوین و تغییر این روند در طول زمان است. بسیاری از کارشناسان بارها در مورد هزینه بسیار بالای تأمین انرژی جهت انجام هر تراکنش در شبکه این ارز دیجیتال هشدار داده‌اند، اما داده‌ها نشان می‌دهند که این موضوع چندان هم صحیح نیست.

در حقیقت اکثر انرژی مصرفی در شبکه بیت کوین، در طول فرآیند استخراج مصرف می‌شود و پس از استخراج هر کوین، انرژی موردنیاز برای جهت تأیید تراکنش‌های این رمز ارز، به حداقل می‌رسد. به‌این‌ترتیب، صرفاً بررسی میزان کل انرژی مصرفی بیت کوین تا به امروز و تقسیم آن بر تعداد تراکنش‌های شبکه این ارز دیجیتال منطقی نخواهد بود؛ چراکه همان‌طور که توضیح دادیم، بیشتر این انرژی صرف استخراج بیت کوین شده است، نه انجام معاملات آن.

درنتیجه، این باور غلط ما را به سمت آخرین تصور نادرست در مورد بیت کوین منتهی می‌کند: اینکه هزینه‌های مصرف انرژی مربوط به استخراج بیت کوین به‌صورت تصاعدی ادامه خواهند داشت.

رشد بیش‌ازاندازه سود ماینینگ بیت کوین؟ بعید به نظر می‌رسد

ازآنجاکه شبکه بیت کوین و کاربردهای آن با سرعت سرسام‌آوری رو به رشد است، گاهی اوقات مردم تصور می‌کنند که درنهایت باعث خواهد شد تا حجم بسیار زیادی از انرژی مورداستفاده از تمامی صنایع، صرف شبکه این ارز دیجیتال شود. این موضوع، پیش‌فرض یک مطالعه گسترده در سال ۲۰۱۸ بود که اخیراً در نیویورک‌تایمز به آن اشاره شد و باعث بیان این ادعای تکان‌دهنده شد که بیت کوین می‌تواند زمین را ۲ درجه سانتی‌گراد گرم‌تر کند. اما ما دلایل خوبی داریم که این ادعا را باور نکنیم.

دلیل اول اینکه، درست مثل بسیاری از صنایع دیگر، ترکیب انرژی مصرفی توسط شبکه بیت کوین، هرسال کمتر به سوخت‌های فسیلی وابسته می‌شود. در ایالات‌متحده، بسیاری از استخرهای استخراج این رمز ارز، توانسته‌اند تا سهم بسیار عمده‌ای از بازار استخراج این رمز ارز را به‌دست گیرند. از طرفی کشور چین نیز اخیراً استخراج از معادن زغال‌سنگ مغولستان که یکی از بزرگ‌ترین مناطق با حجم بالای معادل زغال سنگ است را ممنوع کرده است.

درعین‌حال، بسیاری از سازمان‌های صنعت و معدن بین المللی، ابتکاراتی را به خرج داده‌اند تا طی آن شاهد کاهش ردپای کربن در انرژی مصرفی بیت کوین باشیم. البته، با افزایش کارایی انرژی‌های تجدید پذیر مثل انرژی خورشیدی و درنتیجه کارایی بیشتر آنها در فرایند ماینینگ رمز ارزها، این ارز دیجیتال می‌تواند به انگیزه‌ای جدی جهت استخراج توسط توسعه‌دهندگان این فناوری‌ها بدل گردد.

مطلب مفید: ماشین حساب سود استخراج

بعلاوه، بعید است که ماینرهای بیت کوین به‌صورت نامحدود عملیات ماینینگ خود را با نرخ فعلی آن ادامه دهند. در حقیقت پروتکل این ارز دیجیتال به استخراج‌کنندگان خود پاداش می‌دهد، اما این پاداش‌ها بر اساس رشد آنها در شبکه انجام می‌گیرد. در حقیقت امروزه ماینرها برای تأیید معاملاتی که در زمان استخراج انجام می‌دهند، پاداش ناچیزی را از شبکه بیت کوین دریافت می‌کنند (حدود ۱۰ درصد از درآمد حاصل از ماینینگ خود) و سود اصلی آنها در زمان فروش رمز ارزهایی که استخراج کرده‌اند به‌دست می‌آید.

بااین‌وجود، پروتکل این رمز ارز به شکلی طراحی‌شده که هر چهار سال یک‌بار کسب درآمد ماینرها را نصف می‌کند (مگر اینکه قیمت این رمز ارز هر چهار سال یک‌بار دو برابر شود که بر اساس تحلیل‌های اقتصادی عملاً غیرممکن است) تا درنهایت با استخراج تمامی بیست و یک میلیون واحد بیت کوین، درآمد ماینرهای این رمز ارز به صفر برسد.

همچنین در مورد هزینه‌های معاملاتی بیت کوین، محدودیت‌های طبیعی این رمز ارز در تعداد تراکنش‌هایی که می‌تواند انجام دهد (کمتر از یک‌میلیون تراکنش در روز) و همچنین محدودیت‌های کاربران جهت پرداخت کارمزدهای سنگین شبکه این ارز دیجیتال، همگی باعث خواهند شد تا پتانسیل رشد این فرایند محدود باشد.

مطلب مفید: استخراج اتریوم با موبایل چگونه است؟

سخن پایانی

عوامل بی‌شماری وجود دارند که می‌توانند بر تأثیرات مخرب بیت کوین بر محیط‌زیست مؤثر باشند. اما ورای تمامی این عوامل، یک سؤال اساسی وجود دارد که پاسخ دادن به آن توسط ارقام، بسیار دشوار خواهد بود: آیا این ارز دیجیتال ارزش انرژی که برای کسب آن مصرف می‌شود را دارد؟ درک این نکته ضروری است که بسیاری از نگرانی‌های زیست‌محیطی در مورد بیت کوین مبالغه‌آمیز هستند یا بر اساس تصوراتی نادرست یا سوءتفاهم‌ها در مورد نحوه عملکرد پروتکل بیت کوین به وجود آمده‌اند.

این بدین معنا است که وقتی می‌پرسیم «آیا بیت کوین ارزش تأثیرات زیست‌محیطی خود را دارد؟»، تأثیر مخربی که در مورد آن صحبت می‌کنیم بسیار کمتر از آن چیزی است که شما فکر می‌کنید. اما نمی‌توان این موضوع را انکار کرد که مصرف برق بیت کوین بالاست (درست مثل هر چیز دیگری که در جامعه ما ارزش ایجاد می‌کند).

در حقیقت درست مثل دیگر صنایع مصرف‌کننده انرژی، این وظیفه جامعه ارزهای دیجیتال است که این نگرانی‌های زیست‌محیطی را شناخته، آنها را برطرف کند، با جدیت به دنبال کاهش اثرات مخرب انتشار کربن در جو کره زمین در اثر استخراج بیت کوین باشد و درنهایت نشان دهد که ارزش اجتماعی که این ارز دیجیتال ایجاد می‌کند، به منابع موردنیاز آن می‌ارزد.