آیا طرح صیانت از کاربران فضای مجازی تاثیری بر فعالیت کاربران ایرانی حوزه رمزارز خواهد داشت؟

این روزها گفتگوها پیرامون طرحی که توسط مجلس شورای اسلامی با عنوان «صیانت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» مطرح شد، بسیار است. احتمال تصویب این طرح نگرانی‌های بسیاری را در جامعه ایجاد کرده است. ما در این مقاله از سری مقالات فکت کوینز به معرفی طرح صیانت از کاربران فضای مجازی می پردازیم و سپس تاثیر این طرح بر فعالیت کاربران ایرانی حوزه ارزهای دیجیتال و بلاک چین اشاره را بررسی خواهیم کرد.

تاثیر طرح صیانت بر پلتفرم های مرتبط با ارزهای دیجیتال

در ابتدا در نظر داشته باشید که طرح هنوز تصویب نشده و مشخص نیست تا چه حد و به چه شکلی اعمال شود. اما مهم است که قبل از هر گونه اتفاقی آماده باشیم تا سرمایه اعضای ایرانی جامعه رمزنگاری از بین نرود. این طرح برای نخستین بار در مرداد ماه سال 1399 صحن علنی مجلس عنوان و بررسی شد. این طرح در پیش نویس تیرماه ۱۴۰۰ از طرف مرکز پژوهش‌های مجلس ارائه شد. سپس به طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی تغییر نام داد. طرح جدیدی که تیرماه ارائه شد، کاملتر و دارای جزئیات بیشتری است. امیدواریم ارکان دولتی نیز بدانند که تصمیم گیری در این زمینه بسیار خطیر است.

- Advertisement -

برای این طرح پیش نویس های بسیاری نوشته شده. هنوز، یعنی اواخر مرداد ماه سال 1400، طرحی با این عنوان به تصویب نهایی نرسیده است. اگر قرار باشد به صورت خلاصه به این موضوع اشاره کنم باید یاد آور شد که هدف دولت نظارت بر فعالیت های اشخص است. قرار بر این است که تمامی فعالیت های مبتنی بر اینترنت از حالت غیر متمرکز خارج شده تا حالتی قانونی به واسطه مداخله دولت پیدا کنند.

مطلب مفید: ماشین حساب ارز دیجیتال

طرح حمایت از حقوق کاربران چیست؟

به طور کلی هدف از این طرح که در ادبیات محاوره مردم به طرح صیانت مشهور شده آن است که تمامی کاربران از پلتفرم های ایرانی استفاده کنند. در نتیجه هیچ گونه ارتباط بدون نظارت مستقیم دولت نباید از طریق فضای مجازی اتفاق بیفتد. متن طرح صیانت در شش فصل با سی و هفت ماده نگاشته شده. در فصل اول تعاریف قانونی مطرح شده اند. مفهوم خدمات پایه کاربردی که هدف طرح صیانت است، بررسی شده.

فصل پایانی طرح حمایت از حقوق کاربر، ضمانت اجرا و مجازات‌ها برای تخطی از قوانین مطرح شده در فصول قبل است. این فصل، بیش از ماده دارد که تعیین می کند اگر پلتفرم‌ها از قوانین مطرح شده تخطی کنند پهنای باند آنها محدود می شود. به عبارتی کلا دسترسی آن ها مسدود خواهد شد. نه تنها حوزه رمز ارزها، بلکه بسیاری از مشاغل فعلی وابسته به فضای اینترنت جهانی است. آینده آن ها نیز از پس از اعمال طرح حمایت نامشخص خواهد بود.

مطلب مفید: دریافت مجوز خانگی ماینینگ در سال 1400

ارتباط طرح صیانت با بازار ارزهای دیجیتال

یکی از راه های بررسی آینده رمز ارزها در ایران و پس از تصویب طرح صیانت، مراجعه به نسخه پیش نویس این طرح است. در پیش نویس طرح جدید هیچ نامی از رمز ارزها آورده نشده. ولی در طرح سال گذشته، در ماده ۱۲، تبصره ۲ و همچنین در ماده 19 به موضوع ارزهای دیجیتال پرداخته شده است.

1. طبق ماده 12 پیش نویس طرح صیانت از حقوق کاربران: «استفاده و عرضه «رمز ارز» توسط پیامرسان‌های خارجی در داخل کشور ممنوع بوده و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است بلافاصله نسبت به مسدودسازی موقت آن پیام رسان‌های خارجی اقدام نماید. استفاده و عرضه «رمزارز» در پیام رسان‌های داخلی مستلزم دریافت مجوز و اعلام از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران براساس سیاست‌های شورای پول و اعتبار بوده و درصورت استفاده از «رمزارز» در پیام رسان‌های خارجی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است پس از تصویب در کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه، نسبت به مسدودسازی آن پیام رسان خارجی اقدام نماید.»
2. طبق ماده 19 پیش نویس طرح صیانت از حقوق کاربران: «هر شخصی مبادرت به عرضه، خرید و فروش رمز ارز بدون مجوز بانک مرکزی نماید حسب مورد به مجازات‌های مقرر در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز محکوم می‌شود.»

این پیش نویس مورد استفاده نیست و جایگزینِ آن پیش نویسی جدیدی شده است. در پیش نویس جدید صحبتی از رمز ارزها به میان نیامده اما طبق مطالعه ما از پیشنویس قبلی موضع دولت در مقابل ارزهای دیجیتال تا حدود برای ما مشخص شده و قابل ارزیابی است.

مطلب مفید: معاملات گرید (Grid Trading) چیست؟

چه اتفاقی برای صرافی ها خواهد افتاد؟

طبق ماده ۱۸ طرح صیانت، ارائه هر نوع سرویس پرداخت برای پلتفرم‌های فاقد مجوز، ممنوع است. و به صورت مستقیم عنوان شده که ارائه هر گونه سرویس پرداخت در خدمات پایه کاربردی خارجی، ملزم به اخذ مجوز و تایید توسط کمیسیون است.

اکنون صرافی‌های متمرکز خارجی به علت تحریم‌ های وزارت بازرگانی امریکا به کاربران ایرانی هیچگونه خدماتی ارائه نمی‌دهند. و ما ایرانیان باید از صرافی‌هایی که احراز هویت در آن‌ها یک گزینه اختیاری است بهره ببریم. در حقیقت همه صرافی‌های متمرکز خارجی، حتی در زمان ارائه سرویس به کاربر ایرانی آن را آشکار نمی‌کنند. در حال حاضر، طبق پیش نویس طرح صیانت از حقوق کاربر این صرافی‌ها باید به صورت رسمی در ایران ثبت قانونی شوند! و ملزم به کسب مجوز از بانک مرکزی هستند. طبیما می دانیم که هیچ صرافی از این قانون پیروی نخواهد کرد. لذا با تصویب این قانون، دسترسی ما به صرافی‌ها از داخل کشور قطع خواهد شد. به دلیل عدم امکان اتصال به استخر های استخراج فعالیت ماینر ها کاملا مسدود خواهد شد.

کلام آخر

در هر صورت بعید است که این طرح به طور کامل کنار گذاشته شود. پس دیر یا زود این طرح به شکلی محدود یا کامل اجرا خواهد شد. از این رو ما در این مقاله سعی کردیم به تاثیرات تصویب احمالی طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی را بر فعالیت کاربران در حوزه رمز ارزها در ایران شرح دهیم. این کار نوعی آینده نگری است. اگر شما در فضای کریپتو به عنوان یک تریدر یا سرمایه‌گذار فعالیت می کنید، به شما توصیه می شود دارایی خود را به کیف پول‌های معتبر انتقال دهید. در صورت انجام این کار اگر طرح مسدودسازی اعمال شود، سرمایه شما جای امنی دارد.

در صورت فعالیت در صرافی های خارجی مبلغ زیادی سرمایه گذاری نکنید. در بی خطرترین حالت ما شاهد کاهش پهنای باند خواهیم بود. در این صورت بازگرداندن سرمایه شما غیر ممکن می شود. البته به این نکته توجه کنید که این طرح خدمات پایه کاربردی را هدف قرار داده است. پس ممکن است فقط با قطعی تلگرام، اینستاگرام و دیگر خدمات پایه کاربردی مواجه شویم. در این صورت تاثیری بر حوزه فعالیت صاحبان سرمایه در بازار کریپتو نداشته باشد. با این حال دسترسی به شبکه های اطلاع رسانی ما قطع خواهد شد. فعلا در اواخر مرداد ماه 1400 هستیم و این طرح هنوز به تصویب نهایی نرسیده. با در نظر گرفتن موضع های گذشته شورای نگهبان در مقابل فعالیت رمز ارزها در ایران بهتر است جانب احتیاط را رعایت کرده و فعلا با آینده نگری بیشتر به فعالیت خود در حوزه رمز ارزها ادامه دهیم.