اتریوم قصد دارد از پروتکل نیر (Near Protocol) استفاده کند. حواشی و توجه عموم به این پروتکل هم روزبه‌روز زیادتر می‌شود. برای همین داشتن نگاهی به آن می‌تواند پاسخ بسیاری از پرسش‌ها در دنیای سرمایه‌گذاری و فعالیت در حوزه رمزارزها را بدهد. در این مقاله از فکت کوینز می‌خواهیم نگاهی دقیق‌تر به این پروتکل داشته باشیم.
شرحی مختصر درباره پروتکل نیر (Near Protocol)
پروتکل نیر بلاک‌چین لایه اولی مانند سولانا یا اتریوم است. این پروتکل مانند بلاک‌چین‌های دیگر از الگوریتم اثبات سهام (Proof of Stake) استفاده می‌کند. اما چیزی که باعث تمایز آن می‌شود، ویژگی شاردینگ (sharding) است که تمام بلاک‌چین‌ها مجهز به آن نیستند. پروتکل نیر در نوامبر ۲۰۲۱ اقدام به شاردینگ کرد.
تیم این پروتکل هم مجموعه‌ای از بهترین‌هاست. توسعه‌دهندگان و محققان فعال در تیم Near Protocol در شرکت‌هایی مانند گوگل، MemSQL و رقابت‌های جهانی برتر حضور و فعالیت داشته‌اند. توکن نیر هم عرضه می‌شود و برای موارد زیر کاربرد دارد:
- پرداخت کارمزد تراکنش‌ها؛
- ذخیره داده‌ها به‌طور آن-چین(on-chain) یا همان درون‌زنجیره‌ای؛
- امکان رأی‌دادن در شبکه؛
- پاداش‌دهی به تاییدکنندگان عملیات شبکه (validators).
تعداد توکن‌های نیر حدود ۱ میلیارد است اما سالانه به تعدادشان اضافه هم می‌شود چون تورمی ۵درصدی دارند. با در نظرگرفتن هزینه و کارمزد تراکنش‌ها، ۷۰درصد از کارمزدهای معاملات سوزانده و ۳۰درصد به توسعه‌دهندگان قراردادهای هوشمند تعلق می‌گیرد.
در ادامه می‌خواهیم به مزایا و معایب پروتکل نیر به‌طور مفصل بپردازیم. با ما همچنان همراه باشید.
لینک منبع: نیر پروتکل (Near Protocol)؛ آشنایی با ویژگی‌ها و چشم‌انداز آن
مزیت نخست پروتکل نیر؛ فناوری مطلوب
ساختار و معماری بسیار مطلوب پروتکل از ویژگی‌های برجسته آن است. این شبکه می‌تواند به حدود ۳۰۰۰ تراکنش در هر ثانیه امکان وقوع بدهد. نهایی‌شدن تراکنش‌ها ۲ ثانیه طول می‌کشد و گس‌فی (gas fees) هم حدود ۰.۰۱ دلار است.
پروتکل از راه امکان شاردینگ خود موسوم به نایت‌شِید (Nightshade) توانسته چنین ارقامی را به‌وجود بیاورد. نایت‌شید امکان افزایش مقیاس‌پذیری خطی با تعداد شاردها را فراهم می‌کند. بنابراین، با رشد تقاضاها در بستر پروتکل، امکان سروسامان‌دادن به تمامی آن‌ها همیشه مقدور است.
بلاک‌چین‌های دیگر بدون شاردینگ هم به نظر از پس مقیاس‌پذیری برمی‌آیند اما در نهایت محدودیت‌هایی دارند که اجازه فعالیت پرشمار را به آن‌ها نمی‌دهد.
لینک منبع: نیر پروتکل (Near Protocol) و جذب سرمایه ۱۵۰ میلیون دلاری برای ترویج و توسعه web 3
شاردینگ
پروتکل نیر از ویژگی‌های جذاب دیگری مانند چانک‌شاردینگ(Chunk Sharding) بهره می‌برد. این ویژگی موجب کاهش نیاز به سخت‌افزارهای مختلف برای ولیدیتورها یا همان تاییدکنندگان عملیات (validators) می‌شود. ریشاردینگ دینامیک یا پویا (Dynamic Resharding) هم به شبکه اجازه تطبیق‌دادن شمار شاردها بنا بر استفاده کاربران را می‌دهد.
لینک منبع: شاردینگ در اتریوم 2
طراحی استیک‌کردن
یکی دیگر از مزایا و جذابیت‌های پروتکل نیر ساختار و طراحی استیک‌کردن در آن است. برای مثال، بسیاری از بلاک‌چین‌ها باعث می‌شوند که بعد از آن‌استیک‌کردن (unstaking)، قبل از دسترسی مجدد به کوین‌هایتان زمان زیادی را معطل بمانید اما پروتکل نیر این‌طور نیست.
خروج کوین‌ها از حالت استیک در پروتکل نیر فقط یک تا دو روز طول می‌کشد. دقت کنید که این دوره زمانی برای پلتفرم‌های دیگری مانند کازماس (Cosmos) و پولکادات (Polkadot) به سه تا چهار هفته هم می‌رسد.
فرایند استیکینگ پروتکل نیر برای پاداش‌دهی به استخرهای بزرگ هم طراحی شده است. این کار از راه امکانی موسوم به آستانه اثبات سهام (Thresholded Proof of Stake) انجام می‌شود. آستانه اثبات سهام باعث می‌شود که حتی اگر با مبالغ اندک هم استیکینگ کرده باشید، سهمی متناسب با مبلغ سرمایه‌گذاری‌تان دریافت کنید.
لینک منبع: نحوه استیکینگ رمز ارزها | کسب درآمد غیر فعال با استفاده از رمز ارزها
مزیت دوم پروتکل نیر؛ قابلیت همکاری در پروتکل نیر
قابلیت همکاری در پروتکل نیر هم بالاست. سه تکه از یک پازل در اینجا مطرح می‌شود: آئورا (Aurora)، رین‌بو‌بریج(Rainbow Bridge) و شبکه اختاپوس(Octopus Network).
آئورا (Aurora)
آئورا ماشین مجازی اتریوم است که مستقیماً روی پروتکل نیر ساخته شده و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد که اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزشان را با سرعت مطلوب و هزینه‌ای اندک اجرا و پیاده‌سازی کنند. نکته جالب‌توجه این است که کارمزدها در آئورا با اتریوم پرداخت می‌شود و نه توکن پروتکل نیر.
رین‌بو‌بریج(Rainbow Bridge)
این امکان موجود در پروتکل نیر هم باعث می‌شود که انتقال دارایی‌ها از اتریوم به نیر مقدور شود. پل رین‌بو یا رنگین‌کمان از تمام توکن‌های ERC20 پشتیبانی می‌کند و تا به حال، ارزش دارایی‌های موجود در آن به ۹۰۰ میلیون دلار هم می‌رسد.
شبکه اختاپوس(Octopus Network)
شبکه اختاپوس امکان رونمایی و عرضه بلاک‌چین‌هایی با ویژگی‌های خاص و در قالب اپلیکیشن را مقدور می‌کند. این شبکه روی پروتکل نیر ساخته شده و شامل بهترین بخش‌های کازماس و پولکادات هم می‌شود.
برای مثال، هرگونه زنجیره اپلیکیشنی که روی اختاپوس منتشر می‌شود، امکان همکاری با هرگونه بلاک‌چین مبتنی بر IBC (پروتکل ارتباط میان بلاک‌چین‌ها) را خواهد داشت. مدل امنیتی این شبکه هم مشابه پولکادات است.
لینک مفید: معرفی پروژه zkTube؛ راهکاری برای مقیاس پذیری هرچه بیشتر اتریوم
مزیت سوم؛ مناسب برای توسعه‌دهندگان
قابلیت همکاری پروتکل نیر با شبکه‌ها و بسترهای دیگر زیاد است. علاوه بر این ویژگی، مکان مطلوبی برای توسعه‌دهندگان هم به‌شمار می‌رود. برای مثال، نیر با EVM یا همان ماشین مجازی اتریوم، زبان برنامه‌نویسی راست (Rust) و وسم (Wasm) یا وب‌اسمبلی سازگاری دارد.
بنابراین، توسعه‌دهندگان می‌توانند از زبان‌های برنامه‌نویسی مختلف برای نگارش قراردادهای هوشمندشان استفاده کنند. در حال حاضر، ۳۰درصد از گس‌فی یا همان سوخت اتریوم که از سوی کاربران قراردادهای هوشمند پرداخت می‌شود به توسعه‌دهندگان همان قراردادها تعلق می‌گیرد.
این را هم بدانید که حدود ۸۰۰ میلیون دلار بودجه و سرمایه وجود دارد که میان تیم‌های حاضر در اکوسیستم توزیع می‌شود. چنین طرحی به رشد پروتکل نیر کمک شایانی می‌کند.
لینک منبع: گس یا سوخت در شبکه اتریوم چیست؟
مزیت چهارم؛ همراهی با کاربران
طراحی پروتکل نیر هم بسیار مطلوب و کاربردوست ( User Friendly) است.برای مثال، یکی از امکان‌های مطلوبی که این شبکه فراهم می‌کند، نیر دراپز (Near Drops) است. براساس این امکان، هر کاربر می‌تواند از طریق یک لینک برای کاربران دیگر توکن نیر بفرستد. گیرنده حتی در صورتی که کیف پول یا حساب کاربری هم نداشته باشد، امکان دریافت توکن‌ها را خواهد داشت.
امکان استیک‌کردن توکن‌ها به‌طور مستقیم از کیف‌پول‌ها هم وجود دارد و فهرستی از توکن‌ها موجود است که دیگر لازم نمی‌شود توکن‌های تصادفی را خودتان اضافه کنید. پیش‌بینی قیمت گس‌فی در پروتکل نیر هم از مزایایش است. بنابراین، برخلاف اتریوم دیگر نیازی به نگرانی درباره قیمت‌گذاری گس نخواهد بود.
لینک منبع: معرفی پلتفرم های برتر استیکینگ در سال ۲۰۲۲
عیب نخست؛ عقب‌بودن در برخی زمینه‌ها
یکی از عمده‌ترین عیوب پروتکل نیر این است که برخی از سنجه‌های شاخص آن قابلیت ارتقای زیادی دارند؛ برای مثال، ارزش کل قفل‌شده‌اش (TVL) از شبکه بلاک‌چینی الروند (Elrond) کمتر است. شمار تراکنش‌های روزانه‌اش هم پایین‌تر از فانتوم (Fantom) عنوان می‌شود.
یکی از ضعف‌هایی که باعث می‌شود پروتکل نیر در زمینه‌های مذکور عقب بماند، کم‌کاری‌اش در حوزه بازاریابی است. یکی دیگر از مشکلاتی که پروتکل در حوزه خرده‌فروشی دارد هم معطوف به فقدان حضورش در بسیاری از صرافی‌هاست. زمانی که دسترسی به توکن نیر برای خرید محدود باشد، بدیهی است که در زمینه‌هایی که گفته شد از رقبا عقب می‌ماند.
حدود ۱۰۰ ولیدیتور یا تاییدکننده در این پروتکل وجود دارند اما ۶ تاییدکننده برتر هستند که ۳۶درصد استیک شبکه را در دست دارند. اگر این عده بخواهند، به‌سادگی می‌توانند به پروتکل تهاجم داشته باشند و کنترل را به دست بگیرند.
بنابراین، به نظر می‌رسد که این شبکه برای افزایش امنیت نیاز به تاییدکنندگان بیشتری دارد و باید استیک‌ها در آن به‌طور وسیع‌تری توزیع شوند.
البته برای پیوستن به تاییدکنندگان باید از سوی بنیاد نیر پذیرفته شوید و در ضمن حدود ۱ میلیون دلار سرمایه برای قرارگرفتن در صدر ولیدیتورها داشته باشید. برای پذیرش و هاست گره‌ها یا همان نودها (nodes) هم دسترسی به سخت‌افزارهای پیشرفته ضرورت دارد.
لینک منبع: بلاک چین ترا (Terra Blockchain) چیست و چه می‌کند؟
عیب سوم پروتکل نیر ؛ توکنومیک
اگر نگاهی به عرضه در گردش توکن‌های نیر داشته باشیم، متوجه می‌شویم که ارقام مربوط به آن از اواخر سال ۲۰۲۰، سه برابر شده است. در طول دو سال، شمار سرمایه‌گذارانی که خیلی زود روی توکن نیر حساب کردند، به‌سرعت افزایش داشته است.
بنابراین با آنلاک‌شدن توکن‌های این سرمایه‌گذاران در روندی منسجم، فشاری برای فروش به بازار وارد خواهد شد. ضمن اینکه تورمی ۵درصدی هم به‌طور سالانه وجود دارد که رقم قابل‌تأملی به‌شمار می‌رود.
لینک منبع: آیا ارزهای دیجیتال مانعی در برابر تورم هستند؟ +ویدئو
در آخر
به نظر می‌رسد که با وجود تمام مزایا و معایبی که برای پروتکل نیر عنوان می‌شود، ارزش سرمایه‌گذاری و توجه عموم را دارد. بنابراین، این پروتکل از بسترهایی است که در آینده شکوفاتر به کارش ادامه خواهد داد. شما چه فکر می‌کنید؟
