گرچه بسیاری از متخصصان و تحلیل گران معتقد هستند که امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) از امور مالی متمرکز (CeFi) پیشی می‌گیرد و در نهایت جایگزین آن می‌شود، اما هنوز برای اثبات چنین ادعایی زود است. در ادامه به شباهت و تفاوت امور مالی متمرکز و امور مالی غیر متمرکز می‌پردازیم. با فکت کوینز همراه باشید.
بررسی تفاوت امور مالی متمرکز و امور مالی غیر متمرکز
بیت کوین، جهان را با مجموعه جدیدی از برنامه‌های مالی مبتنی بر بلاکچین آشنا کرد. سیستم مالی متمرکز (Centralized Finance) پیش از ظهور بیت کوین وجود داشته است. به هر حال، روند جدیدی در قالب سیستم مالی غیر متمرکز (Decentralized Finance) در طول سال‌های گذشته و پس از ظهور بیت کوین توجه زیادی را به خود جلب کرده است.
امور مالی غیر متمرکز (DeFi) چیست؟
دیفای (DeFi) کوتاه شده عبارت Decentralized Finance و به معنای امور مالی غیر متمرکز است. در حقیقت، دیفای یک شکل مالی مبتنی بر بلاکچین است که برای ارائه خدمات به واسطه‌های مالی مرکزی متکی نیست. بلکه، از قراردادهای هوشمند روی بلاک چین‌ها برای برنامه‌ها و خدمات مالی استفاده میکند. قراردادهوشمند یک کد خودکار است که روی بلاکچین اجرا می‌شود و قابل تغییر نیست. تراکنش‌هایی که روی یک قرارداد هوشمند اجرا می‌شوند، توسط بلاکچین و بدون واسطه یا شخص ثالث پردازش می‌شوند.
مطلب مفید: دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟
برنامه و نرم افزارهای متعددی در دیفای (DeFi) وجود دارد. پلتفرم‌های دیفای، شرایط و امکاناتی را برای کاربران به وجود می آورند که از آن جمله می‌توان به سپرده گذاری و وام دادن وجوه و سرمایه‌های مالی، سوداگری در مورد تحرکات و نوسانات قیمتی با استفاده از ابزار مشتقات، ترید و … اشاره کرد. در حال حاضر، اپلیکیشن‌های دیفای عمدتاً حول حوزه‌هایی مثل وام‌دهی، استخرهای سپرده گذاری اشتراکی، صرافی‌های غیر متمرکز (DEX)، توکنیزه سازی و بازارهای پیش بینی هستند.
امور مالی متمرکز (CeFi) چیست؟
نهادهای متمرکز یا سیفای، ارائه دهنده خدمات مالی متمرکزی از قبیل صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال هستند. اکثر ارائه دهندگان خدمات CeFi تمایل دارند از مقرارت تعیین شده توسط مقامات محل فعالیت‌شان پیروی کنند. این مقررات، اجرای روش‌های احراز هویت (KYC) و قوانین ضد پولشویی (AML) را برای مؤسسات مالی متمرکز مثل؛ صرافی‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی اجباری میکند.
در اکوسیستم مالی متمرکز (CeFi)، شرکت‌ها و مؤسسات متمرکز، سرمایه و وجوه کاربر را در کیف پول‌های حضانتی خود ذخیره و نگهداری می‌کنند. این کیف پول‌های ارز دیجیتال، کلیدهای خصوصی کاربران را ذخیره می‌کنند و درعوض خدمات متنوعی را به کاربران ارائه می‌دهند. در حال حاضر، معاملات ارزهای دیجیتال یکی از رایج‌ترین خدمات ارائه شده در سیستم مالی متمرکز است. شرکت‌هایی که تحت گستره سیستم مالی متمرکز قرار می‌گیرند علاوه بر به فراهم آوردن شرایط و فرصت ترید، خدماتی مثل؛ استقراض، وام دهی، معاملات مارجین و … را نیز به کاربران خود ارائه می‌دهند.
مطلب مفید: معرفی بهترین صرافی های غیرمتمرکز؛ بررسی لیستی از DEX های برتر
دیفای در برابر خدمات مالی سنتی:
در مقایسه با خدمات مالی سنتی، دیفای دارای مزیت‌های متعددی است. مطمئناً پیاده سازی و اجرای یک محصول یا نرم افزار مالی با استفاده از قراردادهای هوشمند، پیچیدگی‌های کمتری دارد و امن‌تر است. به طور کلی، انقلابِ دیفای با سوق دادن محصولات مالی سنتی به سمت دنیای غیرمتمرکز و منبع باز، موجب تسهیل آزادی مالی در سراسر جهان می‌شود. به علاوه، واسطه‌ها را از میان برمی دارد، هزینه‌های کلی را کاهش می‌دهد و به طور قابل توجهی امنیت امور مالی را بهبود می‌بخشد.
CeFi در برابر DeFi: تفاوت امور مالی متمرکز و امور مالی غیر متمرکز
امور مالی متمرکز (CeFi) و امور مالی غیر متمرکز (DeFi) به لحاظ ارائه خدمات مالی، شباهت بسیاری با یکدیگر دارند. در هر حال، تفاوت امور مالی متمرکز و امور مالی غیر متمرکز (CeFi و DeFi) نیز قابل توجه است:
- تمرکز (Centralization)
در یک محیط مالی متمرکز، پلتفرم‌های معاملاتی یا صرافی‌ها تحت مالکیت یک نهاد یا غالباً یک شرکت هستند. این مراکز، خدماتمختلفی را به کاربرانشان ارائه می‌دهند تا فضای کریپتو برای مشتریان قابل دسترس تر باشد. صرافی‌های متمرکز مسئولیت همه چیز را بر عهده دارند؛ از ورود کاربران گرفته تا تنظیم قوانین پایه و سایر موارد. از سوی دیگر، نرم افزارهای دیفای یا غیر متمرکز، بر مبنای غیرمتمرکز کردن مالکیت و حرکت به سمت تحت مالکیت در آوردن جامعه طراحی شده است. همه اعضای یک برنامه غیر متمرکز می‌توانند در نحوه عملکرد آن دخیل باشند زیرا کد برنامه توسط اعضای همان جامعه اداره و نگهداری می‌شود.
- اجازه (Permission)
در امور مالی متمرکز، کاربران باید ثبت نام کنند و به قوانین احراز هویت (Know Your Customer) متعهد باشند. اجرای این مقررات، اغلب به دلیل جلوگیری از فعالیت‌های مجرمانه و رعایت مقررات رمزنگاری است. در دیفای یا امور مالی غیر متمرکز، کاربر برای استفاده از یک کیف پول کریپتویی غیر حضانتی مثل متامسک (Metamask Wallet)، برای ایجاد حساب ملزم به ثبت نام و ارائه اطلاعات یا احراز هویت نیست.
- اعتماد (Trust)
در امور مالی متمرکز، کاربر چاره ای جز اعتماد به صرافی و سایر نرم افزارهای متمرکز ندارد. اما در دیفای هرگز لازم نیست برای مبادله دارایی یا سواپ همتا به همتا یا هر گونه امور مالی دیگر، به کسی اعتماد کند.
مطلب مفید: کیف پول غیر حضانتی (non-custodial) چیست؟
جمع بندی
در پایان مقاله تفاوت امور مالی متمرکز و امور مالی غیر متمرکز باید گفت، گرچه CeFi و DeFi هر دو از نظر مفاهیم مشابه هستند اما رویکردهای متفاوتی دارند. برای هر دو مورد، آینده میان مدتی روشنی وجود دارد زیرا بحران‌های مالی، اهمیت دارایی و نگهداری سرمایه را روشن می‌سازد. همچنین، اهمیت راه حل‌های بلاکچین برای جلوگیری از دستکاری دولت‌ها در انواع خدمات مالی نیز برجسته تر می شود.
به اکوسیستم خدمات مالی متمرکز که در آن یک نهاد، سازمان یا سیستم مرکزی خدمات مالی به کاربران ارائه میکند، سیفای (CeFi) یا Centralized Finance می‌گویند.
به اکوسیستم مالی غیرمتمرکز که در آن پلتفرم‌های مالی به صورت غیرمتمرکز اداره می‌شوند و خدمات غیرمتمرکز مالی به کاربران ارائه می‌دهند، دیفای (DeFi) یا Dentralized Finance می‌گویند.
