ارزهای دیجیتال دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند. آنها نمی توانند به راحتی هک شوند یا مسدود شوند و هر کسی می تواند از آنها برای انتقال ارزش در سراسر جهان بدون دخالت شخص ثالث استفاده کند. برای اطمینان از پایداری این ویژگی ها، باید تراکنش های قابل توجهی انجام شود. از آنجا که بسیاری از نودها مسئول اجرای یک شبکه ارز دیجیتال هستند، توان موجود، محدود است؛ در نتیجه، تعداد تراکنش ها در ثانیه (TPS) که یک شبکه بلاک چین می تواند پردازش کند برای فناوری ای که قصد دارد توسط اکثر مردم پذیرفته شود، نسبتاً کم است.
برای غلبه بر محدودیت های ذاتی فناوری بلاک چین، تعدادی راه حل مقیاس پذیری برای افزایش تعداد تراکنش هایی که یک شبکه می تواند انجام دهد، پیشنهاد شده است. در این مقاله از مجموعه مقالات فکت کوینز به بررسی یکی از این راه حل های مقیاس پذیری، یعنی شبکه لایتنینگ بیت کوین می پردازیم.
شبکه لایتنینگ چیست؟
شبکه لایتنینگ (Lightning) شبکه ای است که در بالای بلاک چین قرار دارد تا تراکنش های سریع همتا به همتا را تسهیل کند. این قابلیت منحصر به بیت کوین نیست! ارزهای دیجیتال دیگری مانند لایت کوین (Litecoin) نیز این قابلیت را به پلتفرم خود اضافه کرده اند. شبکه لایتنینگ چیزی است که به آن راه حل خارج از زنجیره یا راه حل لایه دو گفته می شود. این مولفه به افراد امکان می دهد بدون نیاز به ثبت هر تراکنش در بلاک چین، ترید کنند.
شبکه لایتنینگ جدا از شبکه بیت کوین است؛ به عبارتی نودها و نرم افزارهای خاص خود را دارد، اما با این وجود با زنجیره اصلی ارتباط برقرار می کند. برای ورود یا خروج از شبکه لایتنینگ، باید تراکنش های خاصی را در بلاک چین ایجاد کنید. آنچه در واقع با اولین تراکنش خود انجام می دهید ایجاد نوعی قرارداد هوشمند با کاربر دیگر است؛ به قرارداد هوشمندی به عنوان یک دفتر خصوصی با کاربر دیگر، فکر کنید؛ شما می توانید تریدهای زیادی را در این دفتر ثبت کنید.
آنها فقط برای شما و طرف مقابل شما قابل مشاهده هستند، اما به دلیل برخی از ویژگی های خاص تنظیمات، هیچ یک از شما نمی توانید تقلب کنید. همانطور که از معنای کلمه لایتنینگ (صاعقه) پیداست، تراکنش های لایتنینگ به سرعت در حال انجام هستند. هیچ تأیید بلاکی در صف انتظار باقی نمی ماند؛ پرداخت ها می توانند به همان سرعتی که اتصال اینترنت شما اجازه می دهد، انجام شوند.
چرا شبکه لایتنینگ ضروری است؟
به نظر می رسد شبکه لایتنینگ، یا به اختصار LN، منطقی ترین روش برای مقیاس گذاری بلاک چین بیت کوین است. هماهنگ سازی تغییرات در چنین اکوسیستم وسیعی دشوار است؛ مثلا ریسک ایجاد هارد فورک و اشکالات احتمالی فاجعه بار وجود دارد. از آنجایی که مقادیر زیادی در این شبکه استیک شده اند، آزمون و خطا بسیار خطرناک است. وقتی این آزمایش را از بلاک چین اصلی دور کنید، انعطاف پذیری بیشتری خواهید داشت.
اگر مشکلی پیش بیاید، هیچ تاثیری بر شبکه واقعی بیت کوین نخواهد داشت. راه حل لایه دو هیچ یک از مفروضات امنیتی را که پروتکل برای بیش از 10 سال حفظ کرده است، تضعیف نمی کند. هیچ الزامی برای تغییر روش قدیمی انجام کارها نیز وجود ندارد. تراکنش های درون زنجیره ای همچنان برای کاربران نهایی به طور عادی کار می کنند، اما در حال حاضر آنها می توانند تراکنش های خارج از زنجیره را نیز انجام دهند.
مطلب مفید: ماشین حساب ارز دیجیتال
مزایای شبکه لایتنینگ
استفاده از شبکه لایتنینگ مزایای متعددی دارد. در زیر برخی از اصلی ترین آنها را بررسی می کنیم.
مقیاس پذیری
بلاک های بیت کوین تقریباً هر ده دقیقه ایجاد می شوند و هرکدام حاوی تعداد زیادی تراکنش هستند. فضای بلاک یک منبع کمیاب است، بنابراین بین کاربران حالتی از رقابت پیش می آید. ماینرها قبل از هر چیز به دریافت سود اهمیت می دهند، بنابراین ابتدا تراکنش های با کارمزدهای بالاتر را انجام می دهند. وقتی تعداد زیادی از کاربران سعی در ارسال همزمانِ وجوه نداشته باشند، مشکلی پیش نمی آید؛
می توانید کارمزد کمی تعیین کنید و احتمالاً بدون دردسر تراکنش در بلاک گنجانده می شود. اما وقتی صف کاربران برای ارسال وجوه شلوغ می شود، کارمزد متوسط ممکن است به میزان قابل توجهی افزایش یابد. یک نمونه مهم در این زمینه اوج بازار گاوی سال 2017 است، زمانی که کارمزد تراکنش از 50 دلار هم فراتر رفت.
مطلب مفید: روانشناسی بازار چیست؟سال 2017 نمونه بارزی از تأثیر روانشناسی بازار بر قیمتها
کارمزد تراکنش بیت کوین
کارمزد تراکنش برای تراکنش هایی که بیت کوین را با ارزشی معادل هزاران دلار انتقال می دهند، ناچیز به نظر می رسد، اما برای پرداخت های کوچکتر، چنین نیست. چه کسی می خواهد برای دریافت یک قهوه 3 دلاری، کارمزد 5 دلاری پرداخت کند؟! درست است که با استفاده از شبکه لایتنینگ بیت کوین دو کارمزد پرداخت می کنید؛ یکی برای باز کردن کانال پرداخت و دیگری برای بستن آن. اما شما و طرف مقابلتان می توانید هزاران تراکنش را به صورت رایگان پس از باز شدن کانال انجام دهید. پس از اتمام کار، باید وضعیت نهایی را در بلاک چین منتشر کنید.
در ابعادی بزرگتر، اگر تعداد بیشتری از کاربران به راه‌حل‌های خارج از زنجیره (off-chain solutions) مانند شبکه لایتنینگ تکیه کنند، از فضای بلاک، به شکلی کارآمدتر استفاده میشود. نقل و انتقالات کم ارزش و مکرر را می توان در کانال های پرداخت انجام داد، در حالی که فضای بلاک برای تراکنش های بزرگتر و باز کردن/بستن کانال استفاده می شود. این امر سیستم را برای یک پایگاه کاربری بسیار گسترده‌تر در دسترس قرار می‌دهد و باعث میشود در دراز مدت مقیاس‌پذیر شود.
مطلب مفید: اصطلاحات رایج در بازار کریپتو کارنسی
پرداخت های خرد
حداقل مقدار بیت کوینی که می توانید در یک تراکنش ارسال کنید تقریباً معادل 0.00000546 BTC است. این مقدار کمی است، اما شبکه لایتنینگ به شما اجازه می‌دهد تا محدودیت‌ها را برای تراکنش کوچک‌ترین واحد موجود افزایش دهید و در کمترین حالت ممکن 0.00000001 BTC یا یک ساتوشی ارسال کنید. لایتنینگ برای پرداخت های خرد بسیار جذاب تر است.
کارمزد تراکنش های معمولی، ارسال مبالغ ناچیز در زنجیره اصلی رادر عمل غیر ممکن می کند. با این حال، در داخل یک کانال، شما می توانید کسری از بیت کوین را به صورت رایگان ارسال کنید! همانطور که می دانید پرداخت های خرد در موقعیت های بسیاری مورد استفاده قرار می گیرند، از این رو این ویژگی بسیار کارآمد است.
حریم خصوصی
مزیت ثانویه شبکه لایتنینگ بیت کوین این است که می تواند درجه محرمانه بودن بالایی را به کاربران ارائه دهد. هیچ لزومی ندارد که کاربران کانال هایشان را به شبکه وسیع تر نشان دهند. درست است که ممکن است بتوانید به بلاک چین نگاه کنید و بگویید این تراکنش یک کانال را باز کرده است، اما لزوما نمی توانید بگویید که در داخل آن چه می گذرد. اگر شرکت‌کنندگان تصمیم بگیرند کانال خود را خصوصی کنند، فقط خودشان می‌دانند که چه تراکنش‌هایی در حال انجام است.
به این مثال توجه کنید: اگر آلیس کانالی با باب داشته باشد و باب کانالی با کارول داشته باشد، آلیس و کارول می توانند پرداخت ها را از طریق کانال باب برای یکدیگر ارسال کنند. اگر دن به کارول متصل باشد، آلیس می تواند برای او پول بفرستد. ببینید چقدر این شبکه گسترده است و چطور کانال های پرداختی به هم تنیده و متصل هستند. جالب است بدانید که در چنین تنظیماتی، به محض بسته شدن کانال دیگر نمیتوانید مقصد تراکنش آلیس را پیگیری کنید و متوجه بشوید برای چه کسی ارسال شده است.
شبکه لایتنینگ
معایب شبکه لایتنینگ
اگر ثابت شود که شبکه لایتنینگ بیت کوین راه حلی برای تمام مشکلات مقیاس پذیری بیت کوین است، فوق العاده خواهد بود. اما متأسفانه این فناوری هنوز کاستی های خاص خود را دارد که ممکن است مانع از این اتفاق شود. در ادامه به بررسی محدودیت های شبکه لایتنینگ می پردازیم.
قابلیت استفاده
بیت کوین ساده ترین سیستم برای مبتدیان نیست؛ ممکن است برای آشنایی با آدرس ها، تراکنش ها و غیره گیج کننده باشند. اما کیف پول ارز دیجیتال می‌تواند راه حلی برای این موارد پیچیده باشد و همه این موارد را به یک فرایند ساده تبدیل کند تا به کاربران چیزی شبیه به خدمات سیستم‌های پرداخت فعلی ارائه بدهد. می‌توانید به شخصی بگویید که یک کیف پول تلفن هوشمند را دانلود کند، برای او کوین بفرستید، و … تمام!
در حال حاضر، با شبکه لایتنینگ چنین کاری امکان پذیر نیست. وقتی صحبت از برنامه‌های گوشی‌های هوشمند میشود، گزینه‌ها محدوداند؛ به طور کلی، نودهای لایتنینگ برای اینکه کاملاً قابل استفاده باشند نیاز به دسترسی به نود بیت‌کوین دارند. کاربران باید قبل از پرداخت، کانال باز کنند و این کار می‌تواند یک فرآیند زمان‌بر باشد؛ زمانی که یک تازه‌وارد باید صرف کند تا با مفاهیمی مانند ظرفیت ورودی/خروجی (inbound/outbound capacity) آشنا شود، طاقت‌فرساست. با این حال، به طور مداوم بهبودهایی برای کاهش موانع ورود و ارائه تجربه کارآمدتر به کاربران انجام می شود.
لیکوییدیتی یا نقدینگی
یکی از بزرگترین انتقادات به شبکه لایتنینگ بیت کوین این است که توانایی شما در انجام تراکنش ها را محدود می کند. شما نمی توانید بیش از آنچه در یک کانال قفل کرده اید خرج کنید. از طرف دیگر، می توانید منتظر بمانید تا کسی به شما پول پرداخت کند، اما این اصلا ایده آل نیست! مثال قبلی یعنی آلیس کارول فرانک را در نظر بگیرید.
اگر آلیس و کارول دارای ظرفیت 5 BTC در کانال خود باشند، اما کارول و فرانک فقط ظرفیت 1 BTC داشته باشد، آلیس هرگز نمی تواند بیش از 1 BTC ارسال کند. این اتفاق می تواند مقدار وجوهی را که می تواند از طریق کانال های لایتنینگ (LN) منتقل شود به شدت محدود کند و در نتیجه بر قابلیت استفاده، تأثیر منفی می گذارد.
هاب های متمرکز (Centralized hubs)
به دلیل موضوعی که در قسمت قبل به آن اشاره شد، این نگرانی وجود دارد که این شبکه ایجاد هاب های متمرکز بزرگ را تسهیل کند. یعنی واحدهای بزرگ و دارای ارتباط شدید با نقدینگی زیاد که هرگونه پرداخت قابل توجهی باید از طریق برخی از این واحدها انجام شود. بدیهیست که این وضعیت مطلوب نخواهد بود. این اتفاق سیستم را تضعیف می کند، زیرا این واحدها به صورت آفلاین به طور عمده روابط بین همتاها را مختل می کنند.
مطلب مفید: استیبل کوین (Stablecoin) چیست؟ استیبل کوین ها چه فایده ای دارند؟
وضعیت فعلی شبکه Lightning
از آوریل 2020، شبکه لایتنینگ سالم به نظر می رسد؛ دارای بیش از 12000 نود آنلاین، بیش از 30.000 کانال فعال و کمی بیش از 920 BTC است. تعداد انگشت شماری از پیاده سازی های مختلف نود وجود دارد که این موارد برخی از محبوب ترین ها هستند:
- c-lightning Blockstream
- Lightning Labs
- Lightning Network Daemon
- ACINQ’s Eclair
برای کاربرانی که از نظر فنی تمایل کمی به کار با شبکه لایتنینگ دارند، بسیاری از شرکت ها نودهای plug-and-play را ارائه می دهند. تنها کاری که باید در رابطه با آنها انجام دهید این است که دستگاه را روشن کنید و پس از آن، آماده شروع به کار با شبکه لایتنینگ هستید!
سخن آخر
شبکه لایتنینگ بیت کوین از زمان راه اندازی شبکه اصلی خود در سال 2018، علی رغم اینکه بسیاری معتقدند هنوز در مرحله بتا است، رشد چشمگیری داشته است. هنوز برخی موانع برای استفاده از این شبکه وجود دارد که باید بر آنها غلبه کرد، چرا که در حال حاضر برای کارکردن با یک نود لایتنینگ به درجه قابل قبولی از مهارت فنی نیاز است. اما با توجه به میزان توسعه های در حال وقوع، ممکن است موانع به مرور کاهش یابد. اگر مشکلات حل شوند، شبکه لایتنینگ می تواند به بخشی جدایی ناپذیر از اکوسیستم بیت کوین تبدیل شود و مقیاس پذیری و سرعت تراکنش ها را تا حد زیادی افزایش دهد. سوالات و نظرات خود را در این زمینه با ما به اشتراک بگذارید.
