شبکه چند ضلعی ماتیک و هر آنچه که باید درباره آن بدانید

اکوسیستم پالیگان در 20 ژوئیه 2022 از جدیدترین راه‌حل مقیاس پذیری افزوده شده خود با نام شبکه چند ضلعی ماتیک رونمایی کرد. این محصول جدید، اولین قرارداد هوشمند zk-rollup منبع باز است که به طور بومی با EVM قابلیت همکاری دارد. در این مطلب، به ویژگی‌های نسخه جدید و فرصت‌هایی که برای مقیاس بندی اتریوم و پیشرفت وب 3 باز می‌کند خواهیم پرداخت.

فکت کوینز به تمام اطلاعات منتشر شده در مورد آخرین راه‌حل پالیگان برای مقیاس بندی اتریوم و اینکه چرا برای وب 3 بسیار مهم است، خواهد پرداخت.

شبکه جدید ماتیک

zkEVM مخفف عبارت «ماشین مجازی اتریوم با دانش صفر» یک پروتکل مقیاس پذیری لایه دوم بر روی اتریوم و شبکه جدید ماتیک است. پس می‌توان گفت که این ماشین مجازی طراحی شده است تا عملیات برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) اتریوم را سریع‌تر و ارزان‌تر کند. آن هم بدون اینکه تمرکز و امنیت کل شبکه به خطر بیفتد.

شبکه جدید بلاکچین پالیگان در حالی ارائه شده است که راه‌حل‌های لایه دوم از سال 2018 به این سو کمک فراوانی برای مقیاس پذیری اتریوم بوده‌اند. اما zkEVM برای تغییر روایت در L2 ها راه‌اندازی می‌شود. zkEVM از قراردادهای هوشمند اتریوم (ETH) بدون تغییر پشتیبانی می‌کند، یعنی نیازی به تغییر کد قبل از انتقال از لایه 1 به لایه 2 نیست.

اهمیت شبکه چندضلعی ماتیک

شبکه چند ضلعی ماتیک (zkEVM) همه کدهای عملیاتی اتریوم را نصب می‌کند. بنابراین، هر ابزاری از اتریوم اصلی می‌تواند در zkEVM پیاده‌سازی شود. استفاده از این داده‌های زنجیره‌ای به کاربران امکان می‌دهد تا 90 درصد در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند. zkEVM از روز اول عرضه خود منبع باز و دارای پروانه ام‌آی‌تی می‌باشد. یعنی هر توسعه‌دهنده وب 3 می‌تواند روی این شبکه آزمایش کرده و آن را بررسی کند.

تکنیک‌های پیشرفته دانش صفر شبکه ماتیک بازگشت مقیاس پذیری فوق‌العاده‌ای را تضمین می‌کند و برای بهینه سازی هزینه‌ها یکپارچه شده است. با معرفی zkEVM، شبکه ماتیک پالیگان، جایگاه خود را به عنوان پیشرفته‌ترین تیم سازنده در اکوسیستم L2s اتریوم تقویت خواهد کرد.

راه‌حل لایه 2 (L2s) چیست و چرا اتریوم به آن‌ها نیاز دارد؟

راه‌حل‌های لایه 2 (همچنین راه‌حل‌های لایه دوم یا L2) پروتکل‌های بلاکچین هستند که بر روی شبکه اصلی اتریوم ساخته شده‌اند. از آنجایی که اتریوم خود پهنای باند پایینی دارد، تنها می‌تواند ۱۵ تراکنش در ثانیه را پردازش کند. این مقدار برای برنامه‌های غیرمتمرکز مدرن بسیار کند و ناکارآمد خواهد بود.

به این ترتیب، توسعه‌دهندگان تصمیم گرفتند سیستم‌هایی را ایجاد کنند که برای کاهش فشار تراکنش روی شبکه اصلی اتریوم طراحی شده بودند. به عبارت ساده‌تر، این راه‌حل‌های لایه دوم تا حدی محاسبات را خارج از زنجیره پردازش کرده و سپس نتایج را به اتریوم ارسال می‌کنند.

لایه 1 نیز که درواقع خود اتریوم است، این نتایج را تأیید می‌کند و آن‌ها را در بلوک‌های جدید قرار می‌دهد. از زمان آغاز به کار اولین راه‌حل لایه دوم اتریوم با نام شبکه رایدن (Rayden)، دیگر تیم‌ها نیز نسخه خود را برای طرح‌های مقیاس بندی منتشر کردند.

شبکه رایدن درست مثل لایتنینگ بیت کوین از کانال‌های پرداخت استفاده می‌کرد. این شبکه تا سال 2022 و عرضه شبکه چند ضلعی ماتیک از نظر بهره‌وری منابع، سرعت و کاهش هزینه تراکنش چشمگیرترین تکنیک راه‌حل دوم اتریوم به شمار می‌رفت.

رول آپ ها و اثبات دانش صفر

رول آپ های دانش صفر یا zk-rollups را باید دسته‌ای از راه‌حل‌های لایه دوم در نظر گرفت که برای پیشبرد توان عملیاتی شبکه اصلی اتریوم طراحی شده‌اند. Zk-rollups چند تراکنش اتریوم را قبل از ارسال داده‌ها به شبکه اصلی اتریوم به صورت دسته‌ای جمع می‌کنند.

شبکه پالیگان نیز از نظر فنی، یک زنجیره zk-rollup یا یک پروتکل خارج از زنجیره است که خارج از شبکه اصلی اتریوم عمل می‌کند. اما از قراردادهای هوشمند اتریوم روی زنجیره استفاده می‌کند. این قرارداد هوشمند تمام نقل و انتقالات را به همراه یک تراکنش L2 تجزیه و تأیید می‌کند.

اثبات دانش صفر یا Zk-proof نیز یکی دیگر از مفاهیم مهم معماری L2 یا راه‌حل لایه دوم است. اثبات دانش صفر به این معنی است که شواهد رمزنگاری به هر دو طرف (L1 و L2) اجازه می‌دهد تا صحت یک تراکنش را بدون افشای جزئیات آن اثبات کنند. رول آپ های دانش صفر برای تأیید صحت انتقال‌های خارج از زنجیره بدون نیاز به اجرای مجدد تراکنش‌ها در شبکه اصلی اتریوم (ETH) استفاده می‌شود.

شبکه چند ضلعی ماتیک چیست؟

شبکه جدید پالیگان با عنوان شبکه ماتیک (Matic) در اکتبر سال 2017 راه‌اندازی شد. این پروژه توسط کهنه سربازان اتریوم با نام‌های جینت کانانی (Jaynti Kanani)، ساندیپ نیلوال (Sandeep Nailwal)، آنوراگ آرجون (Anurag Arjun) و میهایلو بیلیچ (Mihailo Bjelic) اداره می‌شود.

این شبکه در ابتدا، به عنوان یک راه‌حل لایه دوم مبتنی بر پلاسما در بالای شبکه اتریوم معرفی شد. پلاسما به عنوان یک کلاس از راه‌حل‌های اثبات سهام برای مقیاس بندی اتریوم به شمار می‌رود. مکانیسم‌های ماتیک بر خلاف رول آپ ها، بخش‌هایی از تراکنش‌ها را به صورت فشرده و دوره‌ای به لایه 1 اتریوم ارسال می‌کنند.

شبکه ماتیک پالیگان در سال 2019 و عرضه اولیه خود (ICO) توانست 5.6 میلیون دلار جمع‌آوری کند. یک سال بعد، پروژه ماتیک تصمیم گرفت از اتریوم به بلاکچین خود یعنی پالیگان که از نظر فنی زنجیره جانبی اتریوم است، مهاجرت کند. در سال 2021، این پروژه به شبکه پالیگان تغییر نام داد و یک اکوسیستم کامل از راه‌حل‌های L2 را برای اتریوم معرفی کرد.

در حال حاضر، پالیگان یک بلاکچین اثبات سهام است که تراکنش‌های ماتیک، dApp‌ های مبتنی بر پالیگان و زنجیره‌های فرعی هدفمند آن را مدیریت می‌کند. همچنین، مجموعه‌ای با تمرکز بر حریم خصوصی با نام پالیگان نایتفال (Polygon Nightfall) دارد که در نسخه بتا آن عرضه می‌شود. آخرین اما نه کم اهمیت‌ترین رول آپ های این اکوسیستم نیز- Avail، Zero، Miden و اخیراً zkEVM یا شبکه چند ضلعی ماتیک هستند.

ویژگی‌های شبکه چند ضلعی ماتیک با عنوان zkEVM

شبکه zkEVM یک طرح جمع‌بندی جدید است که توسط مهندسین شبکه ماتیک پالیگان توسعه یافته است. این شبکه آماده است تا تجربه کاربری توسعه‌دهندگان متمرکز شده برای ساخت دی اپ ها (dApps) و راه‌حل‌های لایه دوم اتریوم را ساده کند. در ادامه به ویژگی‌های اصلی این شبکه چند ضلعی اشاره خواهیم کرد.

1. مبانی

شبکه zkEVM که در 20 ژوئیه 2022 معرفی شد، آخرین افزوده شده به راه‌حل‌های افزایش مقیاس پذیری لایه دوم شبکه ماتیک پالیگان است. zkEVM خود را به عنوان اولین مجموعه مبتنی بر دانش صفر (ZK) و سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) معرفی می‌کند. این پروژه 360 درجه منبع باز است. یعنی از همان روزهای اول عرضه آن، هر علاقه‌مند به اتریوم می‌تواند از پایگاه کد آن استفاده، حسابرسی و فورک کند.

شبکه چند ضلعی ماتیک (zkEVM) بر روی دستیابی به امنیت و تمرکززدایی در سطح اتریوم متمرکز شده است و توان عملیاتی، عملکرد و کارایی منابع آن را به شدت افزایش می‌دهد. zkEVM از Plonky2، یک فناوری پیشرفته مقیاس بندی مبتنی بر دانش صفر (zk) استفاده می‌کند.

فناوری پیشرفته مقیاس بندی Plonky2 اثبات‌های بسیار سبکی می‌سازد و تأیید تراکنش‌های SNARKS یا اثبات غیر تعاملی دانش صفر را تسهیل می‌کند. این امر به کاربران اجازه می‌دهد تا اثبات‌ها را با سرعت بیشتر 100 برابری تأیید کنند.

zkEVM علاوه بر بهبود زمان تولید اثبات، فرصت‌هایی باورنکردنی را برای تراکنش‌های ارزان‌قیمت ایجاد می‌کند. ساخت و اجرای هر دی اپ (dApp) در ماشین مجازی اتریوم با دانش صفر (zkEVM) بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر از سایر رقبای مبتنی بر اتریوم خواهد بود.

2. سازگاری کامل با اتریوم

اما سازگاری 100 درصدی zkEVM با زنجیره هوشمند اتریوم را می‌توان چشمگیرترین ویژگی مخفی این محصول جدید دانست. توسعه‌دهندگان به معنای واقعی کلمه می‌توانند از همان ابزارهای مورد استفاده در هنگام ساخت برنامه‌های زنجیره‌ای برای شبکه اصلی اتریوم (ETH) استفاده کنند.

توسعه‌دهندگان می‌توانند قرارداد هوشمند اتریوم را بدون تغییر حتی یک خط کد روی شبکه zkEVM نیز اجرا کنند. همه ابزارهای اتریوم را می‌توان به طور یکپارچه در دی اپ های مبتنی بر zkEVM ادغام کرد. شبکه چند ضلعی ماتیک از همه کدهای عملیاتی اتریوم پشتیبانی می‌کند. بنابراین، امنیت به اثبات رسیده و حاصل از نبرد اتریوم با هکرها را به ارث می‌برد.

معادل بودن با ماشین مجازی اتریوم (EVM) به این معنی است که هر قرارداد هوشمند یا ابزار توسعه‌دهنده مورد استفاده در اتریوم، می‌تواند در zkEVM پالیگان نیز استفاده شود. استفاده از این شبکه جدید درست مانند استفاده از اتریوم خواهد بود. اما با قدرت مقیاس‌پذیری پیشگامانه فناوری دانش صفر (ZK) نیز همراه است.

3. بهره‌وری بی نظیر از منابع

شبکه چند ضلعی zkEVM علاوه بر سازگاری کامل با ماشین مجازی اتریوم (EVM)، از معماری مقاومت در برابر سانسور اجباری نیز بهره می‌برد. همچنین به صورت پیش‌فرض از طراحی برنامه‌های غیرمتمرکز نیز حمایت می‌کند. شبکه zkEVM یک پردازنده ماشین مجازی اتریوم قابل ارتقا با زبان اسمبلی دانش صفر جدید هم دارد تا در لبه نوآوری‌های مربوط به حوزه وب 3 (Web3) باقی بماند.

شبکه چند ضلعی ماتیک از نظر فنی، سریع‌ترین طراحی دانش صفر را در فضای وب 3 (پیش از این متعلق به پروتکل Mir) به خود اختصاص می‌دهد. راه‌حل لایه دوم zkEVM برای محاسبات کارآمدتر خود به حداقل‌ترین منابع ممکن از لایه اول اتریوم نیاز خواهد داشت. این امر به بهره‌وری بی نظیر از منابع منجر خواهد شد.

جدول زمانی انتشار zkEVM

پس از اعلام رسمی انتشار zkEVM پالیگان در ژوئیه 2022 و تبدیل آن به منبع باز مبتنی بر کد، مهندسان شبکه ماتیک پالیگان در حال آماده شدن برای عرضه نسخه آزمایشی عمومی خود هستند. به این ترتیب، یک شبکه آزمایشی عمومی از این محصول می‌تواند در سه ماهه سوم سال 2022 فعال شود. انتشار نسخه اصلی این پروتکل تغییردهنده بازی به طور آزمایشی و برای اوایل سال 2023 برنامه‌ریزی شده است.

جمع‌بندی

پالیگان با عرضه شبکه چند ضلعی ماتیک zkEVM توانسته است تا یک اکوسیستم پیشرو در ابزارهای مقیاس بندی اتریوم رونمایی کند. این شبکه قرار است کاملاً معادل اتریوم باشد زیرا از تمام قراردادهای هوشمند اتریوم و ابزارهای توسعه آن پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، کارمزدهای بسیار کم و تأخیر تقریباً صفر را با امنیت آزمایش شده شبکه اصلی اتریوم ترکیب می‌کند.