فعالیت در حوزۀ ارز دیجیتال در تمام کشورها آزاد نیست و برخی به دلیل مقررات داخلیشان یا موضوعات دیگر استفاده از آن را مجاز نمیدانند. برخی هم در این زمینه محدودیتهایی ایجاد کردهاند. بدیهی است که اگر میخواهید در این حوزه فعالیت کنید، باید با کشورهایی که آن را مجاز میدانند یا محدودش میکنند آشنا باشید. در این مقالۀ شرکت فکت کوینز در مورد کشورهایی که ارز دیجیتال را به رسمیت شناختهاند و آنهایی که غیرمجازش میدانند بحث کردهایم. با ما همراه باشید.
ارز دیجیتال از همان زمان وجودش موضوعی بحثبرانگیز بوده است. افراد بسیاری به دلایلی مانند پرنوسان بودن، تأثیرش بر محیطزیست و موارد دیگر بر آن خرده گرفتهاند. بهعلاوه، برترین اقتصادهای جهان آن را «طرح پانزی» (Ponzi scheme) مینامند.
* [طرح پانزی یکی از روشهای کلاهبرداری است که در آن یک کلاهبردار که به او طراح پانزی گفته میشود، به افراد ناآگاه وعدههایی فریبنده میدهد. مثلاً پولهایشان را در اختیار او قرار دهند تا با پول کار کرده و سودهای نجومی و تضمینی به آنها پرداخت کند. مانند شرکتهای هرمی].
چند مورد از کشورهایی که ارز دیجیتال را به رسمیت شناختهاند یا آن را غیرقانونی میدانند
درهرحال، برخی کشورها مانند السالوادور همچنان به قدرت تمرکززدایی ارزهای دیجیتال اعتقاد دارند. این امر در سپتامبر ۲۰۲۱ بیتکوین را به یک پول رایج قانونی تبدیل کرد و پس از آن، جمهوری آفریقای مرکزی هم در آوریل امسال چنین کاری کرد. وضعیت قانونی ارزهای دیجیتال از کشوری تا کشور دیگر متفاوت است. در این قسمت فهرستی از کشورهایی که ارز دیجیتال را به رسمیت شناختهاند یا آن را غیرقانونی میدانند یا محدود میکنند، ارائه کردهایم.
الجزایر
این کشور در سال ۲۰۱۸ یک قانون مالی را تصویب کرد که تمام تراکنشهای ارز دیجیتال را غیرقانونی کرد. این قانون نگهداری و معاملۀ هرگونه دارایی دیجیتال را شامل میشود. هرگونه تخطی از این قانون جرم بوده و مجازاتهایی را در پی خواهد داشت.
بولیوی
دولت بولیوی در سال ۲۰۱۴ ارز دیجیتال را غیرقانونی اعلام کرد. بانک مرکزی بولیوی قطعنامهای را تصویب کرد که ارزهای دیجیتال را ممنوع میدانست، به جز موارد خروج نقدینگی [خروج نقدینگی توسط پروژهها و فرار با سرمایۀ کاربران] و کلاهبرداری (scams) که برای سرمایهگذاران هزینۀ بسیاری داشت. به عقیدۀ دولت بولیوی، نباید به ارز دیجیتال بهعنوان سرمایهگذاری اعتماد کرد.
مطلب مفید: میانمار رسماً تتر را به رسمیت شناخت
چین
برخلاف تصور عدۀ زیادی از افراد، چین جزو کشورهایی که ارز دیجیتال را به رسمیت شناختهاند قرار ندارد! بانک مرکزی این کشور در سپتامبر ۲۰۲۱ تمام تراکنشهای مربوط به ارزهای دیجیتال را غیرقانونی اعلام کرده و یک ممنوعیت کلی در این حوزه وضع کرد. این امر عزم جدی این کشور برای سرکوب صنعت ارز دیجیتال را نشان میدهد.
تمام ارزهای دیجیتال از جمله بیتکوین و تتر (Tether) جزو ارزهای فیات نیستند و نمیتوان آنها را در بازار به جریان انداخت. بانک جمهوری خلق چین در بیانیهای در وبسایت خود اعلام کرده است که «تمام تراکنشهای مربوط به ارز دیجیتال از جمله سرویسهای ارائه شده از سوی صرافیهای خارجی تا صرافیهای داخلی، فعالیتهایِ مالیِ مخالفِ مقررات محسوب میشوند».
کشورهایی که ارز دیجیتال را به رسمیت شناختهاند : کوبا
کوبا آخرین کشوری است که ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین را مجاز دانسته و قانونمند میکند.
مصر
مصر ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین را بر اساس قانون اسلام ممنوع میداند. دارالافتاء این کشور که شورای اصلی اسلامی این کشور است، در سال ۲۰۱۸ یک حکم اسلامی صادر کرد. این کشور در سپتامبر ۲۰۲۰، قوانین بانکی را تشدید کرد تا از تجارت یا تبلیغ ارزهای دیجیتال بدون مجوز بانک مرکزی جلوگیری کند.
اتحادیۀ اروپا
اتحادیۀ اروپا استفاده از ارزهای دیجیتال را قانونی یا غیرقانونی نمیداند. این اتحادیه، بیتکوین و سایر داراییهای دیجیتال را بهعنوان «داراییهای کریپتو» به رسمیت شناخته است.
در این میان، قانونگذاران این اتحادیه قوانین مربوط به انتقال ارزهای دیجیتال را به دلیل افزایش استفاده از داراییهای کریپتو در پولشویی سختگیرانهتر کردهاند. به نقل از رویترز (Reuters)، لایحۀ جدید شرکتهای ارزهای دیجیتال مانند صرافیهای فعال در سراسر اتحادیه اروپا را ملزم میکند تا اطلاعات مربوط به تمام کاربران دخیل در هر نقل و انتقالی را به دست آورند، نگه دارند و ارسال کنند.
هدف از این لوایح افزایش الزامات ضد پولشویی (AML) است. این قانون در حال حاضر در فضای پرداخت متعارف اجرا شدنی است. چنین کاری صرافیهای ارز دیجیتال را ملزم میکند که در صورت انجام هر تراکنش بالاتر از ۱۰۰۰ یورو (۱۱۰۰ دلار) به مسئولان مربوط گزارش دهند.
اندونزی
اندونزی نیز در میان کشورهایی که ارز دیجیتال را به رسمیت شناختهاند قرار ندارد. بانک مرکزی این کشور در سال ۲۰۱۸ مقررات جدیدی وضع کرد که استفاده از ارزهای دیجیتال از جمله بیتکوین بهعنوان ابزاری برای پرداخت را ممنوع میکند.
ایران
صنعت ارزهای دیجیتال در ایران قانونمند نیست. بانک مرکزی ایران (CBI) در آوریل ۲۰۲۱ به بانکها و صرافیهای داخلی اجازه داد تا از ارزهای دیجیتال استخراج شده در داخل کشور و مجاز برای پرداخت هزینۀ واردات به کشور تحریم شده استفاده کنند.
در این کشور یک رابطۀ قوی «توأم با عشق و تنفر» در مورد ارزهای دیجیتال وجود دارد. برخی شهرهای این کشور به دلیل فعالیت بیش از حد استخراج ارز دیجیتال با خاموشیهای ناخواسته مواجه شدند. به همین دلیل، دولت فرایند استخراج ارزهای دیجیتال را که انرژی زیادی مصرف میکنند، مانند بیتکوین را به مدت چهار ماه ممنوع کرد.
شایان تذکر است که به نقل از شرکت تحلیل بلاکچین یعنی Elliptic، در حدود ۴٫۵ درصد بیتکوین جهان در ایران استخراج میشود.
هند
دولت این کشور هنوز لایحۀ ارز دیجیتال و مقررات ارز دیجیتال رسمی ۲۰۲۱ را ارائه نکرده است. هدف از این لایحه ممنوع کردن تمام ارزهای دیجیتال خصوصی در هند است. بااینحال، در این سند آمده است: «در برخی موارد خاص، تبلیغ فناوری زیربنایی ارزهای دیجیتال و کاربردهای آن مجاز است».
هند برای سرمایهگذاران ارز دیجیتال 30 درصد مالیات و ۱ درصد TDS هم برای هر معاملهگر ارز دیجیتال وضع کرده است. در حال حاضر، هند رمزارزها را قانونمند نکرده است، اما آن را نیز قانونی نخواهد کرد. هند را هم نمیتوانیم در جدول کشورهایی که ارز دیجیتال را به رسمیت شناختهاند وارد کنیم.
آجِی ست (Ajay Seth)، وزیر امور اقتصادی هند گفت که این کشور مقالۀ مشاورۀ خود در مورد ارزهای دیجیتال را «نسبتاً آماده» کرده و با ذینفعان داخلی و نهادی از جمله بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول مشورت کرده است.
مطلب مفید: کشورهای طرفدار بیت کوین : ۷ کشور برتر برای سرمایهگذاری (بدون مالیات)
کشورهایی که ارز دیجیتال را به رسمیت شناختهاند : روسیه
بانک مرکزی روسیه در ژانویۀ ۲۰۲۲، با اشاره به تهدیدات ارزهای دیجیتال برای ثبات مالی، رفاه شهروندان و حاکمیت سیاست پولی آن، پیشنهاد کرد که استفاده و استخراج آنها در خاک روسیه ممنوع شود.
این جدیدترین اقدام در زمینۀ سختگیری بیشتر جهانی برای ارزهای دیجیتال است. زیرا دولتها از آسیا گرفته تا آمریکا نگران هستند که ارزهای دیجیتالی که به طور خصوصی اداره میشوند و نوسان بسیار زیادی دارند، میتوانند کنترل نظامهای مالی و پولی آنها را تضعیف کنند. با این اوصاف فعلاً میتوانیم روسیه را در زمرۀ کشورهایی که ارز دیجیتال را به رسمیت شناختهاند بگنجانیم.
روسیه سالهاست که با ارزهای دیجیتال مخالف است و استدلالش این است که از آنها میتوان در پولشویی یا تأمین مالی تروریسم استفاده کرد. شرکت تحلیل بلاکچین Elliptic اعلام کرده است که دولت روسیه از ارز دیجیتال برای دور زدن تحریمهای اِعمال شده از سوی آمریکا و متحدانش پس از حملۀ این کشور به اوکراین استفاده میکند. این شرکت تحقیقاتی یک کیف پول رمزنگاری روسی را که «دارایی قابلتوجهی» در خود دارد، ردیابی کرده است.
ترکیه
بانک مرکزی جمهوری ترکیه در آوریل ۲۰۲۱ مقرراتی وضع کرد که استفاده از ارزهای دیجیتال را به هر شکلی – مستقیم را غیرمستقیم – ممنوع میکند.
کشورهایی که ارز دیجیتال را به رسمیت شناختهاند : آمریکا
ارزهای دیجیتال در آمریکا قانونی هستند. به نقل از شبکۀ اجرای جرایم مالی وزارت خزانهداری آمریکا (FinCEN)، بیتکوین یک ارز تبدیلپذیر با ارزشی معادل یک ارز واقعی یا ارزی است که میتواند نقش جایگزین ارز واقعی را ایفا کند. سرویس درآمد داخلی (Internal Revenue Service) نیز بیتکوین را بهعنوان داراییهای مشمول اهداف مالیاتی طبقهبندی کرده است.