دیفای تجربه‌ای بسیار هیجان‌انگیز است، به خصوص برای آنهایی که تا به حال به بازارهای مالی دسترس نداشته‌اند. اما افرادی که در زمینۀ امور مالی هیچ سابقه‌ای ندارند، شاید از مشکلات بالقوۀ موجود در آن باخبر نباشند. در این مقالۀ از فکت کوینز Price Impact را معرفی کرده و در موردش توضیحاتی داده‌ایم. در پایان این مقاله خواهید دانست که اگر مالک تعداد زیادی از یک توکن خاص باشید، عرضه یکباره آن میتواند باعث ضرر خود شما شود. پس راهکار چیست؟ با ما همراه باشید.
Price Impact چیست؟
بیایید یک ماجراجویی خیالی داشته باشیم. فرض کنیم دوست ما x تصمیم گرفته که در یک پروژۀ کریپتویی سرمایه گذاری کند. او توکن مورد علاقه‌اش را پیدا میکند. شاید این توکن بر اساس یکی از میم‌های مورد علاقه‌اش باشد، یا شاید بخشی از یک بازی ویدیویی درون زنجیره‌ای که فکر میکند واقعاً محبوب خواهد بود. شاید هم این یک توکن کاربردی برای یک شبکۀ ذخیره‌سازی توزیع شده باشد. به هر دلیلی، x تصمیم می‌گیرد 100 یورو بابت آن بپردازد. هر توکن فقط 0.01 یورو قیمت دارد، بنابراین فرض می‌کنیم که او 10000 توکن در کیف پول خود دارد.
به این نکته هم توجه داشته باشید که x در کسب و کارش مهارت خوبی دارد. پروژه اوج می‌گیرد. در مورد آن شایعاتی وجود دارد. این یک موضوع پرمخاطب است. قیمت‌ها اوج می‌گیرند و به 0.03 یورو و در نهایت به 0.10 یورو می‌رسند. اکنون x مقدار 1000 یورو توکن دارد و این برایش سرگرم کننده بوده است، و حال آماده است تا توکن هایش بفروشد و آنها را نقد کند .
بنابراین x به سراغ متامسک می‌رود تا توکن‌های خود را با ETH مبادله کند. اما وقتی ETH دریافت میکند، سردرگم می‌شود. به جای معادل 1000 یورو ETH، فقط معادل 200 یورو دارد. چه اتفاقی افتاده است؟ قیمت توکن را اشتباه متوجه شده است؟ آیا پلتفرم سوآپ مبلغ هنگفتی از او دریافت کرد؟ قیمت گس بالا بود؟ هیچ یک از این موارد اتفاق نیفتاده‌اند و تنها دلیل این امر فروش یکجای 10000 توکن بوده است. به عبارت دیگر، x دچار Price Impact شده است.
این مسئله که قبل از انجام کاری در شبکه اتریوم، قیمت گس را بررسی کرده و بفهمید که هنگام انجام فعالیت در dapp چه رخ می‌دهد ایدۀ خوبی است؛ اما اتفاقی که در این سناریو تخیلی برای x افتاد این است که، اقدام فوری برای فروش 10000 توکن باعث کاهش ارزش توکن‌ها شد.
Price Impact با لیکوییدیتی پایین می‌آید
این همان چیزی است که به عنوان Price Impact مشهور است. این امر در همان نگاه اول منطقی به نظر نمی‌رسد. توکن‌ها قیمت داشتند. x توکن‌ها را به آن قیمت فروخت. در عوض باید ارزشی معادل تعداد توکن‌ها ضرب در قیمت آنها دریافت کند. پس چرا طعمه و سوئیچ (bait-and-switch)؟ جالب است بدانید که تبلیغات طعمه و سوئیچ یک پیشنهاد جذاب اما غیرواقعی است؛ که به موجب آن، تبلیغ‌کننده محصول/خدمات خود را به قیمت غیرمعمول تبلیغاتی بفروشد. هدف این است که میزان بازدید بالا رفته، و سپس مشتری به خرید کالایی با قیمت بالاتر سوق داده شود. این امر اغلب با ترغیب مشتریان به خرید مدل‌های با قیمت بالاتر و بی‌اعتبار کردن محصول ارزان‌تر انجام می‌شود.
خوب، اما این یک طعمه و سوئیچ نیست. این مورد به عملکرد یک بازار دارایی و میزان نقدینگی موجود در مجموعه دارایی‌هایی مربوط می‌شود که در حال معامله‌اش هستید. همین اتفاق میتواند در بازارهای مالی سنتی نیز بیفتد. اگر معامله‌ای با حجم بالا انجام دهید،قسمتی از آن سفارش را با سودمی‌بندید اما هر آنچه از معامله‌تان باقی بماند، با قیمت بدتری (حداقل برای شما) اجرا می‌شود.
توضیح ساده‌تر و دلیل این اتفاق
این قضیه را ساده‌تر توضیح می‌دهیم: در اینجا داریم در مورد عرضه و تقاضا صحبت می‌کنیم. X در یک لحظه عرضۀ توکن‌ها را بیش از 10000 تا افزایش می‌دهد. اگر در کل استخر توکن‌هایی که با آنها معامله میکند فقط 100000 توکن وجود داشته باشد، این تعدیل هنگفتی برای عرضه است و به طور کلی، اگر هر چیزی بیش از حد عرضه شود، ارزشش کاهش می‌یابد.
این اتفاق تا حدی بدان دلیل است که هرچند محبوبیت توکن X در حال افزایش است، اما چندان تثبیت نشده و افراد زیادی آن را معامله نمی‌کنند. اگر تقاضا بیشتر بود و لیکوییدیتی بیشتری در بازار وجود داشت، افراد بیشتری در قیمت‌های اصلی پایدار (price points) خرید و فروش می‌کردند و فروش 10000 توکن X آنقدر نوسان در استخر نقدینگی ایجاد نمی‌کرد.
پس چطور مطمئن شوم که ارزش مورد نظرم را از توکن‌ها دریافت می‌کنم؟
قبل از هر چیز، Price Impact دلیل دیگری برای استفادۀ محتاطانه از توکن‌های جدید و ناپایدار است. اگر به خرید یا فروش یک توکن علاقه دارید، باید چند نکته را در نظر بگیرید:
- حجم. آیا مقدار هنگفتی توکن را جابجا می‌کنید؟ آدرس قرارداد توکن در یک بلاک اکسپلورر (block explorer) مانند اتراسکن (Etherscan) را بررسی کرده و ببینید سایر افراد چه مقدار جابجا می‌کنند. آیا قصد دارید که خیلی بیشتر از میزان میانگین انتقال جابجا کنید؟ اگر در مقایسه با دیگران فقط «تعدادی» توکن را می‌خرید یا می‌فروشید، شاید دلیل زیادی برای نگرانی وجود نداشته باشد.
- عمق استخر. در اینجا، به خصوص به دلیل وجود توکن‌های جدید، کار کمی دشوار می‌شود. بیشتر وقت‌ها، آنها پروژه‌هایی جدید هستند که از طریق پلتفرم‌های معاملاتی (trading platforms) بزرگ‌تر انتخاب نشده‌اند. در واقع، شاید بتوانید آنها را فقط در یک پلتفرم یا dapp خاص معامله کنید. اگر بتوانید استخری را در یک پلتفرم معاملاتی بزرگ، شناخته شده و معتبر پیدا کنید که نقدینگی زیادی در استخر دارد، ایمن‌تر خواهد بود. به توضیحاتی که در مورد عرضه و تقاضا دادیم فکر کنید.
- از یک تجمیع کننده استفاده کنید. در صورت امکان تجمیع کننده‌ای را بیابید که توکنتان را معامله کند. بهتر است تجمیع کننده‌ای باشد که مخصوصاً مراقب Price Impact است و به طور خودکار به شما هشدار دهد، مانند MetaMask Swaps. ناگفته نماند که اگر تجمیع کننده در مورد Price Impact احتمالی به شما هشدار داد، به آن توجه کنید!
سخن آخر در مورد Price Impact
اگر تا به حال مدتی را در دنیای کریپتو گذرانده باشید، باید این را می‌دانستید که: در این مقاله قصد ارائۀ مشاورۀ مالی نداریم. به هر صورت، آنچه باید از این مقاله برداشت شود این است: «دیفای درست به اندازه بازارهای مالی سنتی پیچیده است و دریابید که اگر تعداد زیادی از یک توکن خاص را داشته باشید، عرضه یکباره آن میتواند باعث ضرر خود شما شود. در واقع، شاید این پیچیدگی بیشتر به دلیل جدید بودن آن باشد و شرکت در آن میتواند تجارتی پرریسک باشد، حتی اگر بدانید که دارید چه می‌کنید.»
در این مقاله نکاتی را در مورد موضوع Price Impact برایتان توضیح دادیم تا با آن و تأثیری که میتواند داشته باشد، آشنا شوید. اگر در این زمینه تجربیاتی دارید، در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
