شبکه مون بیم چیست؟ با پاراچین Moonbeam آشنا شوید

شبکه مون بیم (GLMR) پروژه‌ای است که بر روی پاراچین پولکادات ساخته شده و می‌خواهد پُلی میان اپلیکیشن‌های اتریومی در بستر پولکادات به‌وجود بیاورد. این شبکه با ماشین مجازی اتریوم سازگار است. بلاک‌چین به‌سمت چندزنجیره‌ای‌شدن در حرکت است. پولکادات از آن بسترهایی است که این هدف را با جدیت دنبال می‌کند. در این مقاله از فکت کوینز از پروژه شبکه مون بیم آن خواهیم گفت.

شبکه مون بیم در بستر پولکادات

یکی از پروژه‌های بزرگ و مهم بلاک‌چین در این روزها، پولکادات است. هدف آن هم ایجاد شبکه‌ها و ارتباطاتی میان اکوسیستم‌ها و بسترهای غیرمتمرکز مختلف است. شبکه مون بیم هم پروژه‌ای است که می‌خواهد تمام کارکردها و ظرفیت‌های اتریوم را به پولکادات بیاورد. در این صورت، توسعه‌دهندگان اتریوم می‌توانند اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزشان را بدون تغییر کد از اتریوم به مون بیم ببرند. این چشم‌اندازها باعث شهرت زیاد Moonbeam شده است.

قابلیت همکاری پروژه‌ها و شبکه‌ها در کنار ویژگی مقیاس‌پذیری مون بیم، آن را در مقایسه با اپدیت جدید اتریوم ۲ قرار داده است. از آنجایی که زنجیره رله پولکادات هسته مرکزی اکوسیستم آن است ولی نمی‌تواند به‌طور مستقل پذیرای قراردادهای هوشمند باشد، پس به شبکه‌ای مانند مون بیم برای استقرار پروژه‌های مختلف بدون نیاز به صدور مجوز از پاراچین نیاز دارد.

بیشتر بخوانید: پاراچین مون بیم بر بستر پولکادات راه اندازی شد

تاریخچه‌ای از شبکه مون بیم

توسعه شبکه مون بیم از سال ۲۰۲۰ شروع شد. زمانی که شرکت پیوراستیک (PureStake) شروع به فعالیت در حوزه تأمین زیرساخت‌ها و ابزارهای لازم برای شبکه‌های بلاک‌چینی را آغاز کرد. هدف آنها راه‌اندازی پلتفرمی برای قراردادهای هوشمند بود که به توسعه‌دهندگان بستری سریع‌تر، ارزان‌تر و پرکاربردتر جهت پیش‌برد پروژه‌هایشان بدهد. این شبکه می‌خواهد به توسعه‌دهندگان کمک کند تا اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) خود را از اتریوم به Moonbeam بیاورند یا به‌کمک ابزارهای توسعه اتریومی، اقدام به تولید اپلیکیشن‌های تازه کنند.

پس در واقع، این شبکه از ظرفیت‌های پاراچین و شاردینگ (sharding) پولکادات برای اهدافی استفاده می‌کند که پیش‌تر عنوان شد و می‌تواند:

• با اتریوم، ماشین مجازی آن و اپلیکیشن‌هایش سازگاری داشته باشد.
• به‌مدد پاراچین و شاردینگ پولکادات مقیاس‌پذیری بالایی داشته باشد.
• کارمزدهایی بسیار کمتر از اتریوم در نظر بگیرد؛ مانند آنچه از سمت پالیگان (Polygon) پیشنهاد می‌شود.
• امکان برقراری ارتباطات میان شبکه‌ها و پلتفر‌م‌های مختلف غیرمتمرکز را فراهم کند.

از ۱۷ دسامبر ۲۰۲۱، رونمایی از شبکه Moonbeam در پولکادات شروع شد. فرایند تمرکززدایی از آن هم به‌مرور پیش رفت و نودهای شبکه (nodes) شروع به عملیات و ارزیابی ارتباطاتشان با پولکادات کردند. در نهایت، تمام بخش‌های پروژه عملی شدند و این سرعت در به نتیجه‌رسیدن مدیون حضور افراد متعدد است.

حدود ۲۰۰هزار نفر در ساماندهی به پروژه نقش داشتند. این افراد توانستند با جمع‌آوری ۳۵میلیون توکن دات (DOT tokens) به رونمایی سریع از شبکه کمکی درخشان کنند.

بیشتر بخوانید:شاردینگ (Sharding) چیست؟ | راهنمای جامع برای مبتدی‌ها

فناوری به‌کاررفته در مون بیم

شبکه مون بیم نتیجه تلفیق چند فناوری با هم است. چه فناوری‌هایی:

• شبکه‌های غیرمتمرکز و بی‌مجوز؛
  
• پشتیبانی از ماشین مجازی اتریوم. در این صورت تمام قراردادهای هوشمند سطح اتریوم در Moonbeam هم اجرا می‌شوند.
  
• پشتیبانی از Web3 RPC API. با وجود این امکان، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و ابزارهای مختلف می‌توانند در شبکه Moonbeam اجرا شوند. برای مثال، کاربران می‌توانند از کیف پول متامسک (MetaMask) برای استفاده از اپلیکیشن‌های مختلف بهره ببرند.
  
• استفاده از توکنی بومی و اختصاصی موسوم به گلیمر (GLMR).

بیشتر بخوانید: راهکاری برای باز کردن قفل کیف پول متامسک

ساختار مون بیم

در مرکز سیستم، پاراچین Moonbeam قرار دارد. عملکرد شبکه هم وابسته به نرم‌افزار نودهای مون‌بیم است. این نرم‌افزارها کار دو بازیگر اصلی در شبکه را مقدور و ممکن می‌کنند:

نودهای رابط (Collators or Collectors)

این نودها مسئول جمع‌آوری تمام عملیاتی هستند که در پاراچین Moonbeam صورت می‌گیرد. ضمن اینکه تأیید عملیات مختلف را هم انجام می‌دهند و مشخص می‌کنند که فرایندها و عملیات در راستای پاراچین هستند یا خیر. عملکرد این نودها به‌گونه‌ای است که انگار ولیدیتورها (validators) یا همان تأییدکنندگان شبکه اثبات سهام هستند. در واقع، پروتکل اجماع در مون بیم، DPoS است.

نقاط RPC

نقاطی در شبکه Moonbeam قرار دارند که به کاربران اجازه می‌دهد از کیف‌پول‌هایی مانند متامسک استفاده کنند. برای تعامل با شبکه و استفاده از خدمات آن، کاربران نیاز به خرج توکن و استفاده از کیف پول دارند. شبکه و نقاط PRC هم برای همین ابداع شده‌اند.

هرکس که یک نود (NODE) مون بیم نصب می‌کند، امکان این را دارد که پی‌آرسی مخصوص به خودش را به‌وجود بیاورد و از آن برای تعامل و ارتباط برقرارکردن با طرف‌های ثالثی بهره ببرد که در شبکه نیستند. هرآنچه که در شبکه Moonbeam رخ می‌دهد، منجر به تولید تراکنش‌هایی می‌شود که تأیید شده و در شبکه پولکادات ذخیره می‌شوند.

بیشتر بخوانید: معرفی گیفت پولکادات و کوساما؛ ساده ترین راه برای ارسال DOT و KSM

میزان سازگاری Moonbeam و اتریوم

آدرس‌های موجود در مون بیم شبیه آدرس‌های موجود در اتریوم یا شبکه‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم دیگر (مثل پلی‌گون) هستند. یعنی رمزنگاری، آدرس‌های شبکه و زیرساخت‌های موجود در شبکه Moonbeam مشابه اتریوم‌اند و در نتیجه، قراردادهای هوشمند اتریوم فقط با کپی/پیست‌کردن در Moonbeam کار خواهند کرد. ویژگی‌هایی که گفته شد، امکان کارکردن با کیف پول‌های وب‌تری (Web3) را هم در شبکه مقدور می‌کند.

بیشتر بخوانید: آموزش بریجینگ یا پل زدن از بلاک چین لایه 1 به لایه 2

اجماع و استیکینگ در شبکه

شبکه مون بیم در خصوص اجماع و لایه شبکه‌سازی‌اش کمی پیچیده است. پاراچین‌بودن یعنی این سیستم وابسته به پولکادات است. ضمن اینکه Moonbeam به‌طور کلی هم از پروتکل اثبات (DPoS) استفاده می‌کند. یعنی هر رابط شبکه برای تأیید عملیات از چنین الگوریتمی بهره می‌برد. سرعت تأیید و پیش‌برد عملیات هم بسیار زیاد و در حد ۵ ثانیه است.

کار نودهای رابط این است که تراکنش‌های کاربران را جمع‌آوری و حالت انتقال را برای تأیید‌شدن فراهم کنند. یعنی راهی برای تأیید عملیات و پیش‌بردشان به‌وجود بیاورند. در مرحله بعد هم گره‌ها یا همان نودهایی موسوم به نامینیتور (nominators) یا گره‌های نامزد وارد عمل می‌شوند و استیکینگ‌های ضروری را در سیستم انجام می‌دهند تا عملکرد نودهای رابط تأیید شود.

دسترسی به سیستم کار ساده‌ای است. فقط باید وارد سیستم استیکینگ شبکه Moonbeam شوید و کیف پول متامسک خود را وصل کنید. در گام بعدی، لازم است که یک کالکتور یا همان نود رابط را انتخاب و مبلغ توکن GLMR را مشخص نمایید که می‌خواهید وارد سیستم استیکینگ کنید. این کارها برای دریافت امتیاز حاصل از استیکینگ لازم خواهد بود.

توکن گلیمر رمزارز بومی و اختصاصی شبکه است و برای استیکینگ و استفاده از امکانات و خدمات شبکه Moonbeam به آن احتیاج دارید. عرضه توکن‌های مذکور همراه با تورمی ۵درصدی در هر سال همراه است.

بیشتر بخوانید: نحوه استیکینگ رمز ارزها | کسب درآمد غیر فعال با استفاده از رمز ارزها

مدیریت و حاکمیت در شبکه مون بیم

Moonbeam از همان ابتدا شبکه‌ای کاملاً غیرمتمرکز بود. در زمینه حاکمیت شبکه هم همین روند برقرار است:

• هر دارنده توکن گلیمر (GLMR) می‌تواند نقشی در مدیریت و حاکمیت شبکه داشته باشد. یعنی امکان مطرح‌کردن خواسته‌ها و رأی‌دهی برای همه مقدور است.
  
• ارزش رأی هر کاربر وابسته به میزان دارایی‌هایش است. هرچقدر که توکن گلیمر بیشتری در دست داشته باشید، قدرت و ارزش رأیتان هم بیشتر خواهد شد.
  
• شورای Moonbeam شامل گروهی از افراد منتخب است که حق رأی‌های ویژه‌ای در سیستم دارند. برای انتخاب این افراد هم دارندگان توکن‌های گلیمر مشارکت می‌کنند.
  
• خزانه‌ای هم در شبکه مون بیم وجود دارد. این خزانه در واقع، مجموعه‌ای از منابع مالی است که با درخواست و طرحی اجرایی به‌همراه مقادیری توکن به شبکه تحویل و تسلیم می‌شود. تأیید آنها هم در دستان شورای Moonbeam است.

در آخر

واضح است که شبکه مون بیم ظرفیت جابه‌جاکردن مرزهای دیفای را دارد و می‌تواند در بستر پولکادات به رشدی چشمگیر برسد. ظرفیت‌های مطلوبش نظیر مقیاس‌پذیری باعث می‌شوند که در کنار اتریوم به بستری بسیار مهم جهت رشد شبکه‌ها و خدمات غیرمتمرکز بدل شود. باید منتظر ماند و دید.