مرورگر وب 3.0 (Web3.0 Browser) چیست و چگونه کار می‌کند؟

مرورگر وب 3.0 به کاربران امکان می‌دهد تا به برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapp) دسترس پیدا کنند، از ارزهای دیجیتال استفاده کنند و با حریم خصوصی و امنیت بیشتری در اینترنت گشت‌وگذار کنند. در ظاهر هیچ تفاوت برجسته‌ای بین مرورگرهای وب 3.0 و مرورگرهای سنتی نمی‌توان یافت. تقریباً تمام مرورگرهای وب 3 قابلیت‌های ارائه‌شده در مرورگرهای متداول وب 2 را دارند. با این حال، مرورگرهای وب 3.0 با مرورگرهای وب 2 کاملاً متفاوت هستند، زیرا پای کاربران را به دنیای اقتصاد دیجیتال و دیفای باز می کند.

اصطلاح «وب 3.0» برای توصیف تکامل‌ در استفاده از وب در حوزه‌های مختلف ازجمله ایجاد یک وب زمین-مکانی (geospatial web)، بهره بردن از ابزارهای هوش مصنوعی و در دسترس قرار دادن محتوا از طریق اَپ‌های غیر مرورگر یا مرورگرهای وب 3 به کار می‌‎رود.

مرورگر وب 3.0 کاربران را با دنیای تازه‌ای از برنامه‌های غیرمتمرکز (Dappها) و اقتصادهای دیجیتال آشنا می‌کند. در این مقالۀ فکت کوینز در مورد زیربناهای وب 3، ویژگی‌های مرورگر وب 3، نحوۀ عملکرد این مرورگرها و شیوۀ استفاده از آن‌ها سخن خواهیم گفت.

مرورگر وب 3.0 چیست؟

تیم برنرز-لی که در CERN؛ سازمان اروپاییِ پژوهش‌های هسته‌ای در ژنو سوئیس استخدام شد، وب را در سال 1989 ابداع کرد. از آن زمان به بعد، برنرز-لی توسعۀ استانداردهای وب را مدیریت و برای ایجاد وب معنایی که وب 3.0 هم نامیده می‌شود، تلاش کرده است.

مرورگرهای وب 3 به کاربران کمک می‌کنند تا با اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزِ ساخته‌شده توسط فناوری بلاکچین تعامل داشته باشند. هدف فناوری‌های وب 3 مثل دفترهای کل غیرمتمرکز، هوش مصنوعی، متاورس و سایرین ایجاد نسل جدید اینترنت است که در دسترس همگان قرار می‌گیرد و مزایای زیادی را برایشان فراهم می‌کند.

ویژگی‌های کلیدی مرورگر وب 3

• اکوسیستم تغییرناپذیر؛ یعنی اعتماد داشتن به اینکه کاربران محصولات دیجیتال را دقیقاً به همان شکلی که پدیدآورندۀ اصلی می‌خواهد، دانلود می‌کنند.
• شفافیت و امنیت بیشتر
• سرعت بیشتر مرورگر
• ناشناس ماندن و محرمانگی کامل برای کاربران
• ادغام کیف‌ پول ارز دیجیتال با چندین بلاکچین
• کنترل کامل بر محتوا به دلیل غیرمتمرکزسازی شبکه

افزون بر این، موتورهای جستجو می‌توانند متون محتواهای کوتاه (microcontent) را که به‌طور خودکار در وب 3 برچسب‌گذاری شده‌اند، بیابند. اما این امر مستلزم تبدیل تعداد بی‌شماری از محتوای بلند وب 1 به محتوای کوتاه است. از آنجا که برچسب‌گذاری می‌تواند ابهاماتی را که همنام‌ها (homonyms) و مترادف‌ها در فرایند جستجو ایجاد می‌کنند تا حدودی از بین ببرد، نتیجۀ نهایی جستجوی دقیق‌تری خواهد بود.

بیشتر بخوانید: انقلاب وب ۳.۰، دیفای و نرم افزارهای غیرمتمرکز در بلاک چین بیت کوین!

مرورگر وب 3.0 چگونه کار می‌کند؟

دنیای DAppها و اقتصاد دیجیتال از طریق مرورگرهای اینترنتی دیجیتال در دسترس قرار می‌گیرند. این مرورگرها با بهره‌گیری از رمزنگاری و بلاکچین‌های عمومی، کنترل را به کاربران واگذار کرده و نهادهای متمرکز را کنار می‌گذارند. افزون بر این، مشتریان در ازای تعامل با محتوا یا مشاهدۀ دقیق آگهی‌های منتخب در پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی و مرورگرهای وب 3 پاداش مالی دریافت می‌کنند.

اما این مرورگرها چگونه تجربۀ دیجیتال را تغییر می‌دهند؟ مرورگرهای وب 3 کاربران را قادر می‌سازند تا از قابلیت‌های استانداردهای مرورگرها بهره ببرند. آن‌ها در اصل اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزی هستند که به کاربران کمک می‌کنند تا مالکیت داده‌هایشان را حفظ کرده و درآمدش را به اشتراک بگذارند. پس آیا گوگل کروم یک مرورگر وب3 است؟ خیر! کروم مانند فایرفاکس و سفری (Safari) مرورگر وب 2 است. درهرحال، کاربران با مرورگرهای وب 2 و با استفاده از یک کیف پول وب 3 مانند متامسک می‌توانند به اپلیکیشن‌های وب 3 دسترس داشته باشند.

بهترین مرورگرهای وب 3.0

کیف‌های پول وب 3 را می‌توانید در مرورگرهای وب سنتی ادغام کنید. در این صورت، با فراهم شدن امکان دسترسی انعطاف‌پذیر به اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بدون کمک سایر واسطه‌ها، قابلیت‌های مرورگر DApp برایتان فراهم شده و درعین‌حال، مالکیت کامل داده‌هایتان را هم حفظ می‌کنید. به‌علاوه، کاربران می‌توانند بدون نیاز به اجرای رویه‌های احراز هویت مشتری (KYC) یا تدابیر ضد پول‌شویی (AML) به اقتصاد وب 3 دسترس داشته باشند.

در کنار این موارد، می‌توانند ارزهای دیجیتال را با استفاده از کیف‌های پول وب 3 به‌طور کارآمد ذخیره و مدیریت کنند. درهرحال، اگر کاربری عبارت بازیابی (seed phrase) خود را گم کند، برخلاف کیف‌ پول‌های حضانتی متمرکز امکان دارد وجوه خود را از دست بدهد؛ بنابراین، کدام‌یک از این مرورگرها با نیازهایتان همخوانی دارد؟ در بخش زیر چند مورد از آن‌ها را بررسی کرده‌ایم.

بیشتر بخوانید: عبارت بازیابی (Seed Phrase) چیست؟

مرورگر اپرا (Opera Browser)

تمام کاربران کنجکاو در مورد کریپتو و نیز آن‌هایی که با بلاکچین آشنا هستند، با استفاده از مرورگر کریپتو اپرا از یک تجربۀ وب 3 بی‌نقص، خصوصی و ایمن لذت ببرند. این مرورگر ویژگی‌هایی مانند حفاظت در برابر فیشینگ، کلیپ بورد امن، چک کنندۀ آدرس‌های مخرب و انتخاب‌گر کیف پول (Wallet Selector) که اولین ابزار مدیریت چند کیف پول در این صنعت است، دارد. کیف پول اپرا و چندین بلاکچین ازجمله زنجیره‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM)، بیت کوین و راه‌حل‌های لایه 2 از توکن‌های اتر (ETH)، ERC-20 و ERC-721 پشتیبانی می‌کنند. افزون بر این، اپرا با شرکایی مانند سولانا یا پالیگان (Polygon) در سرتاسر اکوسیستم کریپتو یک شبکۀ شراکت قوی دارد.

کاربران جدای از این موارد می‌توانند در نوار جانبی مرورگر دسکتاپ به‌سرعت به واتس اَپ، تلگرام، دیسکورد، توییتر و اپلیکیشن‌های اجتماعی دیگر دسترس داشته باشند تا همیشه با اجتماع‌های خود در ارتباط باشند. به‌علاوه، با استفاده از کریپتو کرنر (Crypto Corner) به اِیردراپ‌های ارز دیجیتال، اخبار ارز دیجیتال و تقویم‌ رویدادها، هزینه‌های گس (Gas)، مطالب آموزشی و غیره دسترس خواهند داشت.

اگر به استفاده از مرورگر وب 3.0 اپرا علاقه‌مند هستید، ابتدا باید مرورگر Opera browser را برای پلتفرم‌های اندروید، ویندوز یا مک (iOS که در راه است) دانلود کنید. سپس، در صورت داشتن کیف پول، می‌توانید از آن استفاده کرده یا یک کیف پول اپرا ایجاد کنید تا از امکاناتی که در بالا ذکر کردیم، بهره‌مند شوید.

بیشتر بخوانید: اپرا برای کاربران IOS و IPad مرورگر کریپتو با سرویس وب 3 و کیف پول رمزنگاری داخلی منتشر کرد

مرورگر پوما (Puma Browser)

یوری دیبسکی (Yuriy Dybskiy) توسعه‌دهندۀ اوکراینی-کانادایی در ژانویۀ 2019 مرورگر پیوما را ایجاد کرد. این مرورگر دسترسی به سرویس نام اتریوم (ENS) و دامنه‌های هَندشِیک (HNS) و سیستم فایل بین شبکه‌ای (IPFS) و نیز پرداخت‌های یکپارچه برای تولیدکنندگان محتوا، توسعه‌دهندگان اپ و بازی را از طریق شبکۀ محتوایی کویل (Coil Content Network) و پروتکل اینتِرلِجِر (Interledger Protocol) میسر می‌سازد. با استفاده از مرورگر وب 3.0 به این صورت می‌توانید درآمدزایی کنید:

• اعضای شبکۀ کویل برای دسترس داشتن به محتواهایی که کاربران تولید می‌کنند، ماهانه 5 دلار می‌پردازند.
• کاربران علاقه‌مند یک کیف پول دیجیتال راه‌اندازی و از محتوای خود درآمد کسب می‌کنند. این اعضا با هر ساعت که برای مشاهدۀ محتواهای کاربران می‌گذرانند، مبلغ 36/0 دلار از کویل دریافت می‌کنند.
• درحالی‌که اعضای کویل از محتوای کاربران لذت می‌برند، استریم‌های این شبکه وجوه را به کیف‌های پولشان انتقال می‌دهند.

مرورگر وب 3 برِیو (Brave Browser)

برِیو (Brave) نرم‌افزار متن بازی است که ویژگی‌هایی مانند حفظ حریم خصوصی در کنار یک مدل کسب‌وکاری رایگان را برای کاربرانش فراهم می‌کند. این مرورگر ویژگی‌هایی مانند تماس‌های تصویری رایگان، جستجوی کاملاً ناشناس، پلی لیست‌های (playlists) آفلاین و حتی یک نیوز فید (news feed) شخصی‌سازی‌شده به کاربر ارائه می‌دهد. برِیو به‌طور پیش‌فرض ردیاب‌ها و آگهی‌های نامناسب را از تمام وب‌سایت‌هایی که کاربران بازدید می‌کنند، حذف می‌کند. به‌علاوه، ابزار جدید گالری توکن NFT برِیو رابط ساده‌ای را برای مشاهده و مدیریت کلکسیون‌های NFT برای کاربران فراهم می‌کند.

علاوه بر این، کاربران می‌توانند با مشاهدۀ تبلیغات، درآمد منفعلانه (passive income) به شکل توکن‌های BAT کسب کنند. یکی دیگر از ویژگی‌های برجستۀ مرورگر وب 3.0 برِیو ادغام قابلیت IPFS است. این ویژگی امکان ذخیرۀ فایل غیرمتمرکز داخلی را فراهم کرده و با توزیع ذخیرۀ فایل در سرتاسر یک شبکۀ جهانی، تمرکز داده را کاهش می‌دهد.

مرورگر بیکر (Beaker Browse)

بیکر (Beaker) امکان میزبانی وب‌سایت همتا به همتا را که هایپردرایو (Hyperdrives) خوانده می‌شود، در حالت خصوصی فراهم می‌کند. پس از ایجاد هایپردرایو، فقط کاربرانی می‌توانند بدان دسترس داشته باشند که لینک ورود به آن را دارند. این مرورگر برای ایجاد اپلیکیشن‌های بدون میزبان (hostless) APIهای جدید را ارائه می‌کند و درعین‌حال، با بقیۀ وب همخوانی دارد.

برخلاف اکثر مرورگرهایی که کد منبع صفحه را برای بازدیدکنندگان وب‌سایت نشان می‌دهند، بیکر یکی از انواع مرورگر وب 3 است که کل ساختار سایت را در یک فرمت گیت هاب مانند نمایش می‌دهد. حتی بهتر از این، کاربران می‌توانند نسخه خود از وب‌سایت را میزبانی کنند.

بیشتر بخوانید: وب 5.0 چیست؟ مروری بر نسل‌های وب

مرورگر اوسایریس (Osiris Browser)

اوسایریس (Osiris) اولین مرورگر بی‌طرف در اینترنت است. مرورگر اوسایریس قصد دارد تا کاربران را از سودا گرایی، قیدوبندهای سانسور و تبعیض در اینترنت برهاند. اوسایریس مدعی است که یک مرورگر مبتنی بر بلاکچین است که به‌طور پیش‌فرض تمام تبلیغات و ردیاب‌ها را مسدود می‌کند. این مرورگر بی‌محابا ادعا می‌کند که یک مرورگر خودکفا است که پولی در ازای تبلیغات دریافت نمی‌کند.

کاربران با کمک اوسایریس آرمر (Osiris Armor) می‌توانند تنظیمات حریم خصوصی را پیکربندی کرده و تعداد تبلیغات و اسکریپت‌های مسدود شده را مشاهده کنند. مرورگر اوسایرس یک ویژگی چند کیف پولی به نام متاوالِت (Metawallet) هم ارائه می‌کند. این ویژگی یک کیف پول را در مرورگر ادغام و از چندین ارز دیجیتال پشتیبانی می‌کند تا تجربۀ وب 3 را برای کاربران بلاکچین ارتقا دهد.

آیندۀ مرورگرهای وب۳.۰ چه خواهد شد؟

پلتفرم‌های وب مدت‌هاست که امکان انتقال پول را ندارند و همین امر به ایجاد انبوهی از تبلیغات اینترنتی و شیوه‌های تجاری نادرست منجر شده است. ازآنجا که وب معنایی (وب 3) نوید می‌دهد اطلاعات دنیا را به شیوه‌ای مدیریت کند که معماری موتور جستجوی گوگل از عهده‌اش برنمی‌آید، فرصت‌های کسب درآمد از وب را برای توسعه‌دهندگان، گیمرها و تولیدکنندگان محتوا فراهم می‌کند. کسب درآمد از وب، یک ابزار کارآمد، رایگان، بومی و خودکار را برای پرداخت به تولیدکنندگان محتوا، تأمین بودجۀ زیرساخت‌های ضروری وب و پشتیبانی از تماس‌های API فراهم می‌کند.

گوگل کروم پراستفاده‌ترین مرورگر وب 2 است و Dappها از طریق کیف‌های پول وب 3 در دسترس هستند. اما مرورگرهای وب سازگار با بلاکچین امکان کنترل بر داده‌ها، وجوه و دارایی‌ها بدون نیاز به واسطه را برای کاربران فراهم می‌کنند. بنابراین، روی آوردن به وب غیرمتمرکز نیازمند راه‌حل‌های جدید و نوآورانه برای ارتقای تجربه کاربر است. وجود مرورگرهای وب 3 که به‌عنوان دروازه‌ای به DApps عمل می‌کنند، برای دسترسی به اقتصاد دیجیتال ضروری هستند.

هنوز حوزه‌های ناشناختۀ وب معناییِ بسیاری وجود دارد و تحقیقات زیادی باید رویشان انجام شود. اما بدیهی است که فناوری‌های وب 3 در حال تبدیل شدن به یک نیروی مهم در چشم‌انداز فعلی وب هستند. پیش‌بینی می‌شود که انواع مرورگر وب 3.0 (اعم از مرورگرهای فعلی و آینده) به ارائۀ خدمات متمایز برای پاسخگویی به نیازهای کاربران بلاکچین ادامه دهند.

سوالات متداول