بازار ارزهای دیجیتال در 12 ماه گذشته رونق چندانی نداشته و ضعف شاخص عملکرد قیمت، موجب کاهش نرخ رشد بیت کوین و اتریوم یا همان نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) است. دادههای آنچین مربوط به کارمزد هر دو شبکه نیز حاکی از کاهش تقاضای فضای بلاک هر دو زنجیره BTC و ETH است و این دلیل دیگری است بر کاهش CAGR. با فکت کوینز و تحلیل آنچین هفته بیست و یکم گلسنود همراه باشید.
مقدمهای بر تحلیل آنچین هفته بیست و یکم و کاهش نرخ رشد بیت کوین
پس از فروش گستردهای که به خاطر سقوط ناگهانی ارز دیجیتال لونا (LUNA) و استیبل کوین شبکه تتر (UST) در بازار رمزارزها رخ داد، بالاخره بازار در هفته گذشته وارد دوره ثبات شد. در این هفته، بیت کوین در محدوده نسبتاً ثابتی بین سقف 31300 دلار و کف قیمت 28713 دلار معامله شد.
بیت کوین، هشت هفته متوالی روند نزولی داشته و از نظر تاریخی طولانیترین زمانی است که کندلهای قرمز بیت کوین حاضر به تغییر رنگ نمیشوند. در تحلیل آنچین هفته بیست و یکم بیت کوین به تاریخچه بازگشت روند نزولی بیت کوین و اتریوم در بازه کوتاه مدت (یک ماهه) و بلندمدت (4 ساله) میپردازیم. روند نزولی فعلی موجب کاهش قابل توجه شاخص عملکرد بازار همه داراییهای دیجیتال شده است.
به علاوه، ارزیابی بازارهای مشتقات حاکی از آنست که ترس از ادامه روند نزولی حداقل برای سه تا شش ماه آینده همچنان پا برجاست. دادههای آنچین نشان میدهد که تقاضای فضای بلاک بیت کوین و اتریوم به پایینترین حد سالهای گذشته رسیده و نرخ توکن سوزی اتریوم از طریق پروتکل EIP1559 کف تاریخی جدیدی را ثبت کرده است.
با توجه به سه عامل؛ عملکرد ضعیف قیمت، نحوه قیمتگذاری بازار مشتقات به دلیل ترس از ادامه روند نزولی و کاهش تقاضای بلاک در هر دو زنجیره بیت کوین و اتریوم میتوان به این نتیجه رسید که طرف تقاضای بازار رمزارزها همچنان شاهد وزش بادهای مخالف است.
مطلب مفید: بیت کوین چیست ؛ با معروفترین رمزارز دنیا آشنا شوید
آیا روند کاهش بازده بلند مدت بیت کوین ادامه دارد؟
یک اجماع کلی معتقد است که با افزایش ارزش بازار باید انتظار نزولی شدن بازده بیت کوین و روند ادامه دار کاهش بازده بلند مدت بیت کوین را داشته باشیم. این برداشت حاصل چندین فاکتور است و البته صرفاً محدود به این موارد نمیشود:
- ایجاد یک بازار بزرگتر، نیازمند سرمایه بیشتر برای حرکت در هر دو جهت بازار است.
- برای کنترل ریسک و نوسانهای بازار باید سرمایههای نهادی، استراتژیهای معاملاتی پیشرفتهتر و ابزارهای مشتقه بیشتری به بازار معرفی شود.
- عواملی مانند فشرده سازی اطلاعات، درک بهتر ریسکها، عملکردها، همبستگیها و رفتارهای چرخه از ملزومات بازار است.
از نظر تاریخی، چرخه صعودی/ نزولی بیت کوین تقریباً در یک دوره 4 ساله اتفاق میافتد و معمولاً با رویداد هاوینگ (Halving) همراه میشود. نمودار زیر نرخ رشد مرکب 4 ساله (CAGR) بیت کوین را نشان میدهد.
کاهش بازده در بازه مدت کاملا مشخص است، به طوری که شاخص CAGR از 200 درصد در سال 2015 به کمتر از 15% در حال حاضر کاهش یافته است. همانطور که مشاهده میشود بعد از فشار فروش ماه مه 2021، نرخ رشد مرکب سالانه کاهش قابل توجهی داشته و احتمالاً نقطه پیدایش روند بازارخرسی از همین جا شروع شده است.
بررسی بازههای کوتاهتر هم حاکی از آنست که شاخص بازده ماهانه (Monthly Return) عملکرد ضعیفی داشته و 30-% بوده است. در واقع، بیت کوین در ماه گذشته روزانه 1% از ارزش بازار خود را از دست داده است.
بازده منفی ماه گذشته نسبت به رویداد کاهش اهرم (Deleveraging) چهارم دسامبر، وضعیت بدتری دارد اما وخامت آن به شدت بازه ماه مه تا جولای نیست. گرچه وقوع دروههای زمانی که بازده ماهانه آنها تا این حد پایین باشد، نسبتاً نادر است اما همیشه با رویداد تغییر ناگهانی نوسانها مانند؛ آغاز و پایان بازارهای نزولی همراه بوده است.
در مورد بازده اتریوم در ماههای اخیر هم روند مشابهی را شاهد هستیم. گرچه اتریوم با بازده 34.9-% عملکرد نسبتاً ضعیفتری نسبت به بیت کوین داشته است اما به رغم تفاوت در ویژگیهای فاندامنتال، همبستگی این دو دارایی کماکان به قوت خود باقی است.
در عملکرد نرخ رشد مرکب سالانه بیت کوین و اتریوم به ویژه در طول دورههای نزولی، تناسب قابل توجهی مشاهده میشود. بعد از دوره عدم قطعیت مارس 2020 و شروع دوره نزولی از ماه مه 2021، شاخص CAGR هر دو ارز BTC و ETH همگرا شده و ظاهراً اتریوم در طول زمان بازده کمتری داشته است.
به طور کلی، اتریوم در دورههای صعودی عملکرد بهتری نسبت به بیت کوین داشته اما به نظر میرسد این واگراییها در طول زمان کمرنگتر شدهاند. در روندهای نزولی، شاخص CAGR اتریوم عملکرد ضعیفتری نسبت به بیت کوین نشان داده است. در طول 12 ماه گذشته، شاخص 4 ساله CAGR هر دو دارایی از حدود 100% به 36% برای بیت کوین و 28% برای اتریوم کاهش یافته که نشاندهنده شدت بازار نزولی فعلی است.
مطلب مفید: پیش بینی تحلیلگران از ادامه روند بیت کوین؛ آیا سقوط به 20000 دلار در راه است؟
گرچه بیت کوین از نظر ارزش بازار، بزرگترین دارایی دیجیتال محسوب میشود اما در اکوسیستمی قرار گرفته که دائماً در حال تکامل است و بلاکچینها، کوینها، پروتکلها و توکنها روزبه روز پیشرفت میکنند. اتریوم، که بعد از بیت کوین در این سالها دومین رهبر بازار بوده، معیاری برای منحنی ریسک سایر داراییهای دیجیتال محسوب میشود.
شاخص سلطه بیت کوین (Bitcoin Dominance) ابزار مناسبی برای بررسی عملکرد نسبی و چرخش سرمایه بازار (Sector Rotation) است. در نمودار زیر عملکرد نسبی ارزش بازار بیت کوین و اتریوم نشان داده شده است. هدف از این بررسی، تبدیل چرخش سرمایه کلان به معیاری برای عملکرد نسبی سرمایههای بزرگ است. چند نکته قابل توجه است:
- کاهش واگرایی سلطه بیت کوین (فلشهای سبز) در اواسط بازارهای صعودی یک رویداد عادی است چراکه سرمایهگذاران از منحنی ریسک خارج میشوند.
- افزایش واگرایی سلطه بیت کوین (فلشهای قرمز) در مراحل ابتدایی بازارهای نزولی، یک رویداد عادی است زیرا با کاهش ریسک، بیت کوین عملکرد بهتری نشان میدهد.
در بازار فعلی و پس از سقف تاریخی ماه نوامبر، شاهد رشد واگرایی به نفع سلطه بیت کوین هستیم. شاید یکی از دلایل این است که بعد از حادثه فروپاشی ارز دیجیتال لونا (LUNA) و استیبل کوین UST سرمایهگذاران به منحنی ریسک داراییهای دیجیتال توجه بیشتری داشتند. لازم به ذکر است که سلطه اتریوم نسبت به بازار نزولی 2018 در سطح بالاتری است و این یعنی اتریوم با افزایش سن و بالغ شدن، ارزش بازار بیشتری پیدا کرده است.
سرمایه گذاران بازارهای مشتقات انتظار ادامه روند نزولی بیت کوین را دارند
بررسی بازارهای مشتقه هم نشان میدهد که بازده استراتژیهای آربیتراژ (Cash and carry) بازارهای فیوچرز بیت کوین و اتریوم عملکرد مشابهی داشتهاند. در طول دوره 2020 تا 2022، بازده دورههای 3 ماهه هر دو دارایی تقریباً یکسان بوده و دورههای واگرایی اندکی مشاهده میشود. این موضوع، داده دیگری است که تاکید میکند تریدرها هرجا که نقدینگی و حجم تجارت اجازه بدهد از هر یا همه بازدهی موجود در بازار استفاده میکنند.
درحال حاضر، بازده دورههای 3 ماهه هر دو دارایی حدود 3.1% و از نظر تاریخی در سطح بسیار پایینی است. با این حال، این مقدار بالاتر از بازده 2.78 درصدی سود دوره 10 ساله خزانه ایالات متحده است. از این رو، ممکن است سرمایهگذاران دلیلی برای ورود مجدد به این فضا بیابند.
با این اوصاف، بازارهای آپشن یا اختیار معامله در سه تا شش ماه آینده بر مبنای شرایط عدم قطعیت و ریسکهای نزولی، قیمتگذاری میشوند. در هفته گذشته و در جریان فروشهایی که در بازار رمزارزها اتفاق افتاد، بازار شاهد افزایش نوسانهای ضمنی (Implied volatility) بود. نوسان ضمنی بازارهای آپشن یا قراردادهای اختیار (Option) کوتاه مدت تقریباً بیش از دو برابر شد و از 50% به 110% افزایش یافت و شاخص IV اختیار معامله در بازههای شش ماهه به بیش از 75% رسید.
به دلیل وجود یک بازار نزولی سنگین و عملکرد ضعیف قیمت، دور از انتظار نیست که سرمایه گذاران استفاده از اختیار فروش (Put option) را ترجیح دهند. از آنجا که سرمایهگذاران به دنبال کاهش ریسک هستند در طول دو هفته گذشته، بهرۀ بازِ نسبت اختیار فروش به اختیار خرید (Put/Call Ratio) از 50% به 70% افزایش یافته است.
نگاهی به پایان سه ماهه دوم سال نشان میدهد که سرمایهگذاران اختیار فروش را ترجیح دادهاند و قیمت اعمال معاملات (Strike Price) را 25، 20 و 15 هزار دلار تعیین کردهاند. قیمت اعمال برای اختیار خرید هم در محدوده 40 هزار دلار تعیین شده است. این دادهها حاکی از آنست که حداقل تا اواسط سال، سرمایهگذاران ترجیح میدهند از سیاستهای کاهش ریسک و اقدامات احتیاطی در برابر پرایس اکشن نزولی استفاده کنند.
به هر حال، با درنظر گرفتن بازههای زمانی بلند مدت، بهره باز معاملات آپشن در پایان سال به طور قابل توجهی بهتر است. کاملاً مشهود است که سرمایهگذاران برای پایان سال، قرارداد اختیار خرید را ترجیح دادند و قیمت اعمال را 70 تا 100 هزار دلار تعیین کردهاند. قمیتهای معاملاتی اختیار فروش هم در محدوده 25 تا 30 هزار دلار تعیین شده که بیشتر از قیمتهای تعیین شده برای قراردادهای اختیار فروش اواسط سال است.
بنابراین، بر اساس گستردگی بهره باز معاملات آپشن به نظر میرسد بازار در مورد عملکرد بازههای کوتاه مدت پیش رو (2 تا 3 ماه آینده) هنوز مردد است. ظاهرا، سرمایهگذاران زیرک از طرفی از فرصت نوسانهای ضمنی پایین استفاده میکنند و از طرف دیگر چشم به رویکرد سازنده پایان سال دوختهاند.
پیش بینی دادههای آنچین از بازار بیت کوین و کاهش نرخ رشد بیت کوین
به دلیل ترس کوتاه مدتی که بر بازارهای مشتقه سایه انداخته، احتمالاً بیت کوین و اتریوم فعالیت آنچین چشمگیری در بازه کوتاه نخواهند داشت و شاهد کاهش نرخ رشد بیت کوین خواهیم بود. اما در نهایت، تقاضای زیاد برای فضای بلاک و استفاده از شبکه به شکل ازدحام شبکه و افزایش کارمزد تراکنشها ظاهر میشوند.گرچه در هفته گذشته و به دنبال نوسانهای بازار، کارمزد کل تراکنشهای بیت کوین دو برابر شد اما به طور کلی از ماه مه 2021 کارمزدهای شبکه بیت کوین روزانه حدود 10 تا 12 واحد BTC کاهش داشته است. توجه داشته باشید که عدم تقاضا برای فضای بلاک، دلیل اصلی کاهش کارمزدهای شبکه بیت کوین است.
شبکه اتریوم هم با وجود در اختیار داشتن یک اکوسیستم بلاکچین پویا، شاهد کاهش قابل توجه فضای بلاک بوده است. درحالی که شبکه اتریوم دارای نرمافزارهای کاربردی، پروتکلهای مالی و توکنهای فراوانی است اما میانگین قیمت گس اتریوم کاهش یافته و اکنون 26.2Gwei است.
قیمت گس اتریوم به استثنای چند مورد برای مینت NFT و فشار فروش هفته گذشته، به طور کلی از ماه دسامبر یک روند نزولی ساختاری را طی کرده است. میانگین قیمت گس در سطح پایینِ فعلی، همتراز با سطوح مشاهده شده در ماه مه تا جولای 2021 و بعد از دوره عدم قطعیت مارس 2020 است.
مطلب مفید: گس یا سوخت در شبکه اتریوم چیست؟
یکی از عوامل کاهش تقاضا برای فضای بلاک اتریوم، کاهش خالص تعداد کوینهای اتریوم به دلیل توکن سوزی پروتکل EIP1559 بوده است. در طول ضرب NFTهای مجموعه Otherside باشگاه قایق سواری میمون کسل (BAYC) نرخ توکن سوزی اتریوم به بالاترین سقف یعنی 38940 اتریوم در روز رسید.
هفته گذشته، 2370 واحد توکن اتریوم سوزانده شد که در مقایسه با ابتدای ماه مه، 50% کاهش داشته است. در این مدت 18.4 درصد از توکنهای مینت شده سوزانده شده و 81.6% از توکنهای جدید وارد چرخه شده است. از آنجا که مقدار توکنهای سوزانده شده (18.4%( بیش از 0% بوده، بنابراین احتمال اضافه شدن کوینهای بیشتر به عرضه وجود دارد و ایجاد تقاضا در پایان هفته میتواند بر قیمت تأثیر بگذارد.
برای پایان دادن به موضوع تقاضای نسبی فضای بلاک اتریوم، میتوانیم نگاهی به فعالیتهای آنچین مرتبط با توکنهای محبوب دیفای (DeFi) همانند؛ AAVE ، COMP ، UNI و YFI داشته باشیم. نمودار زیر تعداد آدرسهای فعال مرتبط با هر یک از این توکنها و حجم دلاری انتقال داده شده به آنها را نشان میدهد. گرچه این معیارها و مقایسه نسبتاً ساده هستند اما رابطه با عملکرد قیمت را به خوبی نشان میدهند.
آنچه مشاهده میشود یک همبستگی قوی میان فعالیت آنچین و عملکرد قیمت توکنهای دیفای است. به دلیل کاهش نرخ رشد بیت کوین، در حال حاضر هر دو معیار در تمام موارد چندان قابل توجه نیستند. گرچه، هفته گذشته فعالیتهای آنچین شاهد یک افزایش جزئی بود اما باید منتظر ماند و دید که آیا شروعی برای برگشت روند است یا یک اتفاق موردی بوده است.
مطلب مفید: دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) چیست؟
نتیجهای از تحلیل آنچین هفته بیست و یکم بیت کوین
- بازارهای خرسی اثرات نامطلوبی به همراه دارند و بازار نزولی فعلی اثرات خودش را گذاشته است. تا زمانی که بازار به کف پایداری نرسد، خرسها به جای آرام شدن، بدتر میشوند. در مطالب بالا به موضوعاتی همچون عملکرد ضعیف قیمت، بازده نزولی در بلند مدت، تأثیر ترس سرمایه گذاران بر قیمتگذاری در بازارهای مشتقه و کمرنگ شدن فعالیتهای آنچین پرداختیم.
- این اثرات در سراسر بازار ارزهای دیجیتال قابل مشاهده است. بیت کوین و اتریوم هر دو در مقایسه با دورههای صعودی، تقاضا و استفاده کمتری داشتهاند و این موضوع حتی برای توکنهای دیفای هم صادق است. سینگالهای چرخش سرمایه به سمت بیت کوین احتمالاً به دلیل سقوط ناگهانی ارز لونا و استیبل کوین UST در هفتههای اخیر ایجاد شده است. البته چنین چرخشهایی از ویژگی تاریخی بازارهای نزولی به شمار میآید چراکه سرمایهگذاران در جهت داراییهای ایمنتر تغییر مسیر میدهند.
- به این ترتیب، عملکرد قیمت 12 ماهه گذشته صنعت ارز دیجیتال نسبت به دلار آمریکا وضعیت مطلوبی نداشته و شکاف عمیقی در بازده بلند مدت ایجاد شده است.
اما به هر حال این بازار خرسی هم روزی به پایان میرسد و به قول معروف بعد از هر بازار خرسی، یک بازار گاوی وجود دارد.