پروتکل لنز (Lens Protocol)؛ جایگزینی غیرمتمرکز برای اینستاگرام!

پروتکل لنز (Lens Protocol) یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است که یک تیم وب 3 قدرتمندی را به‌عنوان پشتوانه خود دارد. هر کاربر در این پلتفرم مالک واقعی پروفایل خود و محتوایی است که تولید می‌کند. شما می‌توانید یک حساب دائو (DAO Account) نیز در این پلتفرم راه‌اندازی کنید، از محتوای خود کسب درآمد کنید و اطلاعات خود را انتقال دهید. علاوه بر این، ابزارهای وب 3 بیشتری در راه این شبکه اجتماعی است و تیم آن نیز دائماً روی نوآوری‌ها و خدمت‌رسانی به جامعه کار می‌کند. در ادامه این مقاله از فکت کوینز با ما همراه باشید تا به بررسی کامل این پلتفرم بپردازیم.

پروتکل لنز (Lens Protocol) چیست؟

پروتکل لنز یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز و قابل ترکیب بر بستر یک بلاک چین اثبات سهام (گواهی سپرده) است که به تولیدکنندگان محتوا قدرت مالکیت و کنترل محتوا و اطلاعاتشان را می‌دهد.

تاریخچه فعالیت پروتکل لنز

آوه (Aave)، پلتفرم وام‌دهی غیرمتمرکز معروف، مغز متفکر پشت پروتکل لنز است. استانی کولِچوف (Stani Kulechov)، بنیان‌گذار و مدیرعامل آوه، از بحث‌های پیرامون اهمیت کنترل هویت دیجیتال توسط کاربران برای ایجاد پروتکل لنز الهام گرفت. او منتقد رویکردی است که پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی وب نسل دو (Web 2.0) اتخاذ کرده‌اند، اینکه کاربران چه اطلاعاتی را ببینند و چه چیزهایی را نبینند، اینکه اطلاعات کاربران را بفروشند و توانایی‌ِ کاربران خود را برای انتقال محتوایشان به پلتفرم دیگری محدود می‌کنند.

بیشتر بخوانید: آوه (AAVE) چیست؟ دریافت وام ارز دیجیتال در دیفای

کولچوف در کنفرانس لیسکان (LisCon) در سال 2021 هنگامی که در مورد تکامل و انقلاب اکوسیستم شبکه‌های اجتماعی بحث می‌کرد، به این پلتفرم جدید اشاره کرد. این تیم بعداً نامه‌ای سرگشاده ارسال کرد که در آن مشکل مالکیت و درآمدزایی شرکت‌ها از محتوای کاربرانشان را مطرح کرد. کولچوف شبکه‌های اجتماعی وب 2 را به‌عنوان سیستم‌های منسوخ و متمرکز و پلتفرم‌های وب 3 را به عنوان راهکاری برای دادن حق مالکیت محتوا به کاربران توصیف می‌کند. گفتنی است که بیش از 10000 نفر این نامه را امضا کردند.

بیشتر بخوانید: هرآنچه باید در مورد وام ارز دیجیتال بدانید!

پروتکل لنز برای اولین بار در شبکه آزمایشی مومبایی پالیگان (Mumbai Testnet (Polygon در دسترس بود و در ماه مه 2022 به شبکه اصلی پالیگان (Polygon Mainnet) منتقل شد. جامعه همچنین مجاز به بررسی کدها و گزارش آنها بود. شما می‌توانید به کد این بلاک چین در GitHub دسترسی داشته باشید.

هدف پروتکل لنز چیست؟

این تیم تلاش می‌کند تا تعاملات اجتماعی دنیای واقعی را بدون محدود کردن افراد به سیاست‌ها و الگوریتم‌ها در اینترنت منعکس کند. آن‌ها به کاربران این قدرت را می‌دهند که از محتوای خود آن‌طور که صلاح می‌دانند کسب درآمد کنند.

پروتکل لنز می‌خواهد تجارب اجتماعی آنلاین بهتر و پایدارتری ایجاد کند. این شبکه اجتماعی در حین کار بر روی توسعه فناوری خود، تأثیر آن بر محیط‌زیست را نیز در نظر گرفته است.

بیشتر بخوانید: شبکه اجتماعی غیرمتمرکز بلواسکای (Bluesky) چیست؟

پروتکل لنز چگونه کار می‌کند؟

هنگامی که یک پروفایل در این شبکه اجتماعی می‌سازید، در حال ایجاد یک NFT قابل ترکیب هستید. این NFT تمام مطالب، نظرات، لایک‌ها و پست‌های شما را ذخیره می‌کند. پروفایل شما به یک آدرس کیف پول گره خورده است. اگر بخواهید محتوای یک شخص را جمع‌آوری کنید، یک NFT قابل معامله دریافت خواهید کرد. شما به‌عنوان یک تولیدکننده محتوا، بر افرادی که می‌توانند مطالب شما را جمع‌آوری کنند، کنترل دارید. پروتکل لنز امکان کسب درآمد از شبکه‌های اجتماعی شما را فراهم می‌کند. شما می‌توانید از دیگران بخواهید که برای به دست آوردن یک محتوای خاص هزینه‌ای بپردازند. خرید اشتراک نیز امکان‌پذیر است.

از آنجایی که پروتکل لنز(Lens Protocol) بر روی بلاک چین پالیگان (Polygon) اجرا می‌شود، برنامه‌ها (اپلیکیشن‌ها) را می‌توان روی هر زنجیره‌ای مستقر کرد. Polygon با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار است. کارمزد گس نیز در بلاکچین پالیگان کم است.

NFT ها جزء اصلی شبکه اجتماعی غیرمتمرکز لنز هستند. دارندگان این توکن حاکمیتی می‌توانند چندین کار را انجام دهند، از جمله تفویض قدرت، دریافت قدرت در یک شماره بلاک خاص و دریافت کل عرضه واگذار شده در یک شماره بلاک خاص.

بیشتر بخوانید: ماشین مجازی اتریوم (Ethereum Virtual Machine) چیست؟

لایه‌های NFT لنز پروتکل چیست؟

شبکه اجتماعی لنز از سه لایه ان‌اف‌تی ERC-721 استفاده می‌کند. قرارداد قابل ارتقای لنزهاب ( LensHub) به عنوان مکانیزم اصلی اکثر تعاملات عمل می‌کند. تقریباً تمام تعاملات تحت قراردادهای ERC-721 NFT اجرا می‌شوند. هنگامی که یک پروفایل ایجاد می‌شود، یک Profile NFT تولید می‌شود. هنگامی که پروفایل شما اولین فالوور خود را دریافت می‌کند، قرارداد Follow NFT اجرا می‌شود. این قرارداد موقعیت فالوورها را دنبال می‌کند.

به‌طور مشابه، هنگامی که پروفایل کاربر اولین محتوا را گردآوری (Collect) می‌کند، قرارداد Collect NFT اجرا می‌شود. پروتکل لنز برای کاهش کارمزد گسِ (Gas) ساخت یک پروفایل، قراردادهای Follow NFT و Collect NFT را فقط برای اولین فالو (follow) و اولین کالکت (collect) اجرا می‌کند.

بیشتر بخوانید: گس یا سوخت در شبکه اتریوم چیست؟

تمام جنبه‌های کد به‌گونه‌ای ساخته شده‌اند که امکان توسعه آسان آن در آینده فراهم شده است. ماژولار بودن یکی دیگر از المان‌های کلیدی نحوه عملکرد پروتکل لنز است که از باز بودن شبکه برای نوآوری بیشتر پشتیبانی می‌کند. ماژول‌ها قراردادهایی هستند که به یک رابط (interface) متصل می‌شوند، در حالی که دامنه نامحدودی را در رابط ارائه می‌دهند.

این شبکه اجتماعی قابل ترکیب از سه نوع ماژول اصلی استفاده می‌کند: ماژول فالو (Module Follow)، ماژول کالکت (Collect Module) و ماژول رفرنس (Module Reference). «ماژول فالو» وقتی اجرا می‌شود که شما پروفایل شخص دیگری را دنبال یا فالو می‌کنید. به هر پروفایلی یک «ماژول فالو» گره خورده است. «ماژول کالکت» نیز به همین ترتیب به هر پروفایل گره خورده است. وقتی محتوا (Publication) را ذخیره می‌کنید، ماژول‌های کالکت فعال می‌شوند. «ماژول رفرنس» نیز برای مدیریت تشابهات محتوا هستند.

بیشتر بخوانید: تروفای (TrueFi) چیست؟ هرآنچه باید در مورد توکن TRU بدانید

قابلیت‌های پروتکل لنز

در ادامه برخی ویژگی‌ها و قابلیت‌های پروتکل لنز را بررسی می‌کنیم:

NFTهای پروفایل (Profile NFTs)

هر پروفایلی توکن NFT خودش را دارد. محتوا و تعاملات با آن محتوا در این توکن ذخیره می‌شود. اگر می‌خواهید چندین حساب در شبکه اجتماعی لنز داشته باشید، یک آدرس کیف پول کافی است، چراکه می‌تواند بیش از یک Profile NFT را در خود ذخیره کند.

برای جلوگیری از بی نظمی، پروتکل لنز فقط به آدرس‌های داخل فهرست سفید (Whitelist) که توسط حاکمیت تعیین می‌شود، اجازه ایجاد پروفایل را می‌دهد. اگر می‌خواهید برنامه‌ای ایجاد کنید که نیاز به ایجاد چندین پروفایل کاربری دارد، برای دریافت کمک با دیسکورد (Discord) تیم تماس بگیرید.

بیشتر بخوانید: آشنایی با ۵ هنرمند NFT پول‌ساز و مشهور!

Follow NFTs

با فالو کردن یک نفر در شبکه اجتماعی لنز، شما یک Follow NFT دریافت می‌کنید. این توکن دارای یک رتبه‌بندی از لحاظ کمیابی و کاربردی بودن است. یکی از کاربردهای ممکن نیز حق رأی است.

نشریه (Publication)

نشریه اصطلاحی است که پروتکل لنز برای اشاره به محتوا استفاده می‌کند. می‌توانید ویدیو، عکس، موزیک و متن را در Profile NFT خود پست کنید. ارسال مستقیم محتوا به Profile NFT به شما ضمانت می‌دهد که تمام محتوای تولیدشده، متعلق به شما است.

گردآوری یا کالکت (Collect)

شما می‌توانید محتواها را بر اساس مقررات مالک، مانند قیمت و زمان، گردآوری کنید. هنگامی که مالک یک ماژول کالکت را تنظیم می‌کند، فالوررها می‌توانند NFT‌های مرتبط با URI هر محتوا را ضرب کنند. این امکان مدیریت محتوا را روی بلاک چین فراهم می‌کند.

میرر (Mirror)

قابلیت میرور ((Mirror محتوای دیگر کاربران را به فید شما ارسال می‌کند. این امکان وجود دارد که کسری از سود مالک اصلی را نیز به دست آورید.

حاکمیت داخلی (Built-In Governance)

حاکمیت داخلی (Built-In Governance) قابلیتی است که پروتکل لنز ارائه می‌دهد. می‌توانید یک حساب شبکه اجتماعی راه‌اندازی کنید که به فالوررها این امکان را می‌دهد تا در مورد تصمیمات کلیدی رأی دهند.

بیشتر بخوانید: مجموعه NFT پنگوئن‌های تپل (Pudgy Penguins)؛ بامزه اما پرحاشیه!

کیف پول‌های چند امضایی (Community Multisig)

شبکه اجتماعی لنز از کیف پول‌های چند امضایی (Multisig) نیز پشتیبانی می‌کند. کیف پول چند امضایی برای تایید تراکنش‌ها و درخواست مجوزها به بیش از یک امضا نیاز دارد. با این ویژگی، کاربران مطمئن هستند که محتوای آنها ایمن است و پروتکل به عنوان یک شبکه قوی و سازنده به توسعه خود ادامه خواهد داد.

بیشتر بخوانید: قابلیت چند امضایی (multi-sig) چیست؟ این فناوری چگونه امنیت را تضمین می کند؟

امتیاز لنز پروتکل (Lens Protocol Grant)

پروتکل لنز به افرادی که ایده شایسته‌ای برای توسعه بیشتر این پلتفرم دارند، پاداش می‌دهد.

حوزه‌هایی که تیم می‌خواهد توسعه دهد عبارت‌اند از:

چطور از طریق ارائه پیشنهاد به پروتکل لنز (Lens Protocol) درآمد کسب کنیم؟

در پروپوزال خود، بهتر است در هر زمان فقط بر روی یک ایده خاص تمرکز کنید. تیم با تمرکز روی مفاهیم متعدد در یک پروژه منفرد مخالف است. اگر بیش از یک ایده دارید، ابتدا یکی را تکمیل کنید، سپس پیشنهاد دیگری را برای بعدی ارائه دهید.

پروتکل لنز یک قانون متن باز سختگیرانه دارد. تیم فقط پیشنهادهایی را می‌پذیرد که موافقت کنند کد متن باز بماند تا همه بتوانند آن را مشاهده کنند و با آن کار کنند. اگر پلتفرم دیگری در حال انجام کاری مشابه باشد، اشکالی ندارد، اما در حالت ایدئال، ایده شما باید منحصر به فرد باشد. سعی کنید تا حد امکان رویکرد خود را متمایز کنید تا حتی بهتر از یک رقیب بالقوه باشد.

بیشتر بخوانید: روش‌های یافتن شغل در متاورس و وب ۳.۰

یکی از مهم‌ترین عوامل توانایی شما در اجرای ایده است. در درخواست خود به تیم ثابت کنید که شما یا تیم شما توانایی انجام موفقیت‌آمیز پروژه را دارید. مهارت‌هایی که دارید و همچنین سوابق کاری قبلی خود را بیان کنید.

تیم پروتکل لنز ایده‌هایی را ترجیح می‌دهد که به وضوح برای اکوسیستم موجود مفید باشد. توضیح اینکه مفهوم شما چگونه تولید ارزش می‌کند برای شما باید آسان باشد. منفعت عمومی فاکتور مهمی است که تیم هنگام ارزیابی پیشنهادات به آن توجه می‌کند. فقط ایده‌هایی پذیرفته می‌شود که به نفع کاربران باشد.

پروتکل لنز با عنایت به مفهوم منفعت عمومی، می‌خواهد به کسانی که با دیگران مهربان هستند کمک هزینه دهد. اگر وارد درگیری‌های جدی شوید و با مردم در تقابل قرار گرفته باشید، تیم نگران خواهد شد. تیم به احتمال زیاد با افرادی کار می‌کند که برای تعامل با کامیونیتی لنز تلاش بسیاری می‌کنند.

پروتکل لنز کمک‌های مالی برای بازاریابی یا سرمایه‌گذاری مخاطره‌آمیز (venture capital) ارائه نمی‌کند. شرکت‌های دارای سرمایه مخاطره‌آمیز می‌توانند برای کمک‌های مالی درخواست دهند، اما این پول نمی‌تواند به عنوان تامین مالی مخاطره‌آمیز استفاده شود. سرمایه باید برای توسعه قابلیت‌های پیشنهادی پروتکل لنز استفاده شود. این تیم نمی‌خواهد افراد از سرمایه‌ آنها سوء استفاده کنند، بنابراین نسبت به متقاضیانی که واقعاً علاقه‌ای به وب 3 ندارند، مردد خواهند بود.

بیشتر بخوانید: آشنایی با بهترین روش‌های کسب درآمد از متاورس (Metaverse)

مزایای پروتکل لنز

پروتکل لنز را می‌توان جایگزینی برای شبکه‌های اجتماعی فعلی دانست. مزایای زیر، این شبکه را متمایز می‌کند:

غیرقابل‌ سانسور

وقتی مالک محتوای خود در یک پلتفرم غیرمتمرکز هستید، نیازی به نگرانی در مورد سانسور شدن نیست. هیچ کس نمی‌تواند پست‌های شما را حذف کند یا شما را از پلتفرم اخراج کند.

مالکیت واقعی داده‌

هیچ سواستفاده از داده‌ای در این شبکه اجتماعی وجود ندارد. تا زمانی که برنامه با پروتکل لنز (Lens Protocol) سازگار باشد، شما کسی هستید که کنترل کامل داده‌هایتان، از جمله درآمدزایی و محل نمایش داده‌هایتان را در دست دارید.

احتمال پایین سوء استفاده نهادهای متمرکز

از آنجایی که هیچ مرجع متمرکزی بر این پلتفرم نظارت ندارد، خطر رفتار ناعادلانه با مردم کم است.

فضای باز برای نوآوری

از آنجایی که این پلتفرم متن باز است، هرکسی می‌تواند در رشد آن سهیم باشد. شما می‌توانید قابلیت‌های جدیدی که در واقع مفید و به نفع جامعه هستند را به شبکه اجتماعی لنز اضافه کنید. شرکت‌های وب 2.0 به دلیل افراد حرفه‌ای که برای توسعه پلتفرم‌های خود استخدام می‌کنند محدود هستند. آنها همچنین تمایل دارند که در حفظ ساختار و مسیر مشخص خود سفت و سخت عمل کنند، به جای اینکه برای افزودن ابزارهایی که کاربران مفید می‌دانند باز باشند.

جایزه کشف باگ (Bug Bounty)

توسعه‌دهندگان می‌توانند برای کشف و گزارش آسیب‌پذیری‌های پلتفرم، جایزه کشف باگ دریافت کنند. مبلغ جوایز به 250000 دلار می‌رسد. برای گزارش یک باگ، به آدرس ایمیل security@lens.xyz ایمیل بزنید.

بیشتر بخوانید:آیا خرید بیت کوین در سال ۲۰۲۳ سرمایه‌گذاری مناسبی خواهد بود؟

نقشه راه پروتکل لنز

پروتکل لنز در حال حاضر به‌عنوان یک پلت‌فرم وب3 چند امضایی عمل می‌کند، اما تیم قصد دارد آن را به یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز یا دائو (DAO) تبدیل کند تا به کاربران اجازه دهد در تصمیم‌گیری‌ها نظر داشته باشند. آنها می‌توانند در مورد قابلیت‌ها و ماژول‌های جدید پیشنهادی رأی دهند.

یکی از ویژگی‌های احتمالی که در آینده به این پلتفرم اضافه خواهد شد، یک توکن بومی است. مردم می‌توانند این توکن را به عنوان راهی برای حمایت از پروژه بخرند و بفروشند.

آیا پروتکل لنز جایگزین مناسبی برای شبکه‌های اجتماعی است؟

پروتکل لنز واقعاً ارزش امتحان کردن را دارد زیرا از شما در برابر بی پلتفرم بودن و تبعیض محافظت می‌کند. شما می‌توانید مخاطبان خود را بدون ترس از جدا شدن از آنها به دلیل حذف شدن حساب، ایجاد کنید. وقت گذاشتن برای افزایش مخاطب در پلتفرم می‌تواند برای شما پاداش نیز به همراه داشته باشد. شما می‌توانید از محتوای خود به روشی که می‌خواهید کسب درآمد کنید.

پروتکل لنز (Lens Protocol) متعهد به بهبود پلتفرم خود است. این تیم علاوه بر تیمی از توسعه‌دهندگان، به توسعه‌دهندگان دیگری که ایده‌هایی برای گسترش قابلیت‌های موجود دارند، کمک‌های مالی ارائه می‌دهد. یک شرکت باتجربه وب3 نیز پشت پروتکل لنز است. بنابراین، بعید است که شما با یک شبکه اجتماعی منسوخ شده رها شوید.

بیشتر بخوانید: سرمایه‌گذاری در وب 3.0 را بیاموزید!

آینده شبکه‌های اجتماعی وب ۳.۰

 Web3 نسل بعدی اینترنت است و شبکه‌های اجتماعی قرار نیست از این قافله عقب بمانند. غیرمتمرکز سازی شعار نسل سوم اینترنت است. مردم به طور فزاینده‌ای از شرکت‌هایی که اطلاعات آنها را جمع‌آوری می‌کنند و می‌فروشند ناراضی هستند. مسائل مربوط به سانسور و رفتار ناعادلانه نیز به یک موضوع جنجالی تبدیل شده است. بلاک چین و غیرمتمرکزسازی به حل این مشکلات کمک می‌کند.

همانطور که شبکه‌های اجتماعی وب 2 زمانی در مراحل اولیه خود بودند، شبکه‌های اجتماعی وب3 نیز اکنون در مراحل ابتدایی خود هستند. با استفاده از تخیل توسعه‌دهندگان برای ارائه راه‌حل‌های خلاقانه، می‌توان انتظار داشت که نوآوری‌های بسیار بیشتری به وجود بیاید.

پلتفرم‌های اجتماعی وب3 همچنین قصد دارند فناوری متاورس را وارد بازی کنند. فناوری متاورس در مراحل اولیه خود قرار دارد. این دو فناوری در طول سال‌ها در کنار یکدیگر توسعه خواهند یافت. هوش مصنوعی، واقعیت افزوده و واقعیت مجازی اجزای متاورس هستند. برخی افراد به اشتباه فکر می‌کنند که متاورس متعلق به فیس بوک است، اما بسیاری از شرکت‌های مختلف در حال ایجاد متاورس های خود هستند. فیس بوک نام بزرگی است که برای کار بر روی این فناوری مورد توجه قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید: آیا دائو و صرافی غیرمتمرکز راهکاری برای چالش‌های وب 3 هستند؟

دائوها (DAO) در حال محبوب شدن هستند زیرا مردم می‌خواهند در تصمیمات یک شرکت نقش داشته باشند. تعداد فزاینده‌ای از پلتفرم‌های جدید مسیر DAO را انتخاب می‌کنند. حتی ممکن است در آینده از کسب‌وکارهای قدیمی که ساختارشان را غیرمتمرکز می‌کنند و رأی‌گیری از مردم را آغاز می‌کنند، شگفت‌زده‌ شوید. بلاک چین به دلیل شفافیت و ناتوانی در هک شدن، رأی‌گیری را ایمن‌تر می‌کند.

شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز احتمالاً به گونه‌ای تکامل خواهند یافت که پروفایل‌‌ هر کاربر همچون ویترین یک فروشگاه‌ عمل کند. شاید کاربران بخواهند از پروفایل‌ خود برای کسب سود درآمدزایی کنند. ممکن است ابزارهایی منتشر شوند تا انجام این کار را برای افراد عادی آسانتر کنند. تبلیغات واقعی‌تر و هدفمندتر خواهند بود، چراکه اگر فردی تبلیغی که می‌بیند را دوست نداشته باشد، همیشه می‌تواند آن را حذف کند. جدای از تبلیغاتی که افراد خودشان انتخاب می‌کنند، آنها مجبور نیستند تبلیغاتی را که نمی‌خواهند مشاهده کنند.

بیشتر بخوانید: آیا وب3 (Web 3) واقعا غیرمتمرکز است؟

جمع‌بندی

پروتکل لنز (Lens Protocol) یک شبکه اجتماعی است که در تلاش است تا جنبه اجتماعی واقعی یک شبکه اجتماعی را به کاربران بازگرداند. لنز برای مردم ارزش قائل است و اطلاعات آنها را جمع‌آوری نمی‌کند. با تیم قابل اعتمادی که پشت این پروژه قرار دارد، این شبکه اجتماعی احتمالاً تا مدت‌ها پابرجا خواهد بود.

سوالات متداول