در 15 سپتامبر 2022، شبکه اصلی اتریوم انتقال خود را از مکانیسم اجماع اثبات کار (PoW) به اثبات سهام (PoS) تکمیل کرد. تبدیل اتریوم از لایه اجماع PoW به PoS که Merge (به معنی ادغام) نامیده میشود، یک رویداد بسیار مورد انتظار بود. این رخداد بر قیمت پروژههای لایه 2 مبتنی بر اتریوم تأثیر مثبتی گذاشته است. برای مثال، قیمت پالیگان (Matic)، یکی از بهترین ارزهای دیجیتال لایه ۲ اتریوم، 36 درصد افزایش یافت.
اما بهترین ارزهای دیجیتال لایه ۲ اتریوم که باید پس از آپدیت مرج روی آنها سرمایهگذاری کنیم، کدامند؟ در این مقاله از فکت کوینز به جواب این پرسش میرسیم.
پروتکل لایه دو (Layer2 Protocol) اتریوم چیست؟
پروتکلهای لایه دو اتریوم راهکارهایی هستند که برای حل مشکل مقیاسپذیری بلاکچین اتریوم طراحی شدهاند. لایه دوم به بلاک چین لایه اول اتریوم متصل است که به آن امکان میدهد عملیات بلاک چین را انجام دهد و آنها را به زنجیره اصلی گزارش دهد.
شما میتوانید زنجیرههای لایه 2 اتریوم را به عنوان جادههایی که به بزرگراه اصلی اتریوم منتهی میشوند، در نظر بگیرید. هنگامی که شبکه اتریوم به دلیل ترافیک زیاد شلوغ میشود، بلاک چین لایه 2 با تخلیه ترافیک به جادهها کمک میکند. در نهایت، ازدحام شبکه کاهش مییابد.
از آنجایی که اتریوم به ظرفیت یک میلیون تراکنش در روز خود رسیده است، پروتکلهای مختلف لایه 2 به اتریوم کمک میکنند تا سرعت تراکنش را بدون به خطر انداختن عدم تمرکز شبکه یا امنیت افزایش دهد. آنها همچنین به کاهش کارمزدهای گس (Gas) کمک میکنند و به توسعهدهندگان اجازه میدهند برنامههای جدید با تجربه کاربری بهبود یافته بسازند.
بیشتر بخوانید: آنچه باید از به روزرسانی شانگهای اتریوم (Ethereum Shanghai) بدانید
انواع پروتکلهای لایه 2 اتریوم
در دو الی سه سال گذشته راهکارهای لایه 2 مختلفی برای اتریوم ظهور کرده است. کانالهای صورت وضعیت (State Channels)، پلاسما (Plasma) و رول آپ ها (Rollups) برخی از تکنیکهای شناختهشده هستند. هر کدام از اینها مزایا و محدودیتهای خود را دارند که در بخش زیر مروری کوتاه بر آنها خواهیم داشت:
بیشتر بخوانید: رول آپ ها؛ برترین راهحل لایه ۲ جهت رفع مشکل مقیاسپذیری اتریوم
کانالهای صورت وضعیت
کانالهای صورت وضعیت (State Channels) به کاربران اجازه میدهند خارج از بلاک چین با یکدیگر تراکنش داشته باشند و تراکنشهای آنی اتریوم را ممکن میسازند. در حالی که کانالهای صورت وضعیت توان عملیاتی بالا، برداشت فوری و کارمزدهای پایین را ارائه میدهند، از قابلیت ارتباط بین زنجیرهای رنج میبرند. با این حال، ظهور کانالهای صورت وضعیت بین زنجیرهای میتواند انعطافپذیری بیشتری را فراهم کند.
پلاسما (Plasma)
پلاسما یکی دیگر از راهکارهای محبوب لایه 2 است که از قراردادهای هوشمند و درختان مرکل(Mercle Trees) برای ایجاد زنجیرههای جانبی نامحدود استفاده میکند. از آنجایی که تراکنش و محاسبات در زنجیرههای جانبی انجام میشود، به اتریوم کمک میکند تا دادههای بسیار بیشتری را مدیریت کند. متأسفانه، زمان برداشت در این شبکهها میتواند بین 7 تا 14 روز باشد.
بیشتر بخوانید:اتریوم پلاسما (Ethereum Plasma) چیست؟ آیا با تکنیک مقیاس بندی خارج از زنجیره آشنایی دارید؟
رول آپ ها
بلاک چینهای رول آپ تا حدودی شبیه پلاسما هستند. با این حال، rollup ها برخی از دادهها را در اتریوم نگه میدارند. این مکانیسم منحصر به فرد به افزایش امنیت و کاهش تمرکز شبکه کمک میکند. شما حتی میتوانید یک ماشین مجازی اتریوم (EVM) را در داخل یک رول آپ اجرا کنید. دو نوع رول آپ وجود دارد: رول آپهای اپتیمیستیک (optimistic) و رول آپهای دانش صفر (ZK). در درازمدت، رول آپهای ZK ممکن است به دلیل زمان برداشت کوتاهتر، کاربردیتر باشد.
بیشتر بخوانید:آپتیمیزم (Optimism) یا آپتیمیسم چیست؟ با این شبکه و توکن OP بیشتر آشنا شوید
بهترین ارزهای دیجیتال لایه ۲
سرمایهگذاری در پروژههای لایه ۲ اتریوم منطقی است زیرا اتریوم مورد انتظارترین ارز دیجیتال است که میتواند باعث وقوع فلیپنینگ (Flippening) شود و از بیتکوین به عنوان پادشاه ارزهای دیجیتال پیشی بگیرد. بلاکچینهای لایه 2 اتریوم به حل مشکل مقیاسپذیری اتریوم کمک میکنند که ممکن است روند فلیپنینگ را تسریع کند.
اگر به دنبال فرصت سرمایهگذاری هستید، این 11 پروژه تثبیتشده لایه 2 را در نظر بگیرید:
*توجه: ارزش بازار و TVL مربوط به تاریخ 13 فوریه 2023 هستند.
1. پایلیگان (Polygon)
توکن بومی: MATIC
ارزش بازار: 10.98 میلیارد دلار
TVL: 8.66 میلیارد دلار
یکی از بهترین ارزهای دیجیتال لایه ۲ اتریوم، ماتیک (Polygon) یک زنجیره جانبی است که به موازات بلاک چین اتریوم اجرا میشود. ازجمله کارکردهای اصلی آن، تراکنشهای سریعتر و کارمزد تراکنش کمتر است. شما میتوانید رمزارزهای خود را به صورت پل به Polygon وارد کنید، امری که به شما امکان میدهد با طیف گستردهای از برنامههای غیرمتمرکز (DApps) که در انحصار شبکه اتریوم هستند تعامل داشته باشید.
زنجیره اصلی پالیگان یک زنجیره جانبی PoS است که برای اعتبارسنجی تراکنشها و رای دادن به تغییرات شبکه استفاده میشود. توسعهدهندگان میتوانند به راحتی زنجیرههای جانبی اضافی را با استفاده از کیت توسعه نرمافزار Polygon (SDK) بسازند. Polygon از توسعه زنجیرههای جانبی با استفاده از روشهای مقیاسپذیری plasma، optimistic rollup و ZK-rollup پشتیبانی میکند.
بیشتر بخوانید: شبکه چند ضلعی ماتیک و هر آنچه که باید درباره آن بدانید
2. منتل (Mantle)
توکن کاربردی: BIT
ارزش بازار BitDAO:672.14 میلیون دلار
TVL: 3.13 میلیارد دلار
Mantle اولین پروتکل ماژولار لایه 2 است که بر روی اتریوم ساخته شده است و توسط یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) راه اندازی میشود.
ساختار ماژولار Mantle تراکنشها و عملیات مختلف را در لایههای جداگانه پردازش میکند که توسط ذینفعان شبکه در سطوح مختلف از طریق رول آپهای اتریوم و یک لایه دسترسی داده غیرمتمرکز اداره میشوند. این پروتکل با استفاده از مکانیسم ریاستیکینگ (restaking)، توان عملیاتی بالا و کارمزد گس کمتر را برای اپلیکیشنهای ساخته شده روی منتل، ممکن میسازد.
Mantle همچنین قصد دارد ترتیبدهنده (sequencer) را غیرمتمرکز کند، در نتیجه به چندین گره Sequencer اجازه میدهد تا عملیات انجام دهند و پاداش BIT را دریافت کنند. این امر خطرات امنیتی و عملیاتی را که معمولاً در مدلهای رول آپ با آن مواجه هستیم، کاهش میدهد.
بیشتر بخوانید:بدراک (Bedrock)؛ ارزانترین، سریعترین و پیشرفتهترین معماری رول آپ تاکنون
3. آربیتروم (Arbitrum)
توکن بومی: NIL
TVL: 1.46 میلیارد دلار
Arbitrum به دنبال حل تراکم شبکه اتریوم از طریق سرعت بالای تراکنش 40000 تراکنش در ثانیه (TPS) با کارمزد حدود دو سنت یا کمتر است.
قراردادهای هوشمند Arbitrum با استفاده از رول آپهای اپتیمیستیک تأیید اعتبار میشوند. با این حال، آربیتروم سازگار با EVM است. این بدان معنی است که توسعهدهندگان دی اپ (DApp) میتوانند برنامههای خود را روی شبکه اصلی Arbitrum بدون یادگیری یک زبان برنامه نویسی جدید بسازند. به عنوان مثال، اگر از قبل زبان برنامهنویسی مورد استفاده برای توسعه قراردادهای هوشمند در اتریوم را بلدید، به مهارتهای اضافی نیاز ندارید.
Arbitrum توکن بومی ندارد. تا زمانی که یک توکن بومی معرفی نشود، مستقیمترین راه برای سرمایهگذاری در این پروژه، سرمایهگذاری در پروژههایی است که روی این شبکه راه اندازی شدهاند.
GMX به عنوان بزرگترین پروژه دیفای در Arbitrum، یک کاندید بزرگ است که ارزش سرمایهگذاری را دارد.
GMX توکن ابزار و حاکمیتی صرافی غیرمتمرکز GMX است. این صرافی که روی زنجیره آربیتروم مستقر شده است، یک صرافی غیرمتمرکز فیوچرز دائمی (DEX) با کارمزدهای بسیار کم و لغزش قیمت صفر است.
ارزش بازار:GMX 563.7 میلیون دلار
TVL: 538.17 میلیون دلار
بیشتر بخوانید: نگاهی به پلتفرم پرحاشیه جی ام ایکس (GMX) و توکنهای GMX و GLP
4. اپتیمیزم (Optimism)
توکن بومی: OP
ارزش بازار: 489.13 میلیون دلار
:TVL 783 میلیون دلار
اپتیمیزم به عنوان بهترین ارزهای دیجیتال لایه ۲ رقیب اصلی آربیتروم (Arbitrum) است. در حالی که تا حدودی شبیه به Arbitrum است، اپتیمیزم از رول آپهای آپتیمیستیک معرفی شده توسط Optimism Foundation استفاده میکند. رول آپهای آپتیمیستیک فرض میکنند که هر تراکنش معتبر است. هرگونه تراکنش جعلی پس از ارائه مدارک توسط ذینفعان لغو میشود.
Optimism و Arbitrum هر دو شبیه به هم هستند زیرا فقط زمانی مستقر میشوند که بلوکهای معیوب شناسایی شوند. بر این اساس، توکنها در این شبکهها میتوانند بین لایه 1 و لایه 2 جریان داشته باشند. مکانیسم تأیید بلاک نیز یکسان است.
Optimism علاوه بر افزایش مقیاسپذیری اکوسیستم اتریوم، به حفظ امنیت تراکنشها کمک میکند. گرههای شبکه برای پیشنهاد یک بلاک جدید توکن سپردهگذاری میکنند و هر گره این قدرت را دارد که اعتبار تراکنش را به چالش بکشد.
اپتیمیزم جایگزین خوبی برای سرمایهگذاری است زیرا Arbitrum هیچ توکن بومی ندارد.
بیشتر بخوانید: استارک نت (StarkNet)؛ از تعریف تا کاربرد!
5. ایمیوتبل ایکس (Immutable X)
توکن بومی: IMX
ارزش بازار: 802.51 میلیون دلار
Immutable X یک راهکار مقیاسپذیری است که برای توکنهای NFT در بلاک چین اتریوم استفاده میشود. این لایه 2 به توسعهدهندگان بازیهای بلاک چین راهی برای راه اندازی سریع پروژههای NFT با هزینههای گس تقریباً صفر ارائه میدهد.
این فناوری از ZK-rollup استفاده میکند. به جای انتقال تمام دادههای تراکنش به بلاک چین، این سیستم صدها تراکنش جداگانه را در یک گواهی دانش صفر به نام ZK-STARK جمع میکند و تراکنشهای خارج از زنجیره را پردازش میکند.
Immutable X همچنین اولین فناوری ZK-rollup است که صرفاً بر پروژههای NFT تمرکز دارد. مکانیزم منحصربهفرد آن به منابع ذخیرهسازی و محاسباتی کمتری برای اعتبارسنجی یک بلاک کامل از تراکنشها نیاز دارد. پروژههای NFT از سرعت آن نفع زیادی میبرند، چراکه این شبکه میتواند بیش از 9000 تراکنش NFT را در هر ثانیه انجام دهد. کارمزد گس صفر برای راه اندازی یک اکوسیستم گیم برای کسب درآمد یک انگیزه اضافی برای توسعهدهندگان است.
بیشتر بخوانید: زی کی سینک (ZKsync) چیست؟
6. شیباریوم (Shibarium)
توکن بومی: SHIB
ارزش بازار SHIB: 7.53 میلیارد دلار
توکن کاربردی: BONE
ارزش بازار BONE: 342.8 میلیون دلار
Shibarium یک بلاک چین لایه 2 مبتنی بر اتریوم است که کاربردپذیری اکوسیستم مشهور شیبا اینو (Shiba Inu) را تقویت خواهد کرد.
در طول این سالها، شیبا اینو، (SHIB)، موفقیت زیادی کسب کرده است که عمدتاً به دلیل هجمه تبلیغاتی ایجاد شده حول مفهوم میم کوین بوده است. علیرغم رشد این توکن، جامعه همیشه اکوسیستمی میخواست که بتواند رشد خود را در دراز مدت حفظ کند. راه اندازی پروژه لایه دو Shibarium پاسخی به چنین نگرانیهایی بود.
این زنجیره جانبی بخش بزرگی از تراکنشهای SHIB را بر عهده خواهد گرفت، بنابراین SHIB مجبور نیست به شبکه اتریوم متکی باشد. در نتیجه، کاربران احتمالاً بهبودهای عظیمی را در سرعت تراکنش همراه با کاهش هزینه گس تجربه خواهند کرد.
قیمت SHIB و توکنهای Shiba Inu به دلیل پیشبینی راهاندازی Shibarium در حال افزایش است. اگر از طرفداران Shiba Inu هستید، بهتر است SHIB و دیگر توکنهای موجود در اکوسیستم SHIBA را در نظر بگیرید. BONE، توکن حاکمیتی ShibaSwap، یکی از بهترین ارزهای دیجیتال لایه ۲ برای سرمایهگذاری است زیرا قرار است به توکن کاربردی Shibarium تبدیل شود.
بیشتر بخوانید: توسعهدهندگان شیبا اینو: شیباریوم به انقلابی در اکوسیستم شیبا منجر خواهد شد
7. لوپرینگ (LRC)
توکن بومی: LRC
ارزش بازار: 506.68 میلیون دلار
TVL: 121.38 میلیون دلار
لوپرینگ (Loopring) یک پروتکل مقیاسپذیری لایه 2 است که پروتکلهای DEX و پروتکلهای پرداخت مبتنی بر دفترچه سفارش غیرحضانتی را تسهیل میکند. لوپرینگ در دسامبر 2019 بر روی شبکه اصلی اتریوم مستقر شد، و مشهور است که بیش از 2000 TPS را پردازش میکند و در عین حال همان سطح امنیتی اتریوم را حفظ میکند. لوپرینگ از ZK-rollups برای سیستم پرداخت استفاده میکند که به کاربران اجازه میدهد داراییهای دیجیتالی مثل ارزهای دیجیتال را مبادله کنند.
با رونق پروتکلهای DEX و استیکینگ نقدینگی در سال 2023، توکن LRC به عنوان یکی از بهترین ارزهای دیجیتال لایه ۲ پتانسیل فوقالعادهای برای رشد دارد.
بیشتر بخوانید: رشد قیمت LRC در پی راه اندازی بازار NFT های GameStop در شبکه لوپرینگ
8. ناسیس (GNO)
توکن بومی: GNO
ارزش بازار: 279.27 میلیون دلار
TVL: 68.83 میلیون دلار
Gnosis Chain یک زنجیره جانبی لایه دو با لایه اجرایی EVM است که توسعه دی اپ و NFT ها را تسهیل میکند. ناسیس از استیبل کوین xDai برای تسهیل تراکنشها و پرداخت قراردادهای هوشمند و هزینههای گس استفاده میکند. توکن بومی اکوسیستم Gnosis، GNO، برای سپردهگذاری در زنجیره Beacon Gnosis و برای حاکمیت در GnosisDAO استفاده میشود. Gnosis Chain بخشی از Gnosis Beacon Chain است.
Gnosis Chain اولین راهحل زنجیره جانبی اتریوم بود که دارای یک استیبل کوین وابسته به دلار آمریکا به عنوان توکن تراکنش بود. هدف اصلی زنجیره Gnosis ارائه تراکنشهای پایدار، کمهزینه و بهینه برای پروژههای مبتنی بر اتریوم است.
طبق وبسایت رسمی، این بلاک چین لایه 2 توسط بیش از 100 هزار اعتبارسنج ایمن میشود و بازدهی تقریباً 16 درصدی از داراییهای سپردهگذاری شده ارائه میکند. اعتبار سنجی در Gnosis Chain فقط 117 دلار هزینه دارد. فنآوری پیشرفته، مفهوم ساده و حاکمیت قوی GNO را به گزینهای مناسب برای سرمایهگذاری تبدیل میکند.
بیشتر بخوانید: بیکن چین (Beacon Chain) : قلب اتریوم 2
9. اسکِیل (SKL)
توکن بومی: SKL
ارزش بازار: 226.7 میلیون دلار
SKALE یک شبکه وب 3 لایه دو است که قابلیت همکاری بسیار بالایی دارد و به توسعهدهندگان این امکان را میدهد تا به جای شبکه اصلی اتریوم، انواع DApps را بر روی زنجیره جانبی SKALE ایجاد کنند. اسکِیل یک زیرساخت بسیار مقیاسپذیر است که محیطی مناسب برای پیاده سازی پروتکل، ماشینهای مجازی و قابلیتهای امنیتی پیشرفته ایجاد میکند. توکن SKL را میتوان یکی از بهترین ارزهای دیجیتال لایه ۲ برای سرمایهگذاری در سال 2023 در نظر گرفت.
شاید این بزرگترین شبکه بلاک چین لایه 2 باشد که قادر به اجرای تعداد نامحدودی از بلاکچینهای سریع با هزینه گس صفر است. در زمان نگارش این مقاله (8 فوریه 2023)، ارزش بازار SKALE 177.6 میلیون دلار است.
SKALE به صورت یکپارچه با اتریوم عمل میکند در حالی که مکانیسم اجماع خود را اجرا میکند. بر این اساس، توسعهدهندگان میتوانند تعداد نامحدودی از زنجیرههای SKALE سفارشی را ایجاد کنند که مستقل از یکدیگر هستند. همه این زنجیرههای مستقل قابل تعامل و سازگار با EVM هستند، به این معنی که هر کسی میتواند به راحتی قراردادهای هوشمند مبتنی بر اتریوم را مستقیماً روی زنجیرههای SKALE مستقر کند.
به گفته بنیانگذاران آن، SKALE میتواند 120000 TPS را با استفاده از معماری ماژولار SKALE شامل 1000 زنجیره پردازش کند.
بیشتر بخوانید: معضل سهگانه بلاک چین (Blockchain Trilemma) چیست؟
10. استارک نت (STARK)
توکن بومی: STRK
StarkNet یک ZK-rollup غیرمتمرکز است که بر روی شبکه اتریوم کار میکند. StarkNet از گواهیهای اعتباری به نام STARK-Proofs استفاده میکند که خارج از زنجیره تولید شده و در اتریوم تایید میشوند. گواهی اعتبار شکلی از ZK-Proof است که به یک طرف اجازه میدهد ثابت کند که یک محاسبات به درستی اجرا شده است، در نتیجه حریم خصوصی و امنیت دادههای تراکنش را به حداکثر میرساند.
در حالی که توکن بومی آن STRK هنوز برای فروش در دسترس نیست، شما همچنان میتوانید با سرمایهگذاری در پروژههای ساخته شده بر روی آن از رشد StarkNet بهرهمند شوید. Immutable X همانطور که در بالا ذکر شد یکی از این پروژهها است.
بیشتر بخوانید: استارک نت (StarkNet)؛ از تعریف تا کاربرد!
11. کارتزی (Cartesi)
توکن بومی: CTSI
ارزش بازار: 101.5 میلیون دلار
Cartesi اولین سیستم عامل بلاک چینی است. کارتزی به عنوان یک راهحل مقیاسپذیری لایه 2 ساخته شده است که به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا با استفاده از زبانهای برنامه نویسی محبوب مانند لینوکس، دی اپ بسازند.
برای توسعه DApp در اتریوم و زنجیرههای جانبی آن، توسعهدهندگان نیاز به یادگیری زبان سالیدیتی (Solidity) دارند. Cartesi با اجازه دادن به توسعهدهندگان برای کدنویسی DApp به یکی از زبانهای برنامهنویسی کامپیوتری مورد علاقهشان، این چشمانداز را متحول کرده است. اکنون، هر کسی میتواند به راحتی با ابزارهای نرمافزاری، کتابخانهها و خدمات غنی قراردادهای هوشمند بسازد.
کارتسی نسخه خود از رول آپهای اپتیمیستیک را به نام Cartesi Rollups راه اندازی کرده است. با Cartesi Rollups، توان عملیاتی تراکنش تا 40 برابر لایه 1 است بدون اینکه امنیت شبکه به خطر بیفتد.
بعد از آپدیت مرج اتریوم چه اتفاقی برای راهحلهای لایه 2 میافتد؟
اتریوم از زمان تأسیس خود از سرعت پایین و کارمزد بالای تراکنش رنج میبرد. راهحلهای لایه 2 ساخته شده بر روی بلاک چین اتریوم برای حل این مشکل طراحی شدهاند.
همه راهحلهایی که در بالا توضیح داده شد به مقیاسپذیر شدن اتریوم کمک میکنند. اکنون که اتریوم با بهروزرسانی مرج به اتریوم 2.0 تغییر یافته است، همه در مورد بقای راهحلهای لایه 2 سؤال میپرسند. آیا آنها منسوخ خواهند شد؟
گرچه این درست است که اتریوم 2.0 به بهبود سرعت شبکه و کاهش ازدحام کمک میکند، کارشناسان معتقدند که اکوسیستم اتریوم آنقدر بزرگ است که همچنان به کمک پروژههای لایه 2 نیاز دارد. بنابراین، اکثر راهحلهای لایه 2 اتریوم همچنان نقش مهمی در آینده ایفا خواهند کرد.
علاوه بر این، برای پیشبینی کارا بودن آپدیت مرج اتریوم خیلی زود است. حتی اگر این انتقال طبق پیشبینیها انجام شود، تمام راهحلهای لایه ۲ در اتریوم نیز میتوانند پشت سر هم تطبیق داده شوند، بهویژه آن دسته از زنجیرههای لایه ۲ که بسیار محبوب هستند.
جمع بندی
اکثر کارشناسان فکر میکنند که بلاک چینهای لایه ۲ اتریوم در درازمدت به رشد خود ادامه خواهند داد. در واقع، رقابت احتمالاً فناوریها و نوآوریهای جدیدی را به این شبکههای بلاک چین معرفی خواهد کرد. بدون شک، این یک وضعیت برد-برد برای سرمایهگذاران است. در واقع میتوان گفت این بهترین زمان برای سرمایهگذاری در بهترین ارزهای دیجیتال لایه ۲ است.
میتونین در مورد celr و هولد این توضیح بدین که ارزش داره یا نه ؟؟
سلام دوست عزیز
بله حتما. مقالات سایت را پیگیری کنید در اسرع وقت این توکن را بررسی خواهیم کرد.
ممنون از همراهیتون.
مرسی. من منتظرتونم حتما