عرضه اولیه استخر استیک (ISPO) چیست؟ با مدل تامین مالی کاردانو آشنا شوید

عرضه اولیه استخر استیک (Initial Stake Pool Offering) روشی نوین و کارآمد جهت تأمین مالی پروژه های تازه تاسیس حوزه ارزهای دیجیتال است.

کاردانو یک بلاک چین بر اساس الگوریتم اجماع گواه اثبات سهام (POS یا Proof of Stake) است که به سرمایه گذاران این امکان را می دهد تا رمز ارزهای خود را جهت کمک به تمرکززدایی شبکه و کسب پاداش، به اشتراک بگذارند. از طرفی کاردانو نیز مشابه با دیگر بلاک چین های نسل بعد، شاهد پیشرفت های بزرگی خواهد بود که یکی از این پیشرفت ‌ها، جمع ‌آوری کمک مالی است، که این کمک های مالی بر بستر شبکه بلاک چین کاردانو از طریق عرضه اولیه استخر استیک جمع آوری می گردند.

- Advertisement -

در این مطلب از فکت کوینز قصد داریم تا به مفهوم عرضه اولیه استیک بپردازیم. اما پیش از آن بد نیست تا ببینیم که اساساً چه مدل هایی جهت تامین مالی پروژه های ارز دیجیتال مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع مدل های تامین مالی پروژه های ارز دیجیتال

از زمان عرضه بیت کوین و به موازات آن، پیدایش بازار ارزهای دیجیتال، فناوری بلاک چین توانسته توجه بسیاری از افراد را به سوی خود جلب کرده و در نتیجه این توجه به حوزه رمز ارزها، شاهد این بوده ایم که پیشرفت های بسیاری در این حوزه بوده‌ایم. از این رو علاقه مندان ارزهای دیجیتال و توسعه دهندگانی که همواره به دنبال نوآوری هستند، موفق شده‌اند تا کاربردهای متعددی برای استفاده از رمز ارزها و فناوری بلاک‌چین پیدا کنند.

با این حال، در طی این چند سالی که از ظهور حوزه ارزهای دیجیتال می گذرد، مقوله تامین مالی مثل استفاده از روش عرضه اولیه استخر استیک، همواره یکی از دغذغه های اصلی توسعه دهندگان پروژه های مختلف مربوط به این حوزه بوده است.

نتیجتاً اینکه، امروزه شاهد این هستیم که توسعه دهندگان توانسته اند در طی مدت زمان حیات این عرصه از فناوری، دسته بندی های جدیدی از انواع تامین منابع مالی را ایجاد کنند که از جمله اصلی ترین انواع آن می توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم:

• ICO یا عرضه اولیه سکه
• IDO یا عرضه اولیه صرافی غیر متمرکز (DEX)
• IEO یا عرضه اولیه صرافی
• STO یا عرضه توکن امنیتی (Security Token)
• ISPO یا عرضه اولیه استخر استیک

در مطالب پیشین، انواع مختلف از راه های تامین مالی پروژه های ارزهای دیجیتال را توضیح داده ایم و در صورت تمایل می توانید در بالا و با کلیک بر روی نام هر کدام از آنها، مطالب ذکر شده را مطالعه کنید. اما در ادامه قصد داریم تا به طور کامل به بررسی مفهوم عرضه اولیه استخر استیک یا ISPO بپردازیم.

بیشتر بخوانید: ICO یا STO؟ عرضه توکن اوراق بهادار بهتر است یا عرضه اولیه سکه؟

عرضه اولیه استخر استیک (ISPO) چیست؟

ISPO یا عرضه اولیه استخر استیک (Initial Stake Pool Offering) روشی کارآمد جهت تأمین مالی پروژه های تازه تاسیس حوزه ارزهای دیجیتال است که در کنار این قابلیت، الگوریتم اجماع گواه اثبات سهام (PoS) مربوط به بلاک چین ها را نیز غیرمتمرکز و در حال اجرا نگه می دارد.

از طرفی، این امکان نیز وجود دارد که این روش تامین مالی جدید مربوط به پروژه های ارزهای دیجیتال، در آینده ای نزدیک به روشی استاندارد برای جمع آوری کمک مالی برای کلیه پروژه ها بدل گردد؛ علت اصلی این پیش بینی نیز این است که اساساً ISPO روشی ایمن است و باعث می شود تا سرمایه ‌گذاران مجبور نباشند از دارایی های خود جدا شوند.

اما جهت اینکه بطور کامل درک کنیم که این مفهوم به چه شکل کار می کند، ابتدا بایستی مکانیزم اجماع اثبات سهامی که عرضه اولیه استخر استیک بر روی آن ارائه می شود را توضیح دهیم. بصورت کلی، یک شبکه بلاک چینی که بر اساس الگوریتم اجماع PoS کار می کند، به نیروی محاسباتی شبکه متکی نبوده و به اعتبارسنج های شبکه اتکا دارد.

در حقیقت، اعتبار سنج ها (Validators) وظیفه تایید تراکنش های شبکه و همچنین تولید بلاک های جدید را بر عهده دارند و در نتیجه، ایمنی شبکه مستقیماً بر عهده آنها خواهد بود. به بیانی دیگر، اعتبار سنج های شبکه های بلاک چینی، گره ها یا نودهایی (Node) هستند که از طریق الگوریتم اجماع PoS، به عنوان رهبر فرایند تولید بلاک های بعدی تعیین می شوند.

همچنین بخوانید: اثبات سهام نیابتی (dPOS) چیست؟

بطور کلی، یک اعتبار دهنده معمولاً یک استخر استیک (عرضه اولیه استخر استیک) است که به سرمایه ‌گذاران ارزهای دیجیتال این اجازه را می‌دهد تا وجوه خود را در آنجا سهام گذاری یا استیک (Staking) کنند. از طرفی همزمان با ایجاد یک بلاک جدید در شبکه، پروتکل اجماع بصورت خودکار، پاداشی را به اعتبار دهنده اهدا می کند. اما در قدم بعدی، پاداش اعطا شده به اعتبار دهنده بین تمامی سهام گذاران استخر (بسته به میزان دارایی که هر کدام از آنها در استخر استیک کرده اند) تقسیم می شود. در حقیقت، این فرایند به گونه ای طراحی شده است تا بلاک چین را غیرمتمرکز و در حال اجرا نگه دارد.

بیشتر بخوانید: استیکینگ کاردانو؛ بهترین محل جهت استیکینگ ارز دیجیتال کاردانو

جدا از این موارد، انواع عرضه اولیه استخر استخراج، بر بستر بلاک چین ارز دیجیتال کاردانو (Cardano) که از پروتکل اوروبروس (Ouroboros) استفاده می کند اجرا شده اند. دقت داشته باشید که در این فرایند، نمایندگان (Delegators) توکن های آدا (ADA) خود را به میزان دلخواه در یک استخر استیک سهام گذاری می کنند.

از طرفی، هر چه یک استخر استیک از تعداد سهام (تعداد توکن استیک شده) بیشتری برخوردار باشد، شانس بالاتری برای تبدیل شدن به یک گره اعتبار سنجی و کمک به اجماع شبکه و در نهایت کسب پاداش خواهد داشت. در آخر اینکه، اعتبار دهنده برنده، پاداش خود را در قالب توکن ADA دریافت می کند و سپس با تقسیم آن در بین سهام داران استخر خود، سهم هر نماینده به وی اعطا می گردد.

نحوه مشارکت در عرضه اولیه استخر استیک (ISPO)

اساساً زمانی که دارندگان رمز ارزها، توکن ADA خود را در یک ISPO به اشتراک می گذارند، پاداش خود را نه در قالب توکن ADA، بلکه در قالب توکن های پروژه های جدیدی که عملاً بر روی آنها سرمایه گذاری کرده اند دریافت می کنند. با این حال، پروژه مد نظر نیز توکن های ADA را به عنوان بودجه خود استفاده می کند و به این ترتیب سرمایه گذاران ریسک از دست دادن دارایی های خود را نداشته و در عین حال توکن های پروژه جدید را نیز دریافت می کنند.

بیشتر بخوانید: چگونه داخل کیف پول Yoroi رمز ارز کاردانو (ADA) استیک کنیم

در مورد یک ISPO، مارجین متغیر (variable margin) معمولاً بوسیله اپراتور استخر تنظیم می شود که همانا 100٪ است. در حقیقت، پروتکل Ouroboros کلیه جوایز را به اپراتور استخر (که در این جا همان تیم توسعه دهنده است) واگذار می کند. اما اگر مارجین متغیر کمتر از 100٪ باشد، پروتکل پاداش ها را بین نمایندگان توزیع می کند و افرادی که توکن های ADA خود را استیک کرده اند نیز در قالب همان توکن ADA پاداش خود را دریافت می کنند. نتیجتاً اینکه جهت مشارکت در یک عرضه اولیه استخر استیک، نیاز است تا سرمایه گذاران در قدم اول، دارنده توکن بومی شبکه بلاک چینی با الگوریتم اجماع PoS  باشند.

معرفی نمونه هایی از عرضه اولیه های استخر استیک

همانطور که در بالا توضیح دادیم، ISPO ها به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از روش های محبوب تأمین مالی برای پروژه های ارزهای دیجیتال هستند؛ چراکه این روش هم برای توسعه ‌دهندگان پروژه و شبکه مفید است و هم در عین حال باعث می شود تا دارایی های سرمایه ‌گذاران بصورت ایمن نگه داری شوند. با این تفاسیر، از جمله برترین IPOS های حال حاضر می توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم.

• شبکه کاردانو : MELD، Minswap، SundaeSwap، MIRQUR، Ray Network، AADA، Mala DEX
• شبکه ترا (Terra): Mirror Protocol، Anchor Protocol
• شبکه سولانا (Solana): Sunny Aggregator و Saber
• شبکه پولکادات (Polkadot): Polkadot و Kusama
• شبکه ترون (Tron): دارندگان توکن بومی این شبکه (TRX) ، می توانند از طریق ایردراپ (airdrops) توکن های این شبکه را دریافت کنند.

بیشتر بخوانید: هشدار Mirror به جامعه خود درباره حمله حاکمیتی به این پروتکل

مین سواپ (Minswap)

مین سواپ (Minswap) یک صرافی غیرمتمرکز AMM یا بازارساز خودکار (Automated Market Maker) بر بستر شبکه کاردانو است که هدف آن ارائه خدمات خرید و فروش رمز ارزها با حداقل کارمزد به کاربران است.

از طرفی صرافی غیرمتمرکز Minswap از یک استخر نقدینگی چند منظوره (multi-function liquidity pool) استفاده می‌کند و بوسیله این استخر نقدینگی خود به جامعه کاربرانش این امکان را می‌دهد تا نسبت به ادغام پروتکل ‌های AMM جدید رأی دهند. جدا از این موارد، مکانیزم انقلابی کارمزد بابل (Babel fee) که در شبکه کاردانو مورد استفاده قرار می گیرد نیز این وعده را به تریدرها می دهد که بتوانند بدون توجه به میزان سرمایه خود، هرگونه معامله ای را انجام دهند. در واقع، مدل کارمزد بابل این اجاره را به کاربران شبکه کاردانو می دهد تا به جای توکن ADA، کارمزد تراکنش های خود را با هر توکنی که در اختیار دارند بپردازند.

بیشتر بخوانید: بانکداری غیرمتمرکز چیست؟ مقایسه بانک غیرمتمرکز با صرافی غیرمتمرکز

علاوه بر این، بد نیست بدانید که توکن ‌های بومی این صرافی غیرمتمرکز که اختصاراً با نماد MIN نمایش داده می شود نیز از طریق FISO یا عرضه اولیه منصفانه استیک (Fair Initial Stake Offering) که نوعی از عرضه اولیه استخر استیک بحساب می آید در بین کاربران عرضه شد. به علاوه، طی این عرضه اولیه که چیزی در حدود 20 روز نیز طول کشید، توسعه دهندگان صرافی مین سواپ، ضمن رونمایی از 10 استخر استیک خود، توکن های MIN را بعنوان پاداش سرمایه گذاری به کاربران عرضه کردند.

اما مورد بعدی که قصد داریم کمی در مورد آن توضیح دهیم، فلیکتو (Flickto)، یک پلتفرم راه ‌اندازی شبکه های اجتماعی است که زیر نظر تیم کاردانو ایجاد شده است. نکته مهم در مورد این پروژه این است که ISPO این پروژه، مثالی عالی از عملکرد قابل قبول یک عرضه اولیه استخر استیک است.

بیشتر بخوانید: فلیکتو اولین نرم افزار رسانه ای بر بستر کاردانو را معرفی می‌کند

در حقیقت این پلتفرم یک ISPO راه اندازی کرده که طی آن به کاربران خود این امکان را می دهد تا با قرار دادن توکن های ADA خود در استخرهای مشخص شده، توکن FLICK کسب کنند. اساساً تمرکز این پروژه بر تامین مالی تولید کنندگان محتوا است تا بدین ترتیب این افراد بتوانند برنامه ‌های تلویزیونی، فیلم ‌ها و محتوای زنده یا استریم (Stream) تولید کنند.

عرضه اولیه استخر استیک پلتفرم فلیک که از تاریخ اول نوامبر 2021 (10 آبان ماه 1400) شروع شده است، تا دهم آوریل 2022 (20 فروردین ماه 1401) ادامه داشته و به ازای هر توکن ADA که افراد در استخرهای این پلتفرم استیک کنند، 0.15 توکن FLICK به آنها پاداش می دهد. دارد به پایان می رسد، با پاداش پایه 0.15 FLICK به ازای هر سهام ADA فعال. ناگفته نماند، فرایند عرضه سود سهام گذاری کاربران از پنجم ژانویه 2022 (15 دی ماه 1400) آغاز شده است.

همچنین بخوانید: پروژه های مهم و سودآور کارادانو در سال 2022

ضمناً طی این عرضه اولیه استخر استیک، مجموعاً پنج میلیارد توکن FLICK عرضه خواهد شد که 60٪ از آن مستقماً در بین عموم کاربران توزیع خواهد شد که از این مقدار، 40٪ آن از طریق ISPO خواهد بود و 20٪ آن نیز به فروش و IDO اختصاص یافته است. از طرفی تیم توسعه دهندگان، مشاوران و شرکاء پروژه نیز 15 درصد از مجموع توکن ها و همچنین منابع نقدینگی خزانه و خود صرافی را دریافت خواهند کرد. در آخر نیز، 10٪ باقی مانده نیز صرف بازاریابی و عملیات های این چنینی پروژه خواهد شد.

ملد (MELD)

MELD یک پروتکل نقدینگی غیر حضانتی (non-custodial) و منبع باز است که این امکان را به کاربران می‌دهد تا در قالب ارزهای فیات (مثل دلار، یورو و …) وام دریافت کرده و در عین حال نیز از ارزهای دیجیتال خود به عنوان وثیقه بازپرداخت وام دریافت شده خود استفاده کنند.

بیشتر بخوانید: کیف پول غیر حضانتی (non-custodial) چیست؟

در حقیقت پلتفرم ملد، اولین پروتکل غیرمتمرکز در تمامی اکوسیستم ارزهای دیجیتال بحساب می آید که وام های خود را در قالب ارزهای فیات به کاربران اعطا می کند. در نتیجه، این قابلیت به سرمایه گذاران این اجازه را می دهد تا با حفظ دارایی های دیجیتال خود، تراکنش های بین ارزهای فیات و رمز ارزها را نیز انجام دهند.

در مقایسه با فناوری های مالی سنتی و پلتفرم ‌های بلاک چینی متمرکز، ملد در زمان اعطای وام و استقراض وجوه، باعث می شود تا کارایی سرمایه دریافت شده از کاربر، به شکل قابل ‌توجهی افزایش پیدا کند. از طرفی، این پروتکل عرضه اولیه استخر استیک از این قابلیت نیز برخوردار است تا تراکنش هایی با سرعت بالا و کارمزدهایی اندک را به کاربران خود ارائه کند. ناگفته نماند، پروتکل MELD در حال حاضر رقمی معادل بیش از 50 میلیارد دلار از توکن های ADA را جهت امنیت و پشتیبانی از دارایی های کاربران، در شبکه خود ذخیره کرده است.

بیشتر بخوانید: کیف پول غیر حضانتی (non-custodial) چیست؟

علاوه بر این موارد، توکن MELD، توکن بومی پروتکل عرضه اولیه استخر استیک ملد بحساب می آید که برای حاکمیت و استیکینگ در این پروتکل نیز از آن استفاده می شود. همچنین کاربران می توانند از این توکن در مرورگر MELDapp که برای سیستم عامل iOS و اندروید عرضه شده است استفاده کنند.

همچنین بد نیست به این نکته نیز اشاره داشته باشیم که پروتکل MELD شامل مجموعه ای از قوانین است که در راستای عوامل مختلفی تبیین شده اند که با آنها در تعامل هستند. به بیانی دیگر، این قوانین قراردادهای هوشمند زنجیره ای شفاف و غیرقابل اعتمادی هستند که تنها از طریق سیستم رای دهی قابل تغییر هستند.

جدا از موارد فوق، نکته مهم دیگر در مورد پلتفرم ملد، سهامداران این پروتکل هستند. اساساً بازیگران اصلی که در پروتکل ملد شرکت می کنند را می توانیم در دسته بندی های زیر قرار دهیم:

• عرضه کنندگان نقدینگی در قالب ارزهای فیات (وام دهندگان): این دسته از بازیگران پلتفرم ملد در واقع همان ارائه دهندگان نقدینگی هستند که وجوه فیات خود را سپرده گذاری کرده و جدا از دریافت مبلغ اصلی سپرده خود، از این طریق کسب سود نیز می کنند.
• بنیادها (بانک های مرتبط با ارزهای فیات): این نهادها (شخصیت های حقوقی) وجوه را از وام دهندگان دریافت می کنند و به جای آن، ارزهای فیات را به وام گیرندگان اعطا می کنند.
• وام گیرندگان: این دسته از بازیگران پلتفرم ملد، رمز ارزهای خود را به عنوان وثیقه و در جهت استقراض ارزهای فیات، در این پروتکل سپرده گذاری می کنند.
• ارائه دهندگان نقدینگی در قالب ارزهای دیجیتال: ارائه دهندگان نقدینگی، نقدینگی دریافت شده از سوی سپرده گذاران را که در قالب ارزهای دیجیتال هستند را به استخرهای نقدینگی ارائه کرده و در ازای این کار سود دریافت می کنند.
• معامله گران: این دسته جزء سرمایه گذارانی هستند که توکن های بومی کاردانو را در بر بستر پلتفرم MELD معامله می کنند.
• سهام گذاران یا استیکرها (Stakers): این دسته از بازیگران نیز توکن های MELD خود را جهت ارائه بیمه یا ضمانت دارایی های سرمایه گذاری شده توسط سپرده گذاران، کسب جوایز پلتفرم ملد و همچنین برخورداری از حق رای در فرآیندهای حاکمیت این پلتفرم، استیک می کنند.
• خوراک دهندگان یا فیدرهای اوراکل (Oracle feeders): این دسته نیز داده های ورودی هستند که اطلاعات واقعی همچون قیمت لحظه ای دارایی ها را در اختیار قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) پروتکل ملد قرار می دهند.

در آخر نیز بد نیست اشاره داشته باشیم که علاقه مندان به سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال می توانند توکنی های ADA خود را با استفاده از کیف پول ددالوس (Daedalus) یا یورویی (Yoroi) در اختیار این پلتفرم قرار داده و توکن های آنها در زمان های مشخص شده در طول ISPO، به استخرهای عمومی استیک MELD واریز خواهد شد.

بیشتر بخوانید: چگونه داخل کیف پول Yoroi رمز ارز کاردانو (ADA) استیک کنیم

در حقیقت این روش، کاملاً مشابه زمانی است که شما توکن ADA را در خود بلاک چین کاردانو استیک کنید؛ منتها تنها تفاوت این است که در اینجا باید استخرهای ایجاد شده توسط توسعه دهندگان (MELD Labs) را پیدا کرده و توکن های ADA خود را در اختیار آنها قرار دهید. ضمناً بایستی اشاره کنیم که در حال حاضر استخرهای استیک توکن MELD که در دسترس کاربران قرار دارند، MELD1 و MELD2 هستند.

همچنین بخوانید: پشتیبانی کیف پول ددالوس از هارد فورک آلونزو؛ کاربران کیف پول خود را به‌روز کنند

آیا ISPOها آینده تامین مالی پروژه های ارزهای دیجیتال خواهند بود؟

عرضه اولیه های استخر استیک این پتانسیل را دارند تا اکوسیستم بلاک چین هایی بر اساس الگوریتم اجماع PoS را زیر و رو کنند؛ چراکه اساساً ISPO ها دارای مزایایی هستند که به نوعی برای تمامی طرف های درگیر در آنها سودده خواهد بود. از آنجایی که اغلب اعضای جامعه ارزهای دیجیتال، شاهد وعده ‌های توخالی پروژه های مختلف ICO در بین سال ‌های 2017-2018 بوده اند، این مدل جدید از تامین مالی (ISPO) می‌تواند به سرعت اعتماد اکثریت کاربران را جلب کند.

همچنین از آنجایی که تعداد بیشتری از پروژه ‌های حال حاضر حوزه ارزهای دیجیتال، قطعاً ISPOها را بعنوان روش تامین مالی خود انتخاب می‌کنند، سرمایه ‌گذاران نیز می‌توانند بدون نگرانی در مورد از دست دادن دارایی های خود، از پروژه ‌هایی که تمایل دارند، حمایت کنند.

نتیجه گیری

عرضه اولیه استخر استیک (ISPO) جدیدترین روش جهت تامین مالی پروژه های ارز دیجیتال بحساب می آید که طی آن توسعه ‌دهندگان یک پروژه به جای درخواست از سرمایه ‌گذاران جهت خرید توکن ‌های آن پروژه (مثل کاری که در ICOها رخ می دهد)، از سرمایه ‌گذاران تقاضا می کنند تا توکن ‌های یک بلاک چین را با استفاده از استخرهای استیک، سهام گذاری کرده و در ازای این کمک به تامین مالی پروژه مد نظر، توکن ISPO را به عنوان پاداش دریافت کنند.

اساساً تفاوت اصلی بین عرضه اولیه استخر استیک (ISPO) و عرضه اولیه سکه (ICO) این است که سرمایه گذاران با حمایت از یک ISPO، هیچگونه ریسکی بابت از دست دادن سرمایه خود نمی کنند. در حقیقت در یک ICO، سرمایه گذاران باید توکن های پروژه مد نظر خود را با استفاده از رمز ارزهای مثل BTC یا ETH خریداری کنند؛ این در حالی است که سرمایه گذاران ISPO با استیک کردن دارایی های خود در یک بلاک چین، توکن آن پروژه را بعنوان پشتیبان دارایی های اصلی خود دریافت می کنند.

از این رو، اگر شما نیز علاقه مند هستید تا سرمایه‌گذاری خود در حوزه رمز ارزها را از طریق یک عرضه اولیه استخر استیک انجام دهید، بایستی از طریق پلتفرم هایی که در این مطلب به آنها اشاره داشتیم، توکن ‌های بلاک چینی با الگوریتم اجماع گواه اثبات سهام را در شبکه بومی آن توکن استیک کرده و در نتیجه توکن ‌های آن پروژه را به عنوان پاداش دریافت کنید.